43 procent van de kiesgerechtigden in Den Haag heeft dit jaar gestemd voor de gemeenteraadsverkiezingen. Dit is minder dan de helft van de Haagse kiesgerechtigden. Een grote oorzaak van de lage opkomst is het verlies van vertrouwen in zowel de landelijke als lokale overheid, naast desinteresse in lokale politiek.

Maar 43 procent van de Haagse kiesgerechtigden heeft gestemd tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Uit onderzoek van Ipsos blijkt dat 28 procent van de mensen die niet stemmen dit niet doen omdat zij geen vertrouwen hebben in de gemeentelijke politiek. Uit het onderzoek blijkt dat het vertrouwen onder Nederlanders is ingezakt vanwege drie hoofdthema’s: het beleid op gebied van gezondheid, de woningmarkt en de stroeve formatie. Daarnaast is er ook een groep mensen, van 27 procent, die geen interesse heeft in stemmen.

Geen vertrouwen

Uit een analyse van Kieskompas in opdracht van Trouw blijkt dat bijna 40 procenten van de Nederlanders aangeeft weinig tot zeer weinig vertrouwen te hebben in hun gemeente. Minder mensen stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen dan bij de landelijke verkiezingen. Uit de analyse blijkt dat mensen over het algemeen meer vertrouwen hebben in het gemeentebestuur dan in de landelijke overheid.

De 19-jarige Carly Perlot, uit de Haagse wijk Leyenburg, stemde wel landelijk in 2021, maar niet lokaal dit jaar. De landelijke verkiezingen van vorig jaar hebben haar vertrouwen in de politiek negatief beïnvloed. ‘Vorig jaar had ik wel gestemd, maar de uitkomst is iedere keer hetzelfde. Ik heb niet het gevoel dat er iets verandert als ik wel stem.’ Uit het onderzoek van Ipsos blijkt dat ook de toeslagenaffaire slecht uitpakte voor het vertrouwen in de politiek. Dit ervaart Carly ook zo. ‘Bijna iedereen uit de politiek die ermee te maken had bleef. Dat vond ik onrealistisch. Het vertrouwen is weg, maar ze blijven.’ Daarnaast blijkt uit het onderzoek van Ipsos dat ook de aanpak van de coronacrisis een negatief effect heeft op het vertrouwen in de politiek. In 2020 vond twee derde van de Nederlanders nog dat Rutte de coronacrisis goed aanpakte. In september 2021 was dit minder dan de helft van de Nederlanders. Vier op de tien Nederlanders vond toen dat Rutte het slecht of zeer slecht deed (vorig jaar was dat 21 procent). 

Eze Nwankwor, lijsttrekker van de lokale politieke partij LEF, heeft veel mensen gesproken tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Vooral onder jongeren merkt hij dat het coronabeleid hun vertrouwen in de politiek negatief heeft beïnvloed, wat ook hun stemgedrag bij de gemeenteraadsverkiezingen benadeelt. ‘Maar daarnaast denk ik dat het coronabeleid ook dient als drijfveer voor de jongeren die zich benadeelt voelen door het beleid. Ze vragen zich af waar het beleid nou over gaat, en willen hier zeggenschap in hebben.’

Jongeren en informatie

Uit het onderzoek van Ipsos blijkt dat uit de groep mensen tussen 18 en 24 jaar slechts 43 procent gestemd heeft. Dit is minder dan het gemiddelde van 50 procent. Nwankwor ziet ook hoe andere aspecten naast het coronabeleid het stemgedrag van jongeren negatief beïnvloedt. Hij denkt dat jongeren vaak een stem uitbrengen waarvan zij denken dat deze niet gehoord wordt, wat hun weer minder motiveert te stemmen. ‘Dan stem je bijvoorbeeld op een partij omdat iemand in de kandidatenlijst iets wil waarmaken waar jij het mee eens bent, maar krijgt de lijsttrekker de zetel en vervult dit vervolgens niet.’

Nwankwor vertelt dat een deel van de jongeren zich niet vertegenwoordigd voelt. ‘Ik denk dat veel mensen kijken naar wat de partijen zeggen in plaats van wat voor moties ze indienen en waar ze voor en tegen stemmen.’ Nwankwor geeft aan dat het belangrijk is dat mensen bewust zijn over wat de partijen eigenlijk doen. ‘Er moet meer toestroom van informatie worden doorgegeven aan de mensen.’ Ook Politicoloog Lisanne de Blok vertelt, in het NOS RADIO 1 Journaal, dat zij de campagne dit jaar bescheiden vond. Dit verklaart volgens haar deels de daling in het aantal stemmen. Het wekt namelijk weinig interesse op bij burgers. Carly ervaarde dit ook zo. ‘De gemeenteraadsverkiezingen waren gewoon minder in het nieuws dan de landelijke. Er wordt minder over gesproken’, vertelt Carly.

Bekijk hieronder het interview die Nicolle Jaen Pabon hield met Eze Nwankwor over zijn partij LEF: