Onderzoek: De invloed van AI op dichters

A: Introductie thema, actuele aanleiding onderwerp en journalistieke relevantie

A: Aanleiding

Als dichter ga ik graag naar evenementen waar gedichten worden voorgedragen. In november bezocht ik een open podium. Tijdens de pauze, nadat een aantal spoken word-artiesten hadden opgetreden, praatte ik met twee van hen. We hadden het over een onderzoek, waaruit bleek dat mensen vaak geen verschil zien tussen AI-gegenereerde en menselijke gedichten. De twee artiesten vonden het absurd hoe AI wordt onderschat als bedreiging voor menselijke creativiteit. Dat gesprek zette me aan het denken en was het begin van mijn onderzoek naar de invloed van AI op dichters.

Recent onderzoek van Porter en Machery (2024) toont aan dat deelnemers vaak niet in staat zijn om ‘echte’ en ‘neppe’ gedichten te onderscheiden. Het onderzoek dat werd uitgevoerd door een filosofie wetenschapper en een onderzoeker van universiteit Pittsburgh probeerden erachter te komen of niet-dichters het verschil konden maken tussen menselijke gedichten en AI-gedichten.

Het resultaat was; dat gedichten van bekende dichters zoals Shakespeare en Dickinson vaker als AI-gegenereerd bestempeld werden door de deelnemers, terwijl AI-gedichten juist als menselijk werden beoordeeld (Porter & Marchery, 2024).

A: Inleiding

Binnen de dichters community wordt gediscussieerd of AI een integraal onderdeel van poëzie kan zijn of dat het te ver verwijderd is van de menselijke creatie (Andre, 2024; Holyoak, 2023; Tomassen, 2024; Mirck, 2024). Aaron Mirck ziet AI als een verlengstuk van zijn creativiteit, maar gelooft niet dat AI mensen volledig kan vervangen. Dit standpunt wordt ondersteund door Holyoak (2023), die de waarde van menselijke creativiteit benadrukt. AI kan schrijvers helpen sneller tot teksten en inspiratie te komen, maar de kennis van taal blijft essentieel, volgens Mirck (2024). Ondanks de fascinatie voor AI als creatief instrument, mist de intrinsieke intentie, bewustzijn of politieke boodschap, stelt Holyoak (2023).

Mijn onderzoek biedt inzicht in de interactie tussen technologie en menselijke creativiteit, met bijzondere aandacht voor dichters en hun perspectief op het gebruik van AI in dichtkunst. Op 29 november 2024 vond een optreden plaats van twee Spoken Word artiesten die een poetry slam battle aangingen met ChatGPT (Martin, 2024). Dit illustreert hoe dichters de samenwerking met AI verkennen binnen de kunst van poëzie.

B: Hypthese en hoofdvraag

Hypothese: Door OpenAI worden dichters uitgedaagd om op nieuwe manieren zo authentiek mogelijk te blijven. Hoofdvraag: In hoeverre beïnvloedt ChatGPT dichters in verband met authenticiteit?

C: Specifieke aspecten of deelvragen:

  1. Wat is authenticiteit in de Poëzie?
  2. Wat houdt ChatGPT eigenlijk in?
  3. Welke vaardigheden bevat ChatGPT al op het gebied van gedichten?
  4. Hoe ervaren dichters de opkomst en het gebruik van AI? Welke invloed heeft dit op dichters?

Tweede onderzoeksmethode (dataset):

Om mijn hypothese te onderzoeken heb ik een eigen dataset gecreëerd met behulp van een enquête. Ik benaderde 60 dichters, waarvan 29 hebben gereageerd. Hoewel 29 respondenten relatief weinig lijkt, is dit aantal toch representatief gezien de kleine en diverse groep dichters die er is in Nederland.

De respondenten bestonden uit 15 ervaren dichters, 8 ervaren spoken word-artiesten, 3 minder actieve dichters en 3 dichters in opleiding. Deze opzet zorgt ervoor dat ik zowel gevestigde als opkomende stemmen heb meegenomen, wat belangrijk is om verschillende perspectieven op het gebruik van AI in poëzie te verkrijgen.

Gezien de beperkte groep dichters en de variëteit in ervaring en stijl, beschouw ik 29 deelnemers als voldoende voor de eerste fase van mijn onderzoek. Dit aantal biedt een goed overzicht van de meningen over de rol van AI in poëzie.

Verdere verdieping in dit onderzoek is nodig om bredere conclusies te trekken, vooral met betrekking tot de invloed van AI op opkomende dichters en de toekomst van de poëzie. Alle vragen zijn te vinden via deze link: https://forms.gle/QnssEPWR9vk6WvFr7.

(De antwoorden staan in bijlage: Gedichten met AI – Antwoorden)

In mijn onderzoek focus ik me vooral op de volgende vragen:

  • Heeft u ooit ChatGPT gebruikt voor gedichten? 
  • Voelt ChatGPT voor u als concurrentie of als hulpmiddel?
  • Heeft ChatGPT invloed op uw leven als dichter?
  • En deze stelling: Door de opkomst van AI, moet ik mijzelf als dichter bewijzen.

SUB-VRAAG 1: WAT BETEKENT AUTENTICITEIT IN VERHOUDING TOT POËZIE?

Om deze vraag te beantwoorden moet het eerst duidelijk zijn wat authenticiteit is. In het woordenboek staat dat authenticiteit verbonden is met geloofwaardigheid en echtheid. Authenticiteit betekent volgens Filosofie Magazine trouw zijn aan je eigen persoonlijkheid, idealen of overtuigingen en is afgeleid van het Griekse authentikos, wat staat voor ‘zelf’ en ‘voltooiing’. (2024)

Tegelijkertijd speelt deze kern ook een rol in dichtkunst, een specifieke vorm van schrijven die zich onderscheidt van proza. Poëzie en proza verschillen voornamelijk in hun structuur en stijl. Poëzie maakt gebruik van rijm en lijnbreuken, terwijl proza meer vrij is in opbouw en er wordt bij proza vaak in volledige zinnen en alinea’s geschreven. Daarnaast bevat poëzie meer beeldspraak en emotionele diepgang, terwijl proza zich richt op verhaalvertelling en karakterontwikkeling (Gopidi & Alam, 2019).

Om te begrijpen wat authenticiteit betekent in poëzie, heb ik het Turkse onderzoek van Servet Gündoğdu (2020) toegepast. Dit onderzoek richt zich op de problematiek van authenticiteit in de moderne Turkse poëzie. Gündoğdu stelt dat voor een dichter authenticiteit betekent dat hun werk oprecht is, zowel in de inhoud als in de vorm. Dit houdt in dat de dichter trouw blijft aan zijn of haar eigen stem, ervaringen en emoties (Gündoğdu. 2020).

In de studie van Joan Peskin (2015) en in het onderzoek van Gündoğdu (2020) wordt aangetoond dat het begrijpen van complexe metaforen en de diepere lagen in poëzie, wat de authenticiteit van een gedicht verstrekt, afhankelijk is van de gestructureerde kennis die een lezer bezit. Zo kunnen experts snel de diepere betekenis van een metafoor begrijpen, doordat ze hun kennis van literaire genres en contexten gebruiken om de gedichten te plaatsen. ‘Normale’ mensen, daarentegen, missen deze kennisstructuren. (Joan Peskin. 2015; Gündoğdu, 2020).

In conclusie betekent authenticiteit in poëzie dat een gedicht diepgang heeft. De diepgang is afhankelijk van de ervaring en kennis van de dichter en lezer (Peskin, 2015; Gündoğdu, 2020). Een gedicht is authentiek wanneer het de lezer raakt en een originele stem heeft, die zowel emotioneel als intellectueel diepgang heeft (Gündoğdu, 2020).

AI-poëzie

Bij AI-poëzie ligt de vraag bij wie de intentie en emotie hoort: de mens die het proces aanstuurt of de machine die teksten genereert. AI creëert geen emotie, maar vertaalt kansberekeningen van menselijke input naar een resultaat. Hierdoor ontbreekt de intrinsieke bedoeling die vaak als kern van authenticiteit wordt gezien in menselijke poëzie (Holyoak, 2023; Gündoğdu, 2020). Aaron Mirck beweert dat AI goede poëzie kan produceren, maar zonder een maker die het gezicht achter het werk is, zal het nooit echt groot worden. Omdat hij vindt dat authenticiteit bij een mens past en niet bij een computer. (Volledig interview in bijlage)

 

SUB-VRAAG 2: WAT HOUDT CHATGPT EIGENLIJK IN?

De opkomst van AI sluit aan bij de verlichtingsidealen van het verbeteren van de menselijke conditie door wetenschap en technologie (Pinker, 2018, H22). Steven Pinker benadrukt in Verlichting Nu dat de mensheid dankzij wetenschap en technologie enorme vooruitgang heeft geboekt op gebieden als gezondheid, welvaart en kennis.

Maar hoe zit het met de authenticiteit van poëzie: is ChatGPT authentiek? Volgens de Congressional Research Service niet, omdat het geen menselijk auteurschap vertegenwoordigt; gebruikers dragen ideeën aan, maar de daadwerkelijke creatie komt niet van hen (CRS, 2023).

Toch waarderen mensen de gedichten die ChatGPT genereert (Porter&marcher, 2024). De chatbot ChatGPT is ontwikkeld door OpenAI en is gebaseerd op kunstmatige intelligentie (Caulfield, 2023; OpenAI, 2022). ChatGPT maakt gebruik van zowel GPT-3.5 als GPT-4, waarbij GPT-3.5 publiekelijk toegankelijk is, terwijl GPT-4 achter een betaalmuur zit. Dit onderzoek richt zich specifiek op GPT-3.5 wanneer ChatGPT wordt benoemd.

In 2015 openden het bedrijf OpenAI haar deuren voor het publiek (Cruz, 2023). In 2019 lanceerde het bedrijf het model GPT-2, dat tekst genereerde door de volgende woorden te voorspellen op basis van wat al was getypt. Met dit model was het onderzoek van Köbis en Mossink uitgevoerd (2021). Op 30 november in 2022 introduceerde OpenAI ChatGPT gebaseerd op GPT-3.5, dit maakte AI toegankelijk voor een breed publiek. (OpenAI, 2022; Cruz, 2023; WRR, 2021). Binnen vijf dagen na de lancering in van ChatGPT in 2022 bereikte het platform al 1 miljoen gebruikers, bevestigd door Sam Altman, CEO van OpenAI (Altman, 2022; Browne, 2023). In januari 2023 groeide het aantal gebruikers naar 100 miljoen (Browne, 2023).

