Interview

Kim ten Tusscher schrijft al 16 jaar boeken. Eerst alleen Nederlands maar nu ook in het Engels. Is dit de toekomst voor meerdere Nederlandse schrijvers?

Het huis van Kim ten Tusscher is gedecoreerd met spulletjes die haar doen denken aan haar reizen. Van totems tot maskers, van alles staat tentoongesteld in de woonkamer van Kim. Haar interesse lag altijd al bij Amerika en de Inuit en haar man doet met haar mee. De manier waarop Inuit met de natuur en de wereld omgaan vindt Kim erg fascinerend. “Ik denk dat dit oorspronkelijk iets heel romantisch is van cowboy en indiaantje”, zegt Kim.

Vroeger schreef Kim al verhaaltjes over magische wezens in haar schoolschriften. Toch was schrijver zijn niet altijd haar droom. Niemand in haar omgeving schreef en niemand vertelde haar dat dit dus kon. Kim doet altijd zelf onderzoek voor haar verhalen. Van haar vader kreeg ze vaak informatieve boeken maar deze vond zij erg eenzijdig. Dit spoorde haar aan verder onderzoek te doen naar alle kanten van het verhaal. In haar vorige serie speelde vulkanen een grote rol. Toen zij dus te horen kreeg van een uitgebarsten vulkaan in IJsland, waar je erg dichtbij kon komen, besloot zij hierheen te gaan.

Alle verhalen Van Kim spelen af in dezelfde wereld. Kim schrijft in het genre fantasy, het liefst over gedaante verwisselaars. Ze is een hele chaotische schrijver, ze begint vaak gewoon, dan blijkt dit toch niet goed en begint ze weer helemaal opnieuw. De hoofdstukken schrijft ze ook kriskras door elkaar. Ze ziet altijd een beetje van haarzelf terug. “Ook in de ‘bad guys’ zit een stukje van mij”, vertelt Kim.

One happy family

Over het algemeen is de fantasy gemeenschap een hele hechte en fijne groep. Toch zitten er ook venijnige mensen tussen. “Vooral sommige recensenten, ik heb het gevoel dat zij er vaak al erg kritisch in gaan en dan ook zo mijn boeken lezen. Maar schrijvers kunnen ook vals zijn. Sommige schrijvers proberen het zo te brengen dat ik dan iets saais en onorigineel schrijf zodat iedereen gelooft dat zij dat niet doen, het is gewoon een beetje jaloezie.”

 Toch helpen alle schrijvers die aangesloten zijn bij uitgeverij Zilverspoor elkaar wel heel erg. “Zo heb ik laatst een klant die eigenlijk mijn boek wilde kopen, maar toen ik doorvroeg toch aangaf niet verdrietig te willen worden van een boek, toch maar doorverwezen naar een boek van mijn collega. Ik wilde gewoon dat die vrouw met een leuk boek naar huis ging, niet per se met mijn boek. Het genre fantasy is heel klein in Nederland dus vind ik dat wij elkaar wel moeten steunen.”

De Harlandprijs

Door het succes van haar boeken wordt Kim weleens genomineerd voor wedstrijden. In 2015 werd zij genomineerd voor de Harland prijs met haar boek: Bloed. De Harland prijs was de grootste, langstlopende prijs voor schrijvers van horror, sci-fi en fantasy verhalen. Ze was erg verbaasd en blij toen ze haar naam zag op de shortlist. Een week voor de prijsuitreiking kreeg Kim een mail dat de eindjury en de organisatie niet tevreden waren met de shortlist die gemaakt was door een tussenjury. Een paar dagen later kreeg zij de mededeling dat de organisatie had besloten om de prijs niet uit te reiken, aangezien het niveau niet hoog genoeg was.

Iedereen was woest, ze kreeg veel berichtjes van haar lezers en collega’s dat dit enorm oneerlijk was. Na dit drama is de Harland prijs nooit meer uitgereikt. Kim heeft hier nog erg last van gehad. “Dat ik echt dacht moet ik niet stoppen als zij me toch niet goed genoeg vinden? Waar doe ik het nog voor? De knop ging op een gegeven moment wel om toen ik nog steeds positieve feedback kreeg van mijn lezers. Ik heb er altijd wel last van dat ik autoriteit van experts erg serieus neem, toen zij mij niet goed vonden was het dus wel even een klap. Dit was echt mijn dieptepunt.”

“Ik ben uiteindelijk toch doorgegaan in die periode omdat ik het niet vond kunnen om midden in een trilogie te stoppen. Ik dacht; een boek houd ik nog wel vol. Uiteindelijk werd dit steeds een boek meer en ben ik nooit meer gestopt. Als ik toch was gestopt denk ik echt dat ik doodongelukkig was geworden. Ik ben er wel achter gekomen dat ik schrijf voor mezelf, en natuurlijk voor de mensen die graag mijn verhalen lezen.” Het hoogtepunt voor Kim was het schrijven en het uitkomen van Storm. Hier heeft zij een groot feest voor gegeven. “Hier besefte ik mij wel even hoe ver ik ben gekomen.”

