Multimediaal Verhaal

Voetbalshirts maken op z’n Rotterdams

Het proces bij Robey

Interessante designs, mooie herinneringen en de gekste kleurencombinaties. Voetbalshirts zijn er in veel verschillende soorten en maten. Elke club heeft zijn eigen fanshop en verkoopt soms wel vier verschillende shirts per voetbalseizoen. Het shirtje van je favoriete club in je eigen maat is zo geregeld. Maar wat moet er allemaal gebeuren, voordat het shirt in de fanshop terechtkomt?

Voetbalshirts zijn tegenwoordig enorm in trek. Supporters kijken ieder jaar weer uit naar de release van het nieuwe shirt. Dat wordt dan ook vaak massaal gekocht via de fanshop of op internet. Het lijkt allemaal zo makkelijk, want van de ene op de andere dag hangen de gloednieuwe shirts al in de rekken. Zo makkelijk is het alleen niet, want er gaat een heel proces aan vooraf. Zo ook bij het Rotterdamse merk ‘Robey’.

De basis

Elmar Hendriks is productmanager bij het Rotterdamse sportkledingmerk. Het begint volgens hem bij de samenwerking met de club. ‘Wij gaan het shirt maken waar de club van droomt. Het is onze persoonlijke missie om een shirt van hoog niveau af te leveren.’ Het is eigenlijk de bedoeling om het team van de desbetreffende club het gevoel te geven dat ze al met 1-0 voorstaan bij het betreden van het veld. ‘Als je er goed uitziet, presteer je vaak beter.’ Voetbalshirts maken voor een BVO (betaald voetbal organisatie) is volgens Hendriks een uniek verhaal. Dat komt omdat het een seizoensproduct is. Er wordt namelijk één seizoen in gespeeld en maakt daarna plaats voor een nieuw shirt. En het gaat niet om één shirt, maar om een thuis-, uit- en eventueel een derde shirt.

Het thuisshirt heeft over het algemeen ieder seizoen dezelfde richtlijnen. Het typische rood-wit van Sparta kun je niet opeens veranderen in Groen. Een uitshirt daarentegen verandert ieder jaar. Daar kijk je naar wat in de mode is, je kan er een eerbetoon van maken, of een replica van een shirt uit een succesvolle periode van de club. Bij een derde tenue komen wat meer vrijheden kijken. Daarbij kan een merk als Robey iets meer ‘out of the box’ denken. ‘Zo kom je gaandeweg tot een verhaal per seizoen.’

Hendriks benadrukt dat het niet altijd aan het merk is om een shirt te maken. Het is een partnership met clubs. ‘Clubs krijgen de ruimte om te zeggen hoe ze het shirt willen, daar gooien wij dan ons eigen sausje over. Dan krijg je een bepaalde mix.’ Als daar iets uitkomt, is er een meeting tussen Robey en de club. Hij vervolgt: ‘Daaruit komen drie concepten die van elkaar afwijken. Dan ga je steeds meer trechteren tot je het shirt krijgt die je wil laten maken.’

Hoofdleverancier

Robey is het merk waar de meeste betaald voetbalclubs in de Nederlandse Eredivisie en Keuken Kampioen Divisie mee verbonden zijn. Sinds het voetbalseizoen 2018/2019 hebben ze een flinke groei gemaakt en staan ze nu boven merken als Adidas, Nike en Puma. Met clubs als Sparta Rotterdam, FC Groningen, Willem ll en vanaf volgend jaar ook N.E.C. Nijmegen en Vitesse zijn dat ook niet de minste clubs. ‘Dat zoveel clubs voor je kiezen is mooi. Voor ons als productmensen is het natuurlijk leuk om je product meer te zien.’

Fabrikant

Vanaf het moment dat Robey en de club akkoord zijn, gaat er een techpack (een soort schets) naar de fabrikant in Azië. ‘Daar zijn de mogelijkheden het grootst’, zegt Hendriks. ‘Die fabrikant moet begrijpen wat we willen.’ De fabrikant is, volgens de productmanager, eigenlijk een groot naaiatelier. Daarnaast noemt hij het de belangrijkste bouwsteen in het verhaal. ‘Hoe groter een fabrikant is, hoe meer hij zelf in huis heeft.’ Dat is belangrijk om te weten in verband met de stof. Wanneer een fabrikant zelf de stof niet kan maken, moeten zij op zoek naar een extra stoffabrikant. Het is ingewikkelder dan men vaak denkt, vindt Hendriks. ‘Als je een kraagje nodig hebt, van ander materiaal, zou het kunnen dat je daar weer een andere fabrikant voor nodig hebt. Dat geldt ook voor de badge en wil je borduur of iets printen op je shirt, dan heb je weer een andere fabrikant nodig.’ Zo heeft ieder detail op een voetbalshirt dus veel meer werk nodig dan je misschien verwacht. Er gaat best een flinke periode overheen. Wil je een bepaalde stof, dan duurt dat een aantal dagen. Zo ook voor een logo bijvoorbeeld. Als je daar nog een sample (voorbeeld) van zou willen zien gaan er zeker een aantal weken aan voorbij.

Stof

Elmar Hendriks legt in onderstaand audiofragment uit wat er allemaal bij komt kijken wanneer er een stof moet worden gekozen voor een shirt.

Sublimeren

Sublimeren houdt in dat je een graphic of kleur op polyester kan plaatsen. Zo krijgt men bij Robey een goed idee hoe het design op een stof staat. Polyester is ook een veelgebruikte stof voor voetbalshirts omdat er goed op geprint kan worden, het snel droog is en het best zweet kan afvoeren. Een shirt wordt dus als het ware afgedrukt op polyester, inclusief logo, graphic, sponsor, et cetera. Dit doen ze om te kunnen aantonen hoe het shirt er ongeveer uit gaat zien. ‘Een club kan niet alleen vanaf een tekening zien of iets goed is. Daarom is zo’n voorbeeldshirt fijn.’ Ook kan het gesublimeerde shirt nog foutjes bevatten vanuit bijvoorbeeld de fabrikant of wil de club het toch net even wat anders. ‘Als het kraagje niet goed is, wil niemand het hebben. Als de stof slecht is verkoopt het niet. Het shirt moet uiteindelijk nagenoeg perfect zijn. Het blijft mensenwerk. Dat alles misschien niet in één keer goed gaat is menselijk en dat gebeurt dus ook bij fabrikanten.’

Badges, zinnetjes en sponsors

Een shirt bestaat niet enkel en alleen uit clubkleuren en materiaal. Een voetbalshirt heeft uiteraard een clublogo nodig, maar soms ook een zinnetje in de nek en een shirt is tegenwoordig niet meer compleet zonder sponsors. Voor de logo’s hebben ze bij Robey een soort bibliotheek. Hierin zitten allemaal verschillende soorten logo’s. Van siliconen tot aan metallic en van geweven tot geborduurd. Het logo wordt genomineerd. Dat betekent dat er een specialist wordt gevraagd om iets te maken. Tegenwoordig zie je regelmatig dat shirts een bepaald woordje of zinnetje achterin hebben zitten. Daar komen meerdere dingen bij kijken. ‘Welk lettertype heb ik nodig? Hoe lang moet het zijn? Hoe hoog? Welke kleur? Vervolgens moet je nog weten of het überhaupt wel past. Past het ook op een kindermaat?’ Tot slot de sponsors. Iedere club heeft anno 2023 minimaal één sponsor. Voor Robey een groot obstakel. Daarom komt de sponsor in principe ook als laatst op het shirt. Dit omdat een sponsor nog weleens van logo wil veranderen of het kan zijn dat er een nieuwe sponsor komt. Ook moet Hendriks kijken naar de maat van het logo die het best op het shirt past. Sommige clubs spelen met verschillende shirtsponsors voor bijvoorbeeld het eerste herenteam, het damesteam of jeugdteams. Daar moet ook weer rekening mee worden gehouden. Sponsors vergen dus ook weer veel aandacht.

Passen & meten

‘We moeten het shirt even aangehad hebben om te kijken of het wel goed zit. Zit alles wel op de juiste plek?’ Er worden verschillende maten gepast om zeker te zijn dat mensen het straks in de kleinste kindermaat kunnen kopen, maar ook in de grootste volwassenmaten. Daarom loopt Elmar Hendriks eigenlijk de hele dag rond met een meetlint om zijn nek. ‘Meten is weten’, zegt hij. ‘Dat klinkt misschien flauw, maar dat is wel hoe wij moeten werken.’ Precisie is ontzettend belangrijk voor Robey. Omdat het maken van shirts mensenwerk is dat met de hand wordt gedaan moet alles goed gecontroleerd worden. Anders valt het shirt misschien groter uit dan de maat die het zou moeten zijn. ‘Het moet een L zijn die in een L past.’

Afronding

Als alles aan het shirt af is en de club het shirt uiteindelijk goedkeurt, kan de order geplaatst gaan worden. Dan gaat er natuurlijk nog een aanzienlijk lange periode aan voorbij voordat het shirt bij de club ligt. Dat is de reden dat Robey al meer dan een jaar van te voren begint met de voorbereidingen van de nieuwe shirts. Terwijl het nieuwe shirt wordt gepresenteerd, zijn ze in Rotterdam dus al bezig met het shirt voor het seizoen erop. Niets is voor Elmar Hendriks mooier dan de producten van Robey in de praktijk zien. ‘Als je in een café een biertje gaat drinken en er hangt één van je shirts met handtekeningen achter de bar, dat is voetbalcult.’ Het allermooist vindt hij het wanneer supporters het shirt uiteindelijk dragen. ‘Als je een wedstrijd kijkt en mensen hebben het shirt aan op de tribune, dat is waar je het voor doet.’