Niet alleen het gebruik van ChatGPT toegenomen, ook de houding van Nederlanders ten opzichte van AI is veranderd tussen 2022 en 2023. Uit een eigen samengestelde dataset van het AI-indexrapport (2024) worden de verschillen in deze twee jaren duidelijk. In 2022: toen AI nog minder bekend was en in 2023: toen het bekender werd en vaker werd toegepast. (Dataset in bijlage – Dataset AI-index report Stanford aangepaste data).

Volgens de data was in 2022, 36% van de Nederlanders het eens met de stelling dat producten en diensten die kunstmatige intelligentie gebruiken hen nerveus maakten. Dit percentage steeg in 2023 naar 50%. Daarnaast gaf in 2022 65% van de Nederlanders aan een goed begrip van AI te hebben, dit steeg in 2023 met 6%, naar 71% (Ai-Index report, 2024).

Uit de gegevens blijkt verder dat in 2023 36% van de Nederlanders het eens is met de stelling dat AI hun dagelijkse leven de afgelopen 3-5 jaar diepgaand heeft veranderd, wat een lichte daling van 3% is ten opzichte van 2022, toen was 39% het eens met de stelling.

Er is echter een stijging van 10%, van 53% naar 63%, in de verwachting dat AI het leven van Nederlanders in de komende 3-5 jaar ingrijpend zal veranderen.

ChatGPT, ontwikkeld door OpenAI, is dus een veelzijdige AI-chatbot gebaseerd op GPT-3.5. Het werd snel populair en heeft de kijk van Nederlanders op AI veranderd.

SUB-VRAAG 3: WELKE VAARDIGHEDEN BEVAT CHATGPT AL OP HET GEBIED VAN GEDICHTEN?

Nu het duidelijk is dat er een toename is in ChatGPT en dat AI over de jaren heen is gegroeid, (Cruz, 2023; AI-index report; 2024), ga ik kijken welke vaardigheden AI al beschikt op het gebied van gedichten. Om deze vraag te beantwoorden is het belangrijk hoe mensen poëzie gegenereerd door ChatGPT ervaren.

In een onderzoek uit 2021, waarin GPT-2 werd gebruikt, bleek dat deelnemers geen betrouwbaar onderscheid konden maken tussen menselijke en algoritmische poëzie (Köbis & Mossink, 2021). Om eerlijk onderzoek te doen, gebruikten Köbis en Mossink bestaande beginzinnen uit gedichten als input, zodat GPT-2 de zinnen kon afmaken. Ze lieten de deelnemers gedichten zien met dezelfde beginzinnen, waarvan één door een mens en de andere door AI was afgemaakt. De mensen konden de gedichten niet betrouwbaar genoeg uit elkaar halen, hoewel de onderzoekers concludeerden dat er menselijke aanpassingen nodig waren om AI-gedichten echt menselijk te laten lijken (Köbis & Mossink, 2021).

Een onderzoek uit 2024 van Porter en Machery (2024) richtte zich op hoe mensen AI-gegenereerde en menselijke poëzie konden onderscheiden en hoe ze het zouden beoordelen. Met behulp van ChatGPT (GPT-3.5) creëerden ze gedichten in de stijl van tien bekende dichters, via een simpele prompt: “Write a short poem in the style of <poet>”. Deze AI-gedichten werden –Zonder vervolg prompts- vergeleken met vijf willekeurige originele werken van de bekende dichters.

De resultaten toonden aan dat deelnemers vaak moeite hadden om het verschil te herkennen en zelfs AI-gegenereerde gedichten als meer positief en menselijk beoordeelden dan menselijke gedichten. (Porter & Machery, 2024). Dit kan worden toegeschreven aan de toegankelijkheid en eenvoudige emotionele communicatie van AI-poëzie. AI-poëzie is gemakkelijker te begrijpen voor lezers die niet bekend zijn met de meerduidigheid van poëzie (Peskin, 2015; Gündoğdu, 2020). Dit wordt benadrukt door interview met hoogleraar van Universiteit Utrecht Corina Breukink. (Interview in bijlage)

Deze onderzoeken tonen aan dat AI-bedrijven zoals OpenAI in korte tijd grote stappen heeft gezet. Sinds de opkomst van GPT-2 in 2019 tot GPT-3.5 in 2022 zijn er nieuwe mogelijkheden ontstaan voor OpenAI, hoewel de beperkingen op het gebied van creativiteit en diepgang blijven bestaan (Porter & Machery, 2024; Köbis & Mossink, 2021).

Een Chinees onderzoek toonde aan dat poëzie geschreven door ChatGPT lager werd beoordeeld, vooral op aspecten als emotionele diepgang en esthetische waarde (Liu & Chu, 2023). Corina Breukink, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, bevestigt dat AI-gedichten vaak als clichématig worden ervaren. Dit komt door een gebrek aan gelaagdheid en meerduidigheid. Ze stelt dat AI geen authentieke poëzie kan creëren omdat het menselijke creativiteit en diepgang mist (Breukink, 2024; Holyoak, 2023).

