Wij staan hier in Balk.
*Ingesproken door Van der Wal met zijn eigen accent.
Net zoals dat er in het Nederlands verschillende dialecten zijn, zijn deze er ook in het Fries. De drie hoofddialecten zijn; Kleifries, Woudfries en Zuidwesthoeks. Balk ligt in het gedeelte waar men Zuidwesthoeks spreekt. Hier spreken wij met Marco van der Wal en Daan Roos over het horen van de verschillen in dialecten. ‘’Ik hoor de verschillen wel tussen alle dialecten. Het is gewoon hetzelfde als dat je een Amsterdammer en een Rotterdammer hoort praten. Je weet direct waar ze vandaan komen, maar je kan ze gewoon verstaan. Het is heel duidelijk te horen of iemand van de Wâlden komt of uit Balk’’, vertelt Van der Wal. Zelf woont hij nu enkele jaren in Woudsend, maar daarvoor in Balk. In tegenstelling tot zijn neef komt Roos van Terschelling, waar relatief weinig Fries wordt gesproken. Hij heeft het iets moeilijker met het herkennen van de verschillende dialecten. ‘’Ik zou zeggen dat ik er twee redelijk makkelijk herken, maar de derde niet echt. Het Zuidwesthoeks vind ik heel makkelijk te herkennen, omdat ik relatief veel in deze regio kwam. Daarnaast kan ik het Woudfries er ook wel makkelijk uitpikken. Kleifries daarentegen vind ik lastiger te herkennen, omdat het in veel opzichte heel veel lijkt op de andere dialecten.’’
Dorpstraat van Balk. Foto: Floor Goedegebuure
Het Zuidwesthoeks wordt gesproken in de het zuidwesten van Friesland. Het is grofweg de streek die zich ten zuiden van Bolsward en Sneek, maar ten westen van Heerenveen bevindt. Een van de plaatsen die zich in deze streek ligt, is Balk. Het Zuidwesthoeks lijkt het meest op het Kleifries, bijvoorbeeld in hetzelfde gebruik van de lange ij en de korte ei. Wat is dan typisch voor het Zuidwesthoeks? De wa- en wo-klank komen bijna niet voor in dit dialect, bijvoorbeeld skoalle (school) wordt uitgesproken als skulle. Ook hebben de voltooid deelwoorden een extra -d, zoals sjoend (gezien). Daarnaast heeft dit dialect ook typische dialectwoorden; demmy (zometeen), hebbe (hebben) en weest (geweest).
Standaardfriese uitspraak -> Bwatskip
Zuidwesthoekse uitspraak -> Bòtskip
Afbeelding van Dominick Verstoep via Pixabay