Wonen met alles in de buurt

‘Utrecht moet een gezonde stad worden.’ Dit is het doel dat de gemeente Utrecht heeft om in 2040 te bereiken. De stad verwacht de komende jaren een grote toename in de bevolking, waarbij Utrecht in 2040 ongeveer 100.000 nieuwe inwoners kent. Met al die 455.000 inwoners is het belangrijk dat de stad leefbaar blijft. Om Utrecht klaar te maken voor de toekomst, wil de gemeente van Utrecht een 10-minuten stad maken. Wat voor meerwaarde heeft dit voor de samenleving?

“Het concept van de 10-minuten stad is eenvoudig uit te leggen. Het idee is dat alles dichtbij is, dagelijkse voorzieningen moeten makkelijk bereikbaar zijn voor voetgangers, fietsers of met het openbaar vervoer.” Volgens stedenbouwkundige Martine Leroi is de 10 minuten-stad een concept wat eigenlijk al een lange tijd gebruikt wordt bij het ontwerpen van een stad. “Er bestaan al veel wijken die zo ontworpen zijn, zodat je daar je hele leven door kan brengen, dat zijn de naoorlogse wijken. Voorbeelden van die Utrechtse wijken zijn Tuindorp, Overvecht en Kanaleneiland. Dat is een mooi principe als de stad steeds groter wordt.” Deze wijken zijn volgens Leroi zo ingericht dat de meest belangrijke voorzieningen, zoals de supermarkt, scholen en de huisarts in je eigen wijk te vinden zijn.

 

 

[aesop_quote type=”block” background=”#282828″ text=”#ffffff” align=”center” size=”2″ quote=”“Dat maakt het idee gelijk ook heel duurzaam”” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”off”]

Stadssocioloog Stefan Metaal is het daarmee eens. “Je ziet dat de 10-minuten stad eigenlijk voor veel mensen al bestond. De gemeente heeft er in dit geval voor gekozen om van het al bestaande een symbool voor de hele stad te maken. Als je kijkt naar hoe mensen de stad gebruiken zie je dat de goede bereikbaarheid een grote aantrekkingskracht heeft.” De gemeente Utrecht is meer dan enkel de stad Utrecht. Door de stad meer met elkaar te verbinden zorgt dat voor integratie van de van de suburbane wijken die rondom Utrecht liggen. “Dat kan heel interessant zijn, omdat deze centra op een andere manier opgebouwd zijn. Zij gaan bijvoorbeeld ook van bereikbaarheid uit, maar dan met de auto”, aldus Metaal.

 

Duurzaam principe

De aanpassingen in de stad, waarbij er onder andere nieuwe stadscentra in Utrecht gecreëerd worden, moeten zorgen voor voldoende dagelijkse voorzieningen in de buurt. “Dat maakt het idee ook gelijk heel duurzaam. De stad wordt steeds drukker, maar toch hoeven er op deze manier minder transportbewegingen gemaakt te worden. Je hoeft bijvoorbeeld niet meer met de auto naar de winkel of de huisarts.” Daarbij wil Leroi wel benadrukken dat de randvoorwaarde hiervoor is dat er veel mensen dicht bij elkaar wonen. “Als dat niet het geval is, dan is er niet genoeg draagvlak voor voorzieningen, zoals bijvoorbeeld in Leidsche Rijn het geval is.”

Ook speelt groen een belangrijk rol in het stadsontwerp. Dat begint volgens Leroi bij de voetganger en fietser. “Je moet niet nadenken over waar de hoofdweg komt, maar eerst kijken naar hoe je de stad kunt beleven te voet of op de fiets”, legt Leroi uit. “Daarbij moet je kijken naar goede routes en hoe je bij de ov-knooppunten kunt komen.” Metaal voegt daaraan toe dat er al veel onderzoeken gedaan zijn naar de opbouw van de stad. “80% van de mensen gebruikt de fiets, maar toch is bijna alles voor auto’s ingericht. Als stad moet je daar iets aan doen.” Volgens Leroi is groen in de stad onmisbaar, omdat de stad daarmee leefbaar en klimaatbestendig blijft. “Je maakt het adaptief voor de toekomst.”

 

Voorzieningen

“Mensen bepalen zelf waar ze behoefte aan hebben bij het inrichten van een nieuw centrum. Geen enkel centrum zal helemaal hetzelfde zijn. Er zijn klassieke geografische theorieën, maar er is ook geschiedenis.” Metaal legt uit dat je lokale buurtvoorzieningen hebt zoals winkels, bakkers en scholen. Daarnaast zijn er ook bovenlokale voorzieningen, deze zitten in een gespecialiseerd gebied, zoals de uitgaansvoorzieningen. “Dat heeft te maken met de gelaagdheid in de stad.” Uiteindelijk zal het er vooral op neer komen dat de dagelijkse voorzieningen in de nieuwe stadscentra zijn te vinden zijn, maar dat je voor uitjes of andere niet dagelijkse dingen toch nog naar het grote centrum gaat. Volgens Leroi is dit positief voor de stad, omdat op deze manier ook de drukte meer gespreid wordt. In de stad kom je ook gelijk in aanraking met mensen uit andere wijken, wat sociaal gezien positief is.

 

[aesop_quote type=”block” background=”#282828″ text=”#ffffff” align=”center” size=”2″ quote=”“Je moet letten op de openbare ruimte, zodat er ontworpen wordt vanuit de plinten”” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”off”]

 

Bij het toevoegen van nieuwe concepten aan een stad kom je in aanraking met het bestaande. “Winkels zijn kwetsbaar, waar je nieuwe voorzieningen maakt, kun je bestaande structuren kapot maken. In de wijken zijn al veel bestaande voorzieningen van hoog niveau terug te vinden”, zegt Metaal. Toch zullen bepaalde wijken als Lombok hun charme behouden. Een stad is immers niet helemaal te plannen. “Je moet letten op de openbare ruimte, zodat er ontworpen wordt vanuit de plinten. Dan wordt het aantrekkelijk op straatniveau”, aldus Leroi.

Verandering

Een van de voorwaarden om dit plan te laten slagen is het bouwen van extra woningen. Als er voldoende dichtheid is om meerdere voorzieningen te ontwerpen ziet Leroi Utrecht een gezonde stad worden. Metaal betwijfeld of er echt veel voor de stad zal gaan veranderen. “Mensen zullen niet meer zo heel veel met mensen uit een ander stadsdeel te maken te maken krijgen, maar toch zal het niet allemaal uit elkaar vallen. Studenten zullen elkaar bijvoorbeeld altijd in andere delen van Utrecht blijven opzoeken en zo geldt dat bijvoorbeeld ook voor vrienden.” De overlapping van bepaalde gebieden in Utrecht blijft altijd.

Het inrichten van de stad is vaak meer afgestemd op de realiteit. “Het beleid is bezig de situatie te verbeteren. Dat is in dit geval het terugdringen van de auto en het verbeteren van de bestaande voorzieningen. Uiteindelijk zal het vooral gaan over hoe Utrecht zich onderscheidt van de omgeving, dat is niet het wensbeeld, maar wat er werkelijk gebeurd”, zo sluit Metaal af.