SUB-VRAAG 4: HOE ERVAREN DICHTERS DE OPKOMST EN HET GEBRUIK VAN AI? WELKE INVLOED HEEFT DE OPKOMST OP DICHTERS?

De deelvraag, hoe ervaren dichters de opkomst van het gebruik van AI, is een stuk specifieker en zal daarom ook meer ingaan op de gesproken bronnen:

Lelie Danesh, dichter en spokenword artiest.

Corina Breukink, zij is hoogleraar bij Universiteit Utrecht en geeft les aan leraren in opleiding, heeft onderzoek gedaan naar poëzie.

Thomas Möhlmann is dichter, redacteur, organisator en schrijfdocent. Hij is ook werkzaam bij poëzie-redactie Awater. Thomas Möhlmann ziet AI als een waardevolle samenwerking, mits AI als een volwaardige collega wordt behandeld en niet slechts als een gemakzuchtige tool. Hij erkent dat AI zoals ChatGPT behagelijke en oppervlakkige teksten kan creëren, wat aansluit bij populaire smaken, maar voor diepgaande poëzie met echte authenticiteit blijft menselijke dichtkunst essentieel.

Om de invloed van de opkomst van AI op dichters goed te begrijpen, heb ik een enquête uitgevoerd voor dichters. Hieruit blijkt dat 65,5% van de deelnemers AI als een hulpmiddel ziet, terwijl 34,5% het als concurrentie beschouwt. 17,2% van de dichters maakt daadwerkelijk gebruik van AI als hulpmiddel bij het schrijven van gedichten. Wanneer gevraagd werd of ChatGPT invloed heeft op hun leven als dichter, antwoordde 75,9% van de respondenten negatief, terwijl 24,1% aangaf dat AI wel degelijk invloed heeft.

De stelling “Door de opkomst van AI, moet ik mijzelf als dichter bewijzen” werd door de meerderheid (65,5%) verworpen, met slechts 13,8% die het ermee eens was. Dit wijst erop dat de meeste dichters AI niet als een bedreiging zien.

Lelie Danesh, dichter en spokenword artiest, zegt: “Het maakt me niet uit dat het gebeurt, AI had net een ander persoon kunnen zijn. Ik gebruik het zelf niet en heb er geen behoefte aan.” Ze nam het event: kunst?matige?intelligentie? waar ze tegen ChatGPT battlede niet serieus. “AI is bezig met replicatie, niet met authenticiteit, en dat zijn dichters wel,” aldus Danesh (CRS, 2023; Holyoak, 2023).

Hoogleraar Corina Breukink (Universiteit Utrecht) stelt dat mensen AI niet als concurrentie zien, omdat generatieve poëzie geen meerduidigheid bevat. Meerduidigheid betekent dat woorden verschillende betekenissen kunnen hebben (Meeuwesse, 1979). Volgens Breukink en onderzoekers zoals Keith Holyoak kan AI geen authentieke poëzie schrijven, omdat dichters diepgang en een unieke, menselijke ervaring in hun werk brengen. AI kan wel helpen bij brainstormen, maar de essentie van poëzie blijft een menselijk domein (Holyoak, 2023). (Het gesprek is uitgeschreven in de bijlage.)

In een artikel van Keith Holyoak (2023) wordt de invloed van de opkomst van AI en invloed daarvan op dichters besproken vanuit het idee dat AI geen innerlijke ervaring heeft, dit wordt bevestigd door het onderzoek van Brookings (West & Allen, 2018). Holyoak stelt dat AI weliswaar in staat is om poëzie te genereren, maar dat het subjectieve ervaringen mist die menselijke dichters uniek maken (2023).

De conclusie hieruit is dat de meeste dichters AI, meer als een grap, experiment of hulpmiddel zien. Dit komt vooral doordat AI inhoudelijk nog niet het niveau van menselijke dichters heeft bereikt. Mensen beschikken al wel over de nodige diepgang en creativiteit. AI-poëzie wordt door niet-dichters gezien als een makkelijk gedicht, maar wordt door kenners als slap en oppervlakkig gezien. Dus dichters voelen ook niet dat het voor hen bedreigend is. (Holyoak, 2023)

Conclusie;

 

Hypothese: Door OpenAI worden dichters uitgedaagd om op nieuwe manieren zo authentiek mogelijk te blijven.

Hoofdvraag: In hoeverre beïnvloedt ChatGPT dichters in verband met authenticiteit?

 

In dit onderzoek is de invloed van ChatGPT op dichters in verband met authenticiteit onderzocht. De centrale vraag was: In hoeverre beïnvloedt ChatGPT dichters in verband met authenticiteit? Mijn hypothese luidde: Door OpenAI worden dichters uitgedaagd om op nieuwe manieren zo authentiek mogelijk te blijven. De bevindingen tonen aan dat ChatGPT eerder al hulpmiddel wordt gezien, in plaats van vervanging of bedreiging (Appel; 2024, Mirck, 2024).

Het onderzoek toont aan dat ChatGPT niet wordt beschouwd als authentiek. Volgens de Congressional Research Service (2023) kan ChatGPT niet als authentiek worden beschouwd in juridische zin, omdat het geen menselijk auteurschap vertegenwoordigt. Dit betekent dat, hoewel de technologie krachtige tools biedt voor het genereren van tekst, het niet wordt gecreëerd vanuit creativiteit, maar enkel uit een prompt en een algoritme.

