Sporten is heerlijk, althans, zo ziet 40% van de Nederlandse bevolking dat. Van hardlopen tot tennissen en van het drukken van een punt tot het met z’n allen achter een bal aanrennen, totdat je niet meer kan. Tot slot de dag afsluiten onder het genot van een biertje op het terras samen met je teamgenoten. Het mooiste gevoel wat er is, toch?
Niet voor iedereen is sporten zo vanzelfsprekend. Er hoeft maar een ongeluk te gebeuren, je krijgt een vreselijke vorm van botkanker of je wordt geboren met diabetes, waardoor je een grotere kans hebt op vaatziekten. Het zijn vreselijke gebeurtenissen, en op dat soort momenten kan er iets gebeuren wat je als sporter, op welk niveau dan ook, in je ergste nachtmerrie nog niet voorbij ziet komen, een amputatie. Er moet toch een manier zijn om je leven ook na zo’n vreselijke gebeurtenis opnieuw op te pakken op sportief gebied? Of is dat makkelijker gezegd dan gedaan…
Weg is (een gedeelte van) je been, weg is het teamgevoel, weg is de sportieve prestatie en weg is het spelletje, wat voor jou het mooiste is wat er in de wereld bestaat. Als sporter ren je het liefst 90 minuten achter een bal aan, sla je de bal met een service keihard over het net of push je de hockeybal zo hard mogelijk tegen het net. Als sporter moet je er niet aan denken dat je dat straks niet meer kan doen door zo’n vreselijke gebeurtenis. Gelukkig zijn er organisaties die sporten als atletiek, wielrennen en voetbal niet alleen mogelijk maken voor mensen zonder een beperking.
Sporten na een amputatie, je moet het maar kunnen
Jaarlijks vinden er in Nederland ongeveer 3300 beenamputaties plaats. Grof genomen zijn de redenen voor een amputatie in te delen in 3 oorzaken: Vaatproblemen, een trauma of een tumor. Verreweg de meeste amputaties komen voort uit vaatproblemen, in ongeveer 95% van de gevallen is een amputatie het gevolg van vaatproblemen. Een ongeluk, komt met 4% van de gevallen al een stuk minder vaak voor en 1% van de amputaties komt voort uit een tumor.
Ruim 50% van de Nederlandse bevolking beoefent een sport, daarmee is sporten een van de meest populaire manieren om vrije tijd te besteden. Naast dat sporten natuurlijk heel erg veel plezier oplevert, heeft sporten namelijk ook fysieke kanten van het verhaal die erg goed zijn. Uit onderzoek blijkt dat regelmatige lichamelijke activiteit kan leiden tot verbetering van de stemming, vergroting van het zelfvertrouwen en een betere acceptatie van de beperking. Daarnaast kan sportbeoefening vereenzaming voorkomen of doorbreken en heeft het positieve effecten op de lichamelijke gezondheid. Zo neemt de kans op hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en botontkalking af en neemt het algehele uithoudingsvermogen toe. Genoeg redenen dus om ook na een amputatie te gaan sporten.
Het percentage Nederlanders dat een vorm van sport beoefent ligt al jaren rond de 52%. (Bron: Sport en bewegen in cijfers)
Voor sporters met een beperking ligt dit percentage veel minder hoog, of dit nou gaat om een motorische, visuele of auditieve beperking.
Met alle positieve effecten dat sporten met zich meebrengt, wordt het de hoogste tijd dat dit ook richting de 50% gaat!
Veel van deze sporters zien we dus onder de naam TeamNL terug op de Paralympische Spelen, maar de grootste teamsport in Nederland: voetbal, komt hier eigenlijk nooit in beeld. 37 procent van de Nederlandse paralympiërs in Parijs begon hun carrière op een Paralympische Talentdag. Nooit eerder was dat percentage zo hoog, maar het paralympische voetbalteam… die komen nog niet voor op de Paralympische Spelen.
Deze zomer is er wel een enorme stap gezet binnen het Nederlandse paralympische voetbal. Na een succesvolle Nations League-campagne kwalificeren de mannen van het Nederlandse amputatie elftal zich voor het Europees kampioenschap amputatievoetbal. Een enorme stap voor het Nederlandse amputatievoetbal.
Het Nederlandse amputatie elftal strijdt van 2 tot 9 juni in het Franse Haute-Savoie tegen de Europese top. Het is de eerste keer in de geschiedenis van het amputatievoetbal in Nederland, dat het Nederlandse team zich weet te kwalificeren voor dit eindtoernooi. Makkelijk zal het niet worden, het Nederlandse amputatie elftal gaat het in de poule opnemen tegen grootmachten Engeland en Italië, en het relatief onbekende Georgië.
