Steven over belemmering door chronische hyperventilatie: ‘’Ik kreeg angst om ergens naartoe te gaan’’

 

 

[aesop_parallax img=”https://svjmedia.nl/beaugeraeds/wp-content/uploads/sites/56/2021/01/Steven-1.jpg” parallaxbg=”on” caption=”Steven Cooreman
Eigen foto” captionposition=”bottom-left” lightbox=”off” floater=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”none” overlay_revealfx=”off”]

Duizelingen, tintelende vingers en hartkloppingen: klachten die Steven (47) ervaart door zijn chronische hyperventilatie. Hij ging met vage klachten naar de huisarts, waar hij niet verder geholpen kon worden. Na zelfonderzoek kwam Steven erachter dat hij al zijn hele leven stress ervaart, die zich uit in chronische hyperventilatie. Hoe is het om last te hebben van hyperventilatie?

Steven Cooreman, woonachtig in de Belgische Ardennen, kwam er ongeveer acht jaar geleden achter dat hij chronische hyperventilatie heeft. Al zolang hij zich kan herinneren, heeft hij last gehad van een vorm van chronische stress. ‘’Met het woord hyperventilatie ben ik pas acht jaar geleden in aanraking gekomen. Ik kampte met een aantal vage klachten, waarmee ik ook naar de huisarts ben gegaan. Uiteindelijk praatte ik tegen de muur, want de huisarts kon me niet verder helpen.’’ Waar kwamen Stevens klachten toch vandaan? Het was een zoektocht voor hem.

Acht jaar geleden, in het restaurant dat Steven destijds had, kwam hij erachter dat hij chronische hyperventilatie heeft. ‘’Ik werkte in de keuken en vanaf het moment dat ik de oude, piepende deur hoorde opengaan, voelde het alsof ik stopte met ademen. Dan kwam de spanning naar boven. In eerste instantie kwamen de klachten alleen op mijn vrije dagen naar boven. Op het moment dat ik kon ontspannen, speelden de klachten op. Zolang ik werkte en me bezig hield met klanten die binnenkwamen, waren de klachten niet echt aanwezig.’’

Wat voel je dan?

De voornaamste klachten die Steven ervaart, zijn duizeligheid, een constant gevoel weg te draaien, tintelende vingers en een constant beklemmend gevoel op de borst. Hij beschrijft dit laatste als een strakke band rond de borstkas. ‘’Sinds een tijdje borrelen mijn darmen ook vaak. Dan slik ik te veel adem in – daar reageren mijn darmen op. Een warme douche of warm bad helpt soms. Rond mijn veertigste had ik ook veel last van hartkloppingen, dit duurde maanden. Dan dacht ik: ik heb iets aan mijn hart. Ik durfde niet in te slapen, omdat ik bang was dat ik de volgende ochtend niet meer wakker zou worden.’’

De site van het Gezondheidsplein vermeldt de volgende klachten van chronische hyperventilatie: vermoeidheid, gespannenheid, concentratie- en spijsverteringsproblemen. Bij de symptomen van een acute hyperventilatie-aanval worden onder andere misselijkheid, tintelingen rond de mond, pijn op de borst en flauwvallen vermeld.

Een zenuwachtig type

Steven verdiepte zich in hyperventilatie, door boeken te lezen en het internet te raadplegen. Hij vertelt dat hij altijd al een ‘zenuwachtig type’ is geweest en dat zijn stressklachten al op de lagere school begonnen. ‘’Vanaf het moment dat ik naar school ging, was ik een buitenbeentje. Als jongen speelde ik alleen maar met meisjes. Doordat ik vrij vrouwelijk was, werd ik niet altijd geaccepteerd – zeker op de lagere school. Houd er ook rekening mee dat dit eind jaren ’70 was.’’

Steven ging naar een katholieke school, waar de directrice nog een non was. Vandaag de dag heeft hij nog steeds het idee dat de nonnen en leerkrachten door hadden dat hij homoseksueel is, zonder dat ze daar ooit iets over zeiden. ‘’Ik heb het gevoel dat ze probeerden dat eruit te krijgen. En dat heeft bij mij een vorm van stress teweeg gebracht.’’

Triggers

De vorm van chronische stress waar Steven het over heeft, kent nog meer oorzaken. Een van de oorzaken is het feit dat Steven in zijn leven is geconfronteerd met het overlijden van meerdere mensen, waaronder een goede vriend van hem op zijn vijftiende en zijn oma bij wie hij als enig kind opgroeide. Steven vertelt dat dit soort gebeurtenissen trauma’s teweeg hebben gebracht. Een andere oorzaak is de continue druk van thuis: ‘’Ik moest presteren en alles goed doen. Dat zorgde voor spanning.’’