Door haar ervaring met de Harlandprijs heeft Kim het vertrouwen in selectieprocessen bij wedstrijden verloren. “Ik vind het altijd erg lastig, het is erg gebaseerd op smaak en iedereen houdt van iets anders. Eigenlijk wil ik er gewoon ver van weg blijven.”

Festivals en Cons

Iets wat Kim nog wel erg leuk vindt is het bezoeken van festivals en Cons. Samen met haar uitgeverij Zilverspoor wordt Kim hier vaak voor uitgenodigd. Elfia noemt zij als één van haar favorieten. Voordat zij hier als schrijver stond kwam zij hier al vaak als bezoeker. “De sfeer daar en allemaal mensen verkleed in de meest geweldige, magische kostuums. Dat is echt superleuk!”, vertelt Kim enthousiast. De lezers van haar boeken komt ze ook vaak tegen op deze bijeenkomsten. “Dan zie je ze op een festival waar ze een boek van mij kopen en op de volgende komen ze enthousiast terug voor het volgende deel. Dat voelt heel fijn.”

Vanaf haar allereerste boek stond zij al op festivals en Cons. “Ik denk dat mensen mij toen heel schattig vonden, ik stond op en neer te springen en vertelde iedereen dat het mijn eerste boek was. Ik heb die dag ook heel goed verkocht.”

Engels versus Nederlands

Op de Cons waar Kim vaak staat hoort ze ook vaak terug dat haar lezers vooral Engels lezen, ze heeft haar Engelse boeken dan ook altijd mee. “Als je dan doorvraagt hoor ik vaak dat ze zeggen dat ze graag in de oorspronkelijke taal lezen of niks leuks in het Nederlands kunnen vinden.” Kim laat haar boeken vertalen, zelf vindt ze haar Engels niet goed genoeg. Kim en de vertaler beslissen samen hoe zij zelfverzonnen termen uit haar boeken het best kunnen vertalen. Haar Engelse boeken liggen nog niet in de Nederlandse boekenhandels, dit is in Nederland namelijk nog best moeilijk. De prioriteit ligt niet bij fantasy boeken.

“In de eerste plaats vind ik het vooral heel fijn dat mensen mijn verhalen lezen. Dus of dat nou in het Engels of Nederlands is, dat maakt mij niet zo veel uit. Ik vind het wel een heel gek iets als mensen zeggen dat Engels een mooiere taal is. Ik heb eigenlijk meer het idee dat mensen Engels lezen leuk vinden omdat er dan ruimte overblijft om zelf dingen in te vullen. De Nederlandse taal ken je door en door en daar blijft dus niet veel aan de verbeelding over.” De verhalen en woorden bedenken is juist iets wat Kim leuk vindt aan schrijven. “Veel mensen zeggen mij ook dat fantasy woorden, zoals magiër, in het Engels gewoon veel mooier klinken. Met dat soort mensen ben ik dan al snel klaar, die vallen naar mijn belevenis niet meer te overtuigen.”

Nadat Kim in gesprek raakte met iemand die verklaarde liever Engels te lezen kwam zij erachter dat er soms ook nog een andere reden achter deze voorkeur kan zitten. “Mensen met dyslexie vinden het schijnbaar makkelijker om in het Engels te lezen. Dit verklaarde ze mij door te vertellen dat je het Nederlands vloeiend leert door het te spreken en te horen. Engels leer je vaak anders, je leert het schrijvend.” Uit een onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen blijken er twee groepen dyslecten. De spellers, die lezen door woorden als losse letters zien. En de raders, die lezen door context van een verhaal en zo het woord raden. Volgens het onderzoek blijkt dat de raders beter Engels kunnen lezen. Of deze theorie dus klopt, verschilt per persoon.

Bekend en herkend

Eén van de allereerste keren dat Kim werd herkend was door Marieke Nijkamp, zij is een Nederlandse schrijfster die ook erg bekend is in het buitenland. Haar boeken worden juist terugvertaald naar het Nederlands, zij schrijft in het Engels. Kim kende haar toen nog niet, maar bleek uiteindelijk herkend te zijn door een grote schrijfster. Kim is haar boeken gaan vertalen om ook bekender te worden in het buitenland. Dit doet zij voornamelijk met Amazon. “Dit is wel iets wat nog aandacht kan gebruiken. Het lijkt mij erg leuk om mijn boeken in het Engels in andere landen ook groot te krijgen.” Of Engelse boeken de toekomst worden voor meerdere Nederlandse schrijvers moet dus nog blijken.