Dat er genoeg ruimte is voor het beoefenen van amputatiesporten blijkt wel uit het verhaal van Ricardo Fecken. Fecken is een speler van het Nederlandse amputatie team, maar heeft daarvoor al verschillende sporten beoefend totdat hij uiteindelijk bij het voetbal terecht komt ‘Er was een talentendag op Papendal, ik dacht laat ik er eens heen gaan, dan zie ik wel wat het doet.’ Zo kwam Fecken in contact met sporten die hij nooit eerder had beoefend ‘Op die dag was er atletiek, zitvolleybal, baanwielrennen en triatlon. Ik werd gescout voor alle 4.’ Na een periode aan para-atletiek gedaan te hebben belandt Fecken uiteindelijk op een georganiseerde dag van een prothesemaker, waar parasporters kunnen oefenen met het sporten op een prothese ‘Daar ben ik toen Wesley van Ingen, aanvoerder van het Nederlands elftal tegengekomen. Hij zei tegen mij: Kom lekker voetballen.’ Fecken stond versteld van het aanbod van de Oranje-captain, want hem was verteld dat hij nooit meer zou mogen voetballen. Het gevoel dat Fecken had toen hij voor het eerst op het voetbalveld stond is een gevoel om nooit te vergeten ‘Je staat met allemaal jongens die een been verloren zijn, om welke reden dan ook. Dat je dan samen deze sport kan beoefenen, dat is heel bijzonder.’ Lang heeft Fecken overigens niet om hier bij stil te staan ‘En nu gaan we naar het EK, dat is heel erg snel gegaan.’ Voegt hij daaraantoe.
Door de grote hoeveelheid aan amputatiesporten in Nederland is de kans dat Paralympiërs voor voetbal kiezen niet zo vanzelfsprekend als bij sporters zonder amputatie. Ricardo Fecken ziet ook dat de KNVB hard bezig is met het opzetten van een plan om het Nederlandse amputatievoetbal een boost te geven ‘We hebben binnenkort talentendagen om mensen te laten weten dat het amputatievoetbal bestaat.’ Makkelijk gaat dat echter niet, door de vele sporten die al bestaan voor paralympiërs is het niet makkelijk om parasporters te vinden.
Steunpilaar
Het Nederlandse amputatievoetbal zoals het vandaag de dag bestaat heeft een hoop te danken aan huidig bondscoach Adri van Ingen. Van Ingen begon 10 jaar geleden als tijdelijke vervanger aan het bondscoach vak, maar is inmiddels een steunpilaar geworden in het kleine wereldje van het amputatievoetbal.
De trainer en vader van aanvoerder Wesley noemt het trainen van het Nederlands amputatie elftal in één woord: prachtig. ‘Je geeft deze jongens weer de mogelijkheid om de sport te beoefenen die zij het allerliefste willen doen en dat is voetbal.’
De bondscoach probeert de jongens van alles bij te leren, maar soms is dat lastig ‘Ik heb nog 2 benen, dus ik kan die jongens niet begeleiden in de vorm van bewegen. Zij moeten er door middel van training, oefenen en het doen erachter zien te komen hoe zij het beste met deze krukken om kunnen gaan.’ ‘Die 2 krukken, zijn je standbeen geworden.’ Voegt Van Ingen senior hier op z’n Cruijffiaans nog aan toe.
Na jaren van hard werken komt de grootste sport van Nederland ook in beeld voor paralympiërs. Voor de eerste keer in de geschiedenis van het amputatievoetbal in Nederland gaat het elftal naar het Europees kampioenschap voetbal. De mannen van trainer Adri van Ingen plaatste zich na goede resultaten in de Nations League voor het eindtoernooi ‘We eindigde dat toernooi met 40 goals voor en 0 tegen, een heel mooi moyenne.’ blikt Van Ingen terug.
Dat het paravoetbal in de lucht zit komt niet geheel uit de lucht vallen. De in de april 2023 gestarte campagne No body offside van de KNVB, laat zien dat de voetbalbond in Nederland bezig is met het bevorderen van het amputatievoetbal in Nederland. Het doel van de KNVB is om een competitie te starten, zodat er vanuit deze competities geselecteerd kan gaan worden voor het grote Oranje.
Ook bondscoach Adri van Ingen ziet dat het Nederlandse amputatievoetbal grote stappen maakt ‘Om aan te geven dat we de goede kant op gaan zien we dat er recent 2 jongens door de hoog aangeschreven Poolse competitie gescout zijn, we spelen voor het eerst in de Nations League en we gaan voor de eerste keer in de geschiedenis naar het EK. Dat is zeker heel erg mooi!’
Het Nederlandse amputatievoetbal zit in de lift en brengt mooie verhalen met zich mee. Door de vele sporten die er te vinden zijn in de paralympische hoek is he t nog niet zo bekend als het reguliere voetbal, maar… Wie weet zien deze sporters in Los Angeles wel wapperen met de Nederlandse vlag, bij de openingsceremonie van de Paralympische spelen van 2028.