Heel Berlijn kleurt Oranje, om en nabij de 40.000 Nederlanders zijn naar Berlijn afgereisd om het Nederlands elftal te steunen voor de kwartfinale van het Europees kampioenschap voetbal die later op de dag gepland staat in het Olympiastadion.
In deze reportage volgen wij de Oranjemars vanaf de Oranje-fanzone Hammarskjöldplatz op weg naar het Olympiastadion, gelegen in de Duitse hoofdstad. Daarna volgen wij een grote groep Nederlandse supporters buiten het stadion, zonder wedstrijdticket.
Het is druk op de wegen richting Berlijn, binnen in de tankstations is de voertaal Nederlands en de ‘rastplatzë’ staan vol met gele Nederlandse kentekens. Een deel van de Nederlandse bevolking komt in een soort Oranje optocht naar Berlijn gereden. De KNVB verwacht namelijk om en nabij de 40.000 supporters om het Nederlands elftal te steunen in de kwartfinale van het Europees kampioenschap voetbal in de Duitse hoofdstad. Het Nederlands elftal maakt namelijk kans om zich voor het eerst in 20 jaar weer eens te plaatsen voor de halve finales van het EK. Dat moet voor de mannen van bondscoach Ronald Koeman gebeuren in het land waar de bondscoach zichzelf 36 jaar geleden tot beste van Europa kroonde: Duitsland.
Eenmaal aangekomen in Berlijn verzamelen zo’n 40.000 Nederlandse fans zich rond een uur of drie op het Hammarskjöldplatz. De een met wallen van een lange, maar vooral vroege heenreis ‘Wij zijn vanochtend om 05:00 weggereden vanuit Den Haag om hier op tijd te kunnen zijn.’ De ander uitgerust van een heerlijke overnachting in een van de volgeboekte hotels in de Duitse hoofdstad. Het is bloedheet in Berlijn, de temperatuur tikt zo nu en dan de dertig graden dik aan. Het is wachten op het grote moment, de befaamde Oranjemars. De Oranjesupporters worden opgewarmd met muziek, waarbij een groot gedeelte ook geniet van een alcoholische versnapering, of drie…
Hoe dichter de klok richting vijf uur tikt, hoe drukker het wordt. De ‘Polizei’ staat strak opgelijnd en de bussen worden gereed gemaakt voor vertrek. Het is bijna zo ver. Wanneer de klok vijf uur slaat komen de 40.000 Oranjefans in actie. De muziek wordt nog eens met tien decibel opgeschroefd en de politiebusjes, die voor de stoet uitrijden starten de motoren. Berlijn, dat tot aan vijf uur nog een stille, rustige omgeving bleek, veranderd in een wandelend festival. De Oranjefans zetten de Duitse hoofdstad in een mum van tijd op z’n kop.
Het is even goed zoeken, maar wanneer je een duidelijke blik hebt op de mensenmassa is plotseling te zien dat deze groep feestende supporters niet alleen maar uit Nederlanders bestaat. In de zwerm flitst er af en toe een Duits tenue voorbij, soms een Spaans tenue en zelfs een tenue van Turkije, de tegenstander van vanavond. Het maakt allemaal niet uit, iedereen loopt mee in dit enorme wandelende feest ‘Dit is toch geweldig, dit moet ik toch meemaken. In mijn eigen land nog wel.’ Zegt een van de Duitsers die meeloopt.
De grauwe, oude en stille Duitse straten worden omgetoverd tot een enorm Oranje bewegend festival. De muziek knalt door de speakers en er wordt luidkeels meegezongen met André Hazes. Wanneer de enorme stoet langs een van de talloze Duitse flats loopt, is daar een Duits koppel te zien, zwaaiend met een Duitse vlag wordt er plotseling uit volle borst ‘Schade Deutschland alles ist vorbei, alles ist vorbei, alles ist vorbei’ gezongen, refererend naar de uitschakeling van Duitsland in de kwartfinale van het Europese kampioenschap. 35 jaar geleden zorgde het Nederlands elftal eigenhandig nog voor de uitschakeling van toentertijd West-Duitsland, ditmaal kwamen de Duitsers te kort in een duel met de Spanjaarden.
Wanneer de Oranje zwerm een enorm kruispunt naderen stopt de voorste bus met rijden. De bus valt stil en de 40.000 fans blijven achter de bus stilstaan, het kruispunt kleurt compleet Oranje, tot woede van de Duitse auto’s die door de Duitse agenten tot stilstand zijn gebracht. Het volumeknopje van de muziek wordt nog eens flink omhoog gedraaid. Bij de eerste drie klanken klinken is er direct duidelijk wat er hier gaat gebeuren ‘Sensation Waailand anthem. Maar dan net even anders! Los met de Snollebollekes!’ De 40.000 Nederlandse fans hebben bij dit liedje geen uitleg nodig, wanneer het refrein klinkt zingen 40.000 Nederlanders het liedje van Snollebollekes uit volle borst mee ‘Naar links! Naar rechts! Nog unne keer! Naar links! Naar rechts!’ Een enorme Oranje zwerm beweegt de massa zich van links naar rechts, het is werkelijk een prachtplaatje. Alle omstanders blijven staan, kijken en kunnen niets anders doen dan applaudisseren voor dit toneelstuk, want het lijkt bijna ingestudeerd.