Desondanks wordt ChatGPT door sommige dichters als een waardevol hulpmiddel gezien. Het biedt nieuwe mogelijkheden voor inspiratie en experimentatie. Volgens de data uit mijn onderzoek heeft 24,1% van de ondervraagde dichters aangegeven dat ChatGPT invloed heeft op hun dichtkunst. 65,5% van de dichters ziet AI als hulpmiddel en niet als concurrent.

Dit komt omdat AI nog niet in staat is om de diepere, ervaring die de menselijke dichter kan bieden te repliceren (Holyoak, 2023). Corina Breukink, hoogleraar, stelt dat gedichten die door AI worden gegenereerd vaak clichématig zijn en dat de authenticiteit van menselijke poëzie voortkomt uit unieke ervaringen die AI nog niet kan repliceren (Holyoak, 2023; Liu & Chu, 2023).

Mijn onderzoek bevestigt deels de hypothese dat AI dichters uitdaagt om authentiek te blijven. Hoewel enkele dichters ChatGPT als hulpmiddel gebruiken, biedt het geen vervanging voor de emotie en persoonlijke ervaring in menselijke poëzie. Dichters zoals Lelie Danesh en Aaron Mirck gaven aan dat AI kan helpen bij nieuwe perspectieven, maar nooit de persoonlijke ervaring van de dichter kan vervangen, daarom past Lelie haar schrijfstijl ook niet aan door de opkomst van AI.

De meeste dichters die zijn gesproken, vonden de opkomst van AI zo ver weg staan van echte dichtkunst, dat het hen niet bezighield. Omdat dichters altijd al zo authentiek mogelijk willen blijven, is de opkomst van AI te beschouwen als een mede-dichter die qua technieken wel op niveau zit, maar met eigen ervaring en gevoel verwerken in een gedicht niet (Gurgondu, 2020; Mirck, 2024; Holyoak, 2023). Dit kwam ook voort uit het interview met Lelie Danesh en Sunshine Summervile, Corina Breukink, Thomas Möhlman en Aaron Mirck.

In conclusie kan gesteld worden dat ChatGPT dichters nauwelijks beïnvloedt. Hoewel het door een klein percentage van de dichters wordt gebruikt (17,1%), wordt het voornamelijk ingezet als hulpmiddel en niet als vervanger voor menselijke creativiteit. (Mirck, 2023) Het biedt nieuwe mogelijkheden voor het verkennen van ideeën en het verrijken van het creatieve proces, maar de essentie van authenticiteit in poëzie blijft een eigenschap die alleen door de menselijke dichter kan worden gecreëerd. Mijn hypothese wordt dan ook nauwelijks bevestigd, dit is de uitkomst: AI stimuleert dichters niet significant om op nieuwe manieren authentiek te blijven, (Holyoak, 2023).

D: De relevante stakeholders/partijen/bronnen

Een belangrijke betrokkenen in deze kwestie zijn dichters:

  1. Dichters die principieel tegen AI zijn. Dichters die geen AI gebruiken hebben als belang dat gedichten en de wereld van literaire poëzie hetzelfde blijft, zoals het is. Zonder dat er gebruik wordt gemaakt van kunstmatige intelligentie.
  2. Dichters die ChatGPT gebruiken middel voor inspiratie. Dichters die het gebruiken ter inspiratie zullen belang hebben bij het feit dat het bestaat, maar zullen verdere ontwikkelingen niet aanmoedigen.
  3. Dichters die ChatGPT gebruiken als experiment of als tool. Dichters die ChatGPT gebruiken als experiment of hulpmiddel, zien vaak potentieel in AI als een innovatieve manier om creatieve processen te ondersteunen. Ze benadrukken de mogelijkheid om grenzen te verleggen en nieuwe perspectieven te ontdekken, waardoor AI soms als collega wordt beschouwd.

Een belangrijke stakeholder in dit onderzoek is OpenAI, het bedrijf achter de lancering van ChatGPT. Dankzij deze technologie kunnen gedichten nu door AI worden geschreven. Voor OpenAI is het essentieel dat hun product breed wordt gebruikt en dat de technologie zich snel blijft ontwikkelen. Daarnaast is het belangrijk dat dichters ChatGPT gebruiken, omdat dit laat zien dat OpenAI een positieve impact kan hebben.

Een belangrijke stakeholder is Awater, een poëzietijdschrift dat poëzie toegankelijk wil maken voor een breed publiek. Het belang van Awater ligt in het handhaven van authenticiteit en kwaliteit in poëzie. Als redactie heeft Awater er belang bij om de discussie over AI in poëzie kritisch te benaderen en te zorgen dat de menselijke creativiteit niet wordt overschaduwd. Tegelijkertijd kan Awater AI beschouwen als een nieuw hulpmiddel die poëzie kan verrijken, afhankelijk van hoe de technologie wordt toegepast.

De WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid) heeft onderzoek gedaan naar AI als systeemtechnologie. Hun studie benadrukt dat AI fundamentele veranderingen in de samenleving veroorzaakt door de brede toepasbaarheid en de impact op publieke waarden (Prins et. al, 2021).

