Op 20 maart waren er wereldwijd honderden anti-coronademonstraties onder de naam: Worldwide Rally for Freedom and Democracy. De Nederlandse demonstratie was op het Museumplein in Amsterdam. Daar stonden 1400 demonstranten die via live-streams contact hadden met demonstranten over de hele wereld die tegelijkertijd voor dezelfde idealen aan het demonstreren waren. De demonstratie was verboden door de gemeente Amsterdam en de politie heeft ingegrepen.
Het is half een op een zaterdagmiddag en het Museumplein staat vol. Vanachter witte spandoeken met teksten als ‘Nederland in opstand’ en ‘geen dictatuur’ staan honderden demonstranten bij elkaar. Ze houden geen afstand en dragen geen mondkapjes, maar delen knuffels uit en lachen met elkaar. Op de frontlinie staat een aantal mannen gekleed in militaire uniformen, daarachter een rij mensen in de witte jassen van zorgpersoneel. De rest zijn bezorgde burgers. Allemaal roepen ze hetzelfde: “Liefde, vrijheid, geen dictatuur!” De politie probeert erbovenuit te komen: “De burgemeester heeft een noodbevel afgegeven, u moet dit gebied verlaten. De politie zal optreden en kan geweld gebruiken.” De demonstranten joelen terug en blijven staan, de spandoeken als barrière. Velen staan met hun telefoon in hun handen, om te filmen en te delen met andere demonstranten van de Worldwide Rally for Freedom and Democracy.
De politie maakt haar belofte waar en zet het waterkanon in. Net buiten de blokkade, tussen een ME-busje en het Van Gogh Museum, staan Esmeralda en Ed. Zij zijn vanuit Brabant gekomen om te demonstreren en kijken met afschuw naar manier waarop het waterkanon inbeukt op de voorste rij demonstranten – de mannen verkleed als veteranen. “Een schande, het is een schande,” zegt Esmeralda, haar stem is schor, tussen hijsen van haar sigaret door, “daar staan veteranen!” Haar hand trilt als ze wijst, haar blonde haar zit door de war. “Dat zijn mensen, die hebben vroeger gevochten voor onze vrijheid!” Ed staat naast haar te knikken. “Een schande”, beaamt hij. Esmeralda praat driftig door, haar accent komt nog nadrukkelijker naar voren, en houdt haar ogen strak gericht op het waterkanon. “Wij staan hier voor onze vrijheid, en de vrijheid van de kinderen, die wordt nu afgenomen. We mogen zelfs niet meer protesteren.”
De organisatie is al sinds begin maart in overleg met de gemeente Amsterdam over de mogelijkheden om te demonstreren binnen de perken van de coronamaatregelen. De organisatie wilde op meerdere plekken binnen en buiten Amsterdam actievoeren, maar dit mocht niet van de gemeente. Die bood een alternatieve locatie aan, namelijk het ArenaPark waar vijfhonderd demonstranten mochten komen mits ze afstand hielden, een mondkapje zouden dragen en geen muziek zouden draaien. De actie op het Museumplein is via Telegram georganiseerd en is voor de gemeente een spontane actie.
Het waterkanon heeft weinig gedaan om de demonstranten te ontmoedigen. De menigte blijft staan en de muziek wordt harder gedraaid. Veel van de demonstranten hebben net op tijd poncho’s aangetrokken en zijn gaan zitten. Anderen hebben gele paraplu’s waarop leuzen staan: ‘NOS=Fake News’ en ‘COVID-Vaccin=Vergif’. De politie, volledig ingepakt en met schild en wapenstok in hand, komen dichterbij. De zon verdwijnt achter grijze wolken en het gaat waaien. Naast Esmeralda en Ed staan twee dames met vuurrood haar ook toe te kijken. “De buren”, bromt Ed. Ze willen niet zeggen waar ze vandaan komen, maar vertellen wel dat dit onderwerp speelt in hun wijk. Via Facebook- en Telegramgroepen houden ze elkaar op de hoogte en sturen ze nieuws naar elkaar door. “Het is een fijne online gemeenschap. Ook vandaag met die live-streams, dan voel ik me echt gehoord en minder alleen.”
Vanuit haar versleten, blauwe faux-bontjas haalt Esmeralda haar telefoon en filmt ze wat er gebeurd. Ze draagt een shirt met de tekst ‘proud to be wappie’ onder haar jas. “Dit is wereldwijd, hé. Dit is wereldwijd, wat er nu gebeurt en we worden weggezet als wappies. Nou, als er zoveel mensen tegengas geven, dan zijn ze echt niet allemaal gek, hé. Het is heel simpel: de cijfers kloppen niet.” Esmeralda doelt op alle statistiek rondom het coronavirus. “Ik volg veel nieuws en ik zie gewoon dat alle cijfers op één hoop worden gegooid, de besmettingen, de doden, mensen die op de ic liggen. Dat klopt niet.” Als bronnen noemt ze de Jensen Show, berichten van Viruswaarheid en artikelen die via Telegram vanuit Duitsland worden doorgestuurd.
Inmiddels is de politie heel dichtbij gekomen. Bij de spandoeken grissen arrestatieteams enkele demonstranten mee. “Dit is een vreedzaam protest! Dit is een vreedzaam protest!” schreeuwt Esmeralda, haar stem weer wat schorder, haar handen in haar haar. De politie is in twee halve cirkels verdeeld, de een omsingeld de doorweekte blokkade, de rest komt naar de groep die toe staat te kijken, waar Esmeralda en Ed deel vanuit maken. Schreeuwend naar de politie versplintert deze groep in twee- en drietallen. Esmeralda filmt hoe de politie naar haar toekomt. “Jullie moeten je schamen, hé!” schreeuwt ze en ze spuugt op de grond. “Net weer de Jodenvervolging!” roept Ed erachteraan. Hij trekt Esmeralda met zich mee, om het Van Gogh Museum heen en ze verdwijnen in de massa die achterop het veld staan, verder bij de spandoeken en politie vandaan.
Hoewel de sfeer vooraan is omgeslagen, is het hier gemoedelijk. Meer demonstranten hebben t-shirts zoals die van Esmeralda, onder andere ‘Wappie vibes’ en ‘Je suis wappie’. Het waterkanon heeft hier nog geen slachtoffers gemaakt en trots lopen de demonstranten rond met borden, gele paraplu’s en omgedraaide Nederlandse vlaggen. Twee oudere dames, die hun naam niet willen noemen, hebben ook zo’n paraplu, al maakt de wind het moeilijk om hem vast te houden. Ze kijken argwanend rond en verstoppen zich deels in hun jassen. “Wij komen uit Amsterdam, wij staan hier elk weekend,” laat de linker weten, die verwijst naar het wekelijkse anti-coronademonstraties op het Museumplein. “Ik vind het bijzonder, dat ondanks de gemeente onze vrijheid afpakt, wij toch zo durven te komen”, vult de rechter aan. Ze fronst naar mij, “en doe je mondkapje eens af!”
De politie haalt stug demonstranten weg uit de blokkade. Doorweekt komen twee dames in witte jassen naar achteren gelopen, onder luid gejuich en geklap van andere demonstranten. Geen beide wil zeggen wat voor zorgpersoneel ze precies zijn. Steeds meer demonstranten verplaatsen vanuit de blokkade naar het stenen plein voor het Stedelijk Museum Amsterdam. Roepend en zingend verplaatst de demonstratie zich om weg te komen van de politie. Esmeralda, bijna zonder stem en met nieuwe sigaret, schreeuwt mee: “Ze krijgen ons niet te pakken!” Zo luid als voetbalhooligans lopen ze van het Museumplein af en de straat op. De demonstranten nemen de hele straat in beslag en voeren een show op voor toeschouwers. “Je mag ook meedoen!” roept een man met een glimlach naar twee meisjes die de groep vanuit hun raam staan te filmen.
Bij een kruispunt stapt een voorbijganger van haar fiets, haar zwarte haren wapperen om haar gezicht heen. “Jullie zijn idioten!” Ze wordt meteen gesmoord door een groep jongens die met de menigte meelopen en met gebalde vuisten op haar afkomen. “Trut!” roepen ze haar na als ze wegfietst. De straat is breed en de voorste groep demonstranten houdt het verkeer tegen. Achteraan gaan mensen dansen, arm in arm. Een vrouw verkleed in een Supermanpak fietst voorbij met een megafoon: “Liefde, vrijheid, geen dictatuur!”
Vanuit zijstraten sluiten steeds meer demonstranten aan. Dat de straten krapper worden, maakt voor de demonstranten niet uit. Nieuwkomers worden met een knuffel verwelkomt tot de groep. Een lange vrouw met blond haar in een leren jack steekt haar middelvinger op naar een ME-busje dat via een zijstraat de groep probeert af te snijden. Over straat, over de stoep, baant de menigte zich een weg door de stad.
Ze komen aan bij de Leidsekade, afgezet door politiebusjes en de ME. De demonstranten komen tot stilstand en kunnen ook niet meer terug. Het is krap op de kade en de vrolijke stemming slaat gauw om. Een vrouw begint te huilen en wordt getroost door een oudere vrouw. Aan de overkant van het water staat andere deel van de demonstranten, maar hun woorden van aanmoediging komen niet helemaal aan bij de rest. De bussen zijn aangekomen en de rillende demonstranten worden één voor één van de kade gehaald.