Fanzone Reichstag
Wanneer de Oranjemars aankomt bij de eindbestemming, het Olympiastadion in Berlijn, split de enorme mensenmassa zich in tweeën. Een klein gedeelte heeft tickets weten te bemachtigen voor het stadion, zij blijven rondom het stadion hangen, in de brandende Berlijnse zon, wachtend in een van de enorme rijen om het stadion binnen te gaan. Hoe anders was dat ruim 35 jaar geleden, waar het veel minder bijzonder was als je een ticket wist te bemachtigen. Tienduizenden Oranjefans konden vandaag namelijk geen ticket krijgen vanwege het kleine aantal beschikbare kaarten. Een groot gedeelte van de Oranjemassa, zonder wedstrijdticket, verplaatst zich richting de Reichstag.
Het oude Duitse parlementsgebouw is door de UEFA omgetoverd tot een gigantische fanzone met een enorm platform in het midden waarvan aan alle zijkanten een enorm beeldschermen zit. De fanzone biedt plaats voor duizenden mensen zonder wedstrijdticket. Gebroederlijk staan fans van beide landen naast elkaar in de fanzone, nergens een spoor van beveiliging of hekken die beide supportersgroepen gescheiden houden. Er is alleen sprake van een denkbeeldige lijn die Turkse en Nederlandse supporters gescheiden houden.
Oranje wordt in Berlijn door zo’n 40 duizend Nederlanders gesteund, maar niet iedereen die naar Berlijn afreist vanuit Nederland komt ook daadwerkelijk om Oranje te supporten. Een deel van de reizigers afkomstig vanuit Nederland reist af richting Duitsland om niet Oranje, maar de tegenstander van Oranje te supporten: Turkije. In 2022 waren er in totaal ongeveer 430 duizend Nederlanders met een migratieachtergrond met als herkomstland Turkije. Ondanks dat de ongeveer 430 duizend misschien een heel aantal lijkt, is het in vergelijking met Duitsland niets. Berlijn is de stad met de meeste Turken. Alleen in de Duitse hoofdstad zijn er al rond de 300 duizend Turken. Ondanks dat de 40 duizend Nederlanders massaal richting Duitsland gereisd zijn, zijn de Turkse voetbalsupporters nog altijd sterk in de meerderheid.
Enkele minuten voor de wedstrijd klinken de volksliederen, vol respect zijn de Turkse voetbalfans stil wanneer het Wilhelmus klinkt en wederzijds geldt hetzelfde. De Turkse fans, die duidelijk in overtal zijn, mogen als eerste juichen. Op de gigantische beeldschermen die in de fanzone hangen is te zien dat de 30-jarige Samet Akaydin de Turken na 35 minuten op voorsprong zet. Het is muisstil aan de kant van de Nederlandse fans, tot aan de rust is er een gigantisch feest gaande bij de supporters van Turkije. Het verschil tussen blijdschap en verdriet ligt na 45 minuten al ontzettend dicht bij elkaar. Het gevoel is net als 35 jaar geleden niet, ook toen kwam Oranje achter tegen het voormalige West-Duitsland.
Het Nederlands elftal komt na de rust uitstekend uit de startblokken, waarmee ook de stemming omslaat in de fanzone. Van de feestende Turken voor de rust is weinig meer te zien. De Turkse fans voelen de bui al hangen, het Nederlands elftal dringt aan en gaat opzoek naar de gelijkmaker, wat weer zorgt voor hoop onder de Oranjesupporters. De Turkse defensie houdt lang stand en bijna iedere verdedigende actie van een van de Turkse spelers wordt met luidt gejuich ontvangen door de rood geklede Turkse supporters.
De tijd tikt door in het voordeel van de Turken. Het lijkt goed te gaan komen voor Turkije, totdat Stefan de Vrij na 70 gespeelde minuten boven alle Turkse verdedigers uitspringt ‘Ja!’ is er te horen in de fanzone: 1-1. De Oranjesupporters juichen en springen van pure blijdschap in elkaars armen. Even lijkt het erop alsof de in grote getalen gekomen Turkse supporters er niet meer zijn, de spreektaal binnen de fanzone is Nederlands en al het Oranje geklede volk schreeuwt het uit ‘En nu door! Kom op mannen!’ De herinneringen gaan terug naar 35 jaar geleden, toen Ronald Koeman, evenals Stefan de Vrij centrale verdediger, Oranje op gelijke hoogte schoot rond de 70e minuut.
Nog geen 5 minuten later hebben de Oranjesupporters weer reden tot juichen. Een orkaan van geluid gaat er door de fanzone wanneer een van de Turken de bal ongelukkig in zijn eigen goal werkt ‘Jaahaa! Ik zei het toch, we gaan naar die halve finale!’ roept een van de honderden Nederlandse supporters, lichtelijk aangeschoten, tegen zijn vriend. Waar de Turkse supporters nog geen 10 minuten geleden iedere defensieve actie met gejuich begroetten, zijn het nu de supporters in Oranjeshirts die hetzelfde doen. Minuten lijken uren te duren voor de Oranjesupporters, terwijl voor de Turken het laatste kwartier voorbij vliegt. De geschiedenis lijkt zich te herhalen, 1-0 achter, terugkomen tot een gelijkspel en de voorsprong pakken… een herhaling van zetten, nu alleen tegen de Turken en niet tegen de Duitsers. Dit kan niet meer mis.. toch?
Daar is het bevrijdende moment: Door de speakers klinkt het laatste fluitsignaal van scheidsrechter Clément Turpin, Nederland wint in de kwartfinale van het Europees kampioenschap van Turkije en staat voor het eerst in 20 jaar weer in de halve finales van een Europees kampioenschap voetbal en even… heel even, gaan de blikken dan terug op het magische EK van 1988, maar zo ver is het nog niet.