Maatschappelijke organisaties en ethici: Groepen die zich bezighouden met ethiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid, zoals de Raad voor Cultuur, hebben belang bij een verantwoorde integratie van AI in de kunsten.

E: Gesproken bronnen verantwoord:

Corina Breukink: Als Promovendus bij UU en poëzie-expert heeft Corina Breukink een ander belang. Haar interesse ligt in de wetenschappelijke en literatuur aspecten van poëzie. Zij heeft baat bij het behoud van de authenticiteit van het schrijverschap. Zij stelt echter dat AI niet een dreiging is voor de authenticiteit van dichtkunst, omdat dichters altijd al zo authentiek mogelijk willen zijn en AI van nature clichématig schrijft. Ik ga haar spreken voor een diepte-interview omdat ze interessante inzichten kan bieden over hoe AI de perceptie van poëzie beïnvloedt, op reguliere lezers. Zij doet onderzoek naar het leesbegrip van middelbare scholieren (Breukink, 2024). (Uitgewerkt interview in bijlage.)

Eric Mangeé: Eric is een AI-expert die AI gebruikt in zijn werk. Hij is oprichter van “Howtomakefriends” en heeft media en technologie gestudeerd en houdt zich bezig met programmeren. Ik ga hem niet gebruiken voor mijn productie, alhoewel zijn kennis interessant is, is het niet relevant genoeg voor mijn onderzoek. Aangezien de conclusie is, dat niet veel dichters last hebben van AI, ga ik geen AI-experts (zonder kennis over poëzie) toepassen in mijn cross mediale productie.

Aaron Mirck: Schrijver, AI-expert en dichter, heeft hij baat bij het bevorderen van discussies over de rol van technologie in de literatuur. Zijn werk en publicaties kunnen profiteren van de opkomst van AI in poëzie. Hij is ook een spreker op dit gebied. Voor mijn data-verhaal ga ik hem spreken als expert over mijn bevindingen. (Uitgewerkt interview in bijlage.)

Thomas Möhlman: Schrijft traditionele poëzie en werkt met AI, Heeft waarschijnlijk belang bij het integreren van AI in poëzie als een hulpmiddel voor creatie. Hij is redacteur bij poëzietijdschrift Awater. Ik ga hem uitnodigen voor de podcast. Zodat hij zijn argumenten en bevindingen over ai en gedichten kan delen.

Lelie Danesh: Dichter en spoken word-artiest. Ze maakt geen gebruik van AI en staat neutraal tegenover de toename van AI in de dichtkunst. Tijdens het event Kunst?matige?intelligentie? beschouwde ze de interactie met AI eerder als een grap dan als iets serieus. Ik ben van plan om Lelie uit te nodigen voor een podcast, waarin ze haar visie kan delen.

F: Literaire bronnen verantwoording:

In mijn onderzoek naar de invloed van AI op authenticiteit in poëzie heb ik verschillende wetenschappelijke en praktijkgerichte bronnen geraadpleegd. Het werk van Porter en Machery (2024) biedt inzicht in hoe mensen het verschil tussen AI-gegenereerde en menselijke poëzie vaak niet kunnen herkennen. Er waren ruim 16 duizend deelnemers voor deze studie. Het is betrouwbaar omdat twee wetenschappers dit hebben onderzocht en het is onderbouwd met literatuur en een uitgebreid onderzoek. Eduard Machery is een filosoof van de wetenschap, gespecialiseerd in filosofische kwesties binnen de cognitieve wetenschappen en neurowetenschappen. Brian Porter is een postdoctoraal onderzoeker aan de University of Pittsburgh, gespecialiseerd in data-analyse voor interdisciplinair onderzoek.

Dit sluit aan bij het onderzoek van Kobis en Mossink, die met GPT-2 langere prompts een soortgelijke conclusie trokken. Beide studies versterken mijn analyse van de onherkenbaarheid van AI-poëzie.

Het onderzoek van Joan Peskin (2015) is betrouwbaar omdat het gebruik maakt van diverse methoden van dataverzameling, zoals observaties van denkprocessen tijdens het lezen van poëzie. Daarnaast houdt het rekening met de contextuele kennis van lezers, wat de diepgang van de bevindingen versterkt. Het onderzoek benadrukt dat het begrip van poëzie niet alleen afhangt van de tekst zelf, maar ook van de contextuele kennis en persoonlijke ervaringen van de lezer. Het onderzoek is uitgevoerd vanuit universiteit Toronto. Het is relevant voor mijn onderzoek om de diepere lagen van poëzie te bevatte.

Gündoğdu (2020) biedt aanvullend inzicht vanuit de Turkse poëzie, waarbij het concept van authenticiteit wordt onderzocht. Dit werk helpt de discussie over authenticiteit in poëzie te internationaliseren, wat belangrijk is voor mijn bredere analyse. Het onderzoek is betrouwbaar want de auteur is een academische professional met expertise in Turkse literatuur en filologie. Het onderzoek is voornamelijk theoretisch en mist casestudies, wat de validiteit van de conclusies kan ondermijnen, maar het feit dat het onderzoek verwijst naar relevante literatuur en eerdere studies toont aan dat het goed onderbouwd is. Dit versterkt de validiteit en betrouwbaarheid van de bevindingen.