Plaatsen met veel beweging van auto’s of mensen zijn voor Steven de grootste triggers. ‘’Tijdens het autorijden is er veel beweging van andere auto’s om je heen. Ik heb dan ook een bekneld gevoel door de gordel. Op plaatsen waar veel volk samenkomt, kan ik het heel lastig krijgen. Bijvoorbeeld in een restaurant, supermarkt of op de luchthaven.’’ Ondertussen is Steven zich ervan bewust dat het ‘maar’ chronische hyperventilatie is. Op lastige momenten, zoals tijdens het boodschappen doen, probeert hij op zijn ademhaling te letten. ‘’Wat mij helpt, is vier tellen inademen en dan heel traag via de mond uitademen.’’

Stel je voor: zelfs het verkeer en de supermarkt kunnen ervoor zorgen dat je overprikkeld raakt. De drukte en beweging van de mensen om je heen en alle geluiden zorgen ervoor dat je onrustig of gespannen wordt. Je gaat sneller ademen, je hart gaat sneller kloppen. Je begint te hyperventileren. Onderstaande audio geeft een impressie van deze ervaring.

Wat doe je eraan?

Chronische klachten door een verkeerde ademhaling; wat kun je doen om het onder controle te krijgen? Een van de mogelijkheden is sessies volgen bij een ademcoach. Marieke Koesveld (37) is zo’n ademcoach, bij haar eigen bedrijf Hollandse Indianen in Amelisweerd, Utrecht. Marieke vertelt over de oefeningen die ze mensen meegeeft. ‘’Van algemeen belang is het verlengen van de uitademing en na de uitademing een paar tellen wachten. Iedereen heeft een andere intensiteit van de verschillende oefeningen en methodes nodig. Basisdingen zoals een langere uitademing zijn universeel. Net als bijvoorbeeld het laag houden van de schouders, zodat je al direct minder hoog ademt.’’

Mariekes passie voor ademhaling is ontstaan vanuit haar eigen burn-out, tien jaar geleden. ‘’Ik ging op doktersadvies yoga doen. Toen raakte ik geïnspireerd door Max Strom, die zich op ademhaling richt en workshops geeft door heel Europa. Hij was mijn grootste inspiratiebron om zelf met ademhaling aan de slag te gaan. Ik ging de opleiding ‘Techniek Transformerend Ademen’ in Leiden volgen en heb ook nog een extra methode gevolgd in Zwolle. Vijf jaar geleden ben ik met Hollandse Indianen begonnen.’’

Foto’s: Beau Geraeds

De kracht van ademhaling

Marieke vertelt dat alles begint bij ademen – en daar natuurlijk net zo goed eindigt. Voor haar is ademhaling een basismanier om zowel lichaam als geest de juiste richting op te krijgen. ‘’De kracht zit ‘m erin dat je het kunt beïnvloeden. Ik kon me eerst ook niet voorstellen dat het zo veel effect zou hebben. Vervolgens ben ik dat zelf gaan ervaren. Het effect dat je dan zelf voelt, is wat de meeste indruk maakt.’’

Cliënten die bij Marieke komen, benoemen vaak vermoeidheid, snel ademen en onrust in zowel lijf als gedachten. ‘’Dat zijn vaak dingen die voortvloeien uit hyperventilatie. De aanleiding om bij mij te komen, kan bij iedereen anders zijn. Het onderliggende is vaak hetzelfde: gebrek aan vertrouwen en rust.’’

Volgens Marieke zijn met een juiste ademhaling niet al je problemen opgelost. ‘’De adem is een uiting van spanning, stress, angst en machteloosheid. Dat soort dingen veroorzaken een opgejaagde adem en dit veroorzaakt vervolgens een nieuwe stortvloed aan problemen, waardoor je wél aan de bel trekt.’’ Geen oplossing voor alles dus, maar wel krachtig: ‘’Je kunt het altijd inzetten, dat vind ik het geruststellende van de ademhaling. Je bent niet afhankelijk van iets buiten jezelf, zoals medicatie of een ander persoon,’’ vertelt Marieke.

Paniek op de weg

In de tijd dat Marieke zelf last had van een verkeerde ademhaling, was autorijden voor haar een trigger. ‘’Dat is iets dat je vaak hoort.’’ Marieke vertelt dat hyperventilatie vaak oplaait in persoonlijke situaties. ‘’Het begint ergens – je gedachten gaan met je aan de haal. Als reactie daarop kan je adem ontsporen, waar je vervolgens bang van wordt. Hierdoor krijg je bijvoorbeeld hartkloppingen of een onwerkelijk gevoel en dat roept weer angst op. Voor mensen met hyperventilaite zijn de supermarkt, het autorijden en het openbaar vervoer vaak lastige situaties. Deze plekken zijn dan niet direct te oorzaak, maar wel het moment waarop de hyperventilatie oplaait.’’

Invloed op kwaliteit van leven

Chronische hyperventilatie kan invloed hebben op de kwaliteit van je leven, beaamt ook Steven. Bij hem heeft het er vooral voor gezorgd dat hij snel vermoeid is. Ook is er angst ontstaan om ergens naartoe te gaan. ‘’Als we naar bijvoorbeeld een restaurant gingen – toen dat nog kon – zorgde ik ervoor dat ik zo dicht mogelijk bij de toiletten of de uitgang zat. De gedachte die ik daarbij had, was: als ik nu voel dat ik ga flauwvallen, kan ik naar het toilet of naar buiten zonder dat iemand het ziet. Ik ben nooit daadwerkelijk ergens flauwgevallen, maar ik ben daar wel heel bang voor. Schaamte speelt een grote rol.’’

Het wetenschappelijk tijdschrift PLOS One heeft in 2018 een onderzoek gepubliceerd over de kwaliteit van leven in combinatie met hyperventilatie. Uit dit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van gezondheid op meerdere aspecten kan worden beïnvloed wanneer iemand last heeft van hyperventilatie. Onderstaande grafieken laten de uitkomsten van het onderzoek zien, waarin onderscheid is gemaakt tussen mannen en vrouwen en wel of geen hyperventilatie. Uit de grafieken kun je opmaken dat mensen met hyperventilatie een slechtere kwaliteit van leven ervaren dan mensen zonder hyperventilatie.

Steven staat negen van de tien keer vermoeid op in de ochtend. ‘’Slechte dagen probeer ik door te komen door toch wel de helft van de dag te slapen. Ik vind het dan moeilijk om aan iets te beginnen. Als ik opsta, drink ik wel graag een kop koffie – wat soms weer meer klachten veroorzaakt.’’ Als klachten zoals hartkloppingen, duizeligheid en tintelende vingers opkomen, probeert Steven iets actiefs te gaan doen. ‘’Afleiding – op alle mogelijke manieren – is de enige oplossing. Yoga of mediteren is voor mij niet genoeg. Ik moet iets actiefs doen, zoals poetsen, wandelen of koken. Gelukkig wonen we midden in de natuur, dus we gaan heel wat wandelen. Maar er zijn ook dagen waarop ik tijdens heel de wandeling loop te duizelen. Een paar uur later is dat vaak weer over.’’

Absoluut géén ziekte

Steven benadrukt dat hyperventilatie absoluut geen ziekte is en dat er in zijn ogen ook geen enkel medicijn is dat ertegen helpt. Hij vertelt het gevoel te hebben dat huisartsen bij patiënten met klachten van hyperventilatie te snel overgaan naar het voorschrijven van medicijnen. ‘’Ik ben een type dat niet snel naar medicatie grijpt. Het probleem an sich wordt daar niet mee opgelost. Volgens mij is er altijd een onderliggend probleem. Die spanning en stress komen ergens vandaan.’’

Onder controle, hoe dan?

Steven probeert zijn hyperventilatie onder controle te krijgen, door zich er in de eerste plaats bewust van te zijn. Een stukje mindset dus. ‘’Ik weet nu dat ik een zenuwachtig persoon ben en dat dit vooral is gekoppeld aan het gevoel het goed te willen doen en mijn streven naar perfectie. Ik probeer bewust te denken dat die zenuwachtigheid op een gegeven moment weer weg ebt.’’ Toch denkt Steven niet dat hij ooit nog van zijn chronische klachten af komt. Hij vertelt in een vicieuze cirkel te zitten, waar hij moeilijk uit komt. ‘’Op het moment dat ik iets als hartkloppingen voel opkomen, probeer ik te denken dat het ‘maar’ een verkeerde ademhaling is. Ergens weet ik dat het niks met mijn hart te maken heeft. Toch denk ik soms: maar wat als het nu wel zo is? En zo gaat die cirkel door.’’