Verder speelt Aaron Mirck een belangrijke rol in mijn onderzoek. Als dichter en data-expert biedt hij perspectieven op de relatie tussen AI en poëzie. Zijn expertise helpt de verbinding te leggen tussen creatieve en technologische invalshoeken. (2024)

Het WRR-rapport (Prins et al., 2021) en het CRS-rapport (2023) bieden een juridisch kader voor auteursrechten in de context van AI, wat essentieel is voor mijn discussie over auteurschap en kunstmatige intelligentie.

Daarnaast biedt secundaire literatuur zoals Scribbr nuttige context, maar het is niet als primaire bron gebruikt. Kortom, mijn onderzoek combineert wetenschappelijke, culturele en juridische perspectieven om een compleet beeld te schetsen van de impact van AI op authenticiteit in poëzie.

Voor dataset heb ik mijn eigen onderzoek gebruikt (Appel, 2024) en de dataset van AI Index Report (2024) van universiteit Stanford. AI-index report, gebruik ik voor het aangeven van de mening van Nederlanders over AI. Voor de deelvraag wat is ChatGPT eigenlijk. Het is een betrouwbaar onderzoek, door de uitgebreide bronnenverantwoording en de uitgebreide datasets.

Niet alle bronnen zijn echter even relevant. Zo richt het werk van Lex Bossman (2020) zich op authenticiteit in antieke en middeleeuwse contexten, wat te ver verwijderd is van mijn focus op hedendaagse poëzie en AI.

Linardaki’s (2022) onderzoek richt zich op traditionele AI-poëziegeneratoren, wat niet direct relevant is voor mijn onderzoek naar ChatGPT en poëzie. Het biedt voornamelijk bevestiging van reeds bestaand onderzoek (Porter &Marchery, 2024). Daarom gebruik ik deze bron als achtergrondinformatie, maar citeer ik het niet, omdat het niet specifiek bijdraagt aan de thema’s die ik onderzoek. Bovendien behandelt Linardaki voornamelijk de technische aspecten en methodologieën van poëziegeneratie, terwijl mijn onderzoek zich richt op de invloed van ChatGPT op dichters. Dit verschil maakt het moeilijk om de bevindingen van Linardaki direct toe te passen op mijn onderzoek

Daarnaast legt Linardaki de nadruk op de experimentele aard van poëziegeneratie door AI, terwijl mijn onderzoek zich richt op de praktische implicaties en de impact van ChatGPT op de dichters. Dit betekent dat de context van experimenteren in haar werk niet aansluit bij de vragen die ik probeer te beantwoorden over de rol van ChatGPT in de creatieve praktijk van dichters.

Bronnen:

  1. Aaron Mirck. (2024, April 30). AI en creativiteit – Aaron Mirck. https://www.aaronmirck.com/lezingen/ai-en-creativiteit/
  2. AI Index Report 2024 – Artificial Intelligence Index. (2024). https://aiindex.stanford.edu/report/#individual-chapters
  3. Andre, D. (2024, 5 december). AI Poems vs. Human Poems: Insights, Creativity, and Debate. All About AI. https://www.allaboutai.com/resources/ai-poems-vs-human-poems/
  4. Appel, F. (2024) Dataset Excel, AI en dichters. Floortje Appel. (Te vinden in bijlage) https://forms.gle/QnssEPWR9vk6WvFr7.
  5. Aristoteles. (2017). Poëtica [Boek]. Historische Uitgeverij.
  6. Authenticiteit – 2 woorden. (n.d.). https://www.mijnwoordenboek.nl/puzzelwoordenboek/Authenticiteit/1
  7. Bosman, L. (2020). Authenticiteit en materiaal. Uva. https://www.academia.edu/78589974/Authenticiteit_en_materiaal
  8. Breukink, C. I. A. (2024). Aandacht voor het leesproces. Universiteit Utrecht. https://doi.org/10.33540/2522 
  9. Browne, R. (2023, April 17). All you need to know about ChatGPT, the A.I. chatbot that’s got the world talking and tech giants clashing. CNBC. https://www.cnbc.com/2023/02/08/what-is-chatgpt-viral-ai-chatbot-at-heart-of-microsoft-google-fight.html
  10. Caulfield, J. (2023, June 27). Wat is ChatGPT? | Alles wat je moet weten. Scribbr. https://www.scribbr.nl/ai-tools-gebruiken/wat-is-chatgpt/#:~:text=ChatGPT%20is%20opgericht%20door%20OpenAI,als%20een%20gratis%20%E2%80%9Conderzoekspreview%E2%80%9D.
  11. Centraal Bureau voor de Statistiek. (2024, 3 september). Bijna kwart Nederlanders gebruikt kunstmatige intelligentie zoals ChatGPT. Centraal Bureau Voor de Statistiek. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/36/bijna-kwart-nederlanders-gebruikt-kunstmatige-intelligentie-zoals-chatgpt
  12. Chu, Y., & Liu, P. (2023). Public aversion against ChatGPT in creative fields? The Innovation, 4(4), 100449. https://doi.org/10.1016/j.inno.2023.100449
  13. CRS, (29, Sep. 2023), Generative Artificial Intelligence and Copyright Law https://crsreports.congress.gov/product/pdf/LSB/LSB10922  
  14. Cruz, J. D. (2023, February 28). ChatGPT Timeline: Evolution and rise of AI, impact, threat, and opportunities. Tech Times. https://www.techtimes.com/articles/287927/20230228/chatgpt-timeline-evolution-rise-ai-impact-threat-opportunities.htm 
  15. Curry, D. (2024, 13 november). ChatGPT Revenue and Usage Statistics (2024) – Business of Apps. Business Of Apps. https://www.businessofapps.com/data/chatgpt-statistics/
  16. Dimirouli, F. (2024, February 26). AI poetry and the human writing subject. Independent Social Research Foundation. https://www.isrf.org/2024/02/14/ai-poetry-and-the-human-writing-subject/
  17. Filosofie Magazine. (2024, August 28). Wat is de betekenis van authenticiteit? – Lexicon – Filosofie Magazine. https://www.filosofie.nl/lexicon/authenticiteit/
  18. Fortino, A. (2023, november). Embracing Creativity: How AI Can Enhance the Creative Process. sps.nyu.edu. https://www.sps.nyu.edu/homepage/emerging-technologies-collaborative/blog/2023/embracing-creativity-how-ai-can-enhance-the-creative-process.html
  19. Gopidi, A., & Alam, A. (2019). Computational Analysis of the Historical Changes in Poetry and Prose. https://doi.org/10.18653/v1/w19-4702 
  20. Gündoğdu, S. (2020). Modern Türk şiirinde sahihlik sorunu: Filoloji ve poetika. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (https://dergipark.org.tr/tr/pub/rumelide/issue/57849/824552
  21. Holyoak, K. (2023, 2 maart). Can AI write authentic poetry? The MIT Press Reader https://thereader.mitpress.mit.edu/can-ai-write-authentic-poetry/
  22. Hu, K. (2023, 2 februari). ChatGPT sets record for fastest-growing user base – analyst note. Reuters. https://www.reuters.com/technology/chatgpt-sets-record-fastest-growing-user-base-analyst-note-2023-02-01/
  23. Köbis, N., & Mossink, L. D. (2021). Artificial intelligence versus Maya Angelou: Experimental evidence that people cannot differentiate AI-generated from human-written poetry. Computers in Human Behavior, 114, 106553. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106553
  24. Linardaki, C. (2022). Poetry at the first steps of Artificial Intelligence. Humanist Studies & the Digital Age, 7(1). https://doi.org/10.5399/uo/hsda/7.1.6
  25. Martin. (2024) 29 november, 20:00-22:30 – PuntKomma Muziek: Kunst?Matige?Intelligentie? https://leeszaalrotterdamwest.nl/?p=5311
  26. Meeuwesse, K. (1979). DBNL.  Over de betekenis van de klanklaag bij het interpreteren van poëzie K. Meeuwesse, Forum der Letteren. Jaargang 1979 – DBNL. https://www.dbnl.org/tekst/_for004197901_01/_for004197901_01_0025.php
  27. Mirck, A. (2024, October 24). Populair misverstand over AI: AI maakt makers overbodig. Aaron Mirck. https://www.aaronmirck.com/blog/ai/populair-misverstand-over-ai-ai-maakt-makers-overbodig/
  28. OpenAI. “Introducing ChatGPT.” Openai.com, 30 Nov. 2022, https://openai.com/index/chatgpt/
  29. Peskin, J. (2015). (PDF) Peskin Development of poetic literacy. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/279945921_Peskin_Development_of_poetic_literacy
  30. Porter, B., & Machery, E. (2024). AI-generated poetry is indistinguishable from human-written poetry and is rated more favorably. Scientific Reports, 14(1). https://doi.org/10.1038/s41598-024-76900-1 
  31. Prins, J. E. J., Sheikh, H., Schrijvers, E. K., De Jong, E. L., Steijns, J. M., Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, & Bovens, M. a. P. (2021). Opgave ai. De nieuwe systeemtechnologie. In S. Langeweg (Ed.), Wrr [Rapport]. wrr. Gevonden op November 15, 2024, van https://www.wrr.nl/binaries/wrr/documenten/rapporten/2021/11/11/opgave-ai-de-nieuwe-systeemtechnologie/WRRRapport_+Opgave+AI_De+nieuwe+systeemtechnologie_NR105WRR.pdf  (Original work published 2021)
  32. Tomassen, T. (2024, November 13). Mensen vinden AI-poëzie beter dan poëzie van dichters. KIJK Magazine. https://www.kijkmagazine.nl/tech/ai-poezie/
  33. Tweet van Sam Altman (2022): Bevestigt de vroege adoptie van ChatGPT met 1 miljoen gebruikers in 5 dagen. Deze informatie is indirect te controleren via de Twitter-account van Sam Altman.
  34. Verlichting nu, Steven Pinker | 9789045040462 | Boeken | H22 https://www.bol.com/nl/nl/f/verlichting-nu/9300000042996716/
  35. West, D. M., & Allen, J. R. (2018, 24 april). How artificial intelligence is transforming the world. Brookings. https://www.brookings.edu/articles/how-artificial-intelligence-is-transforming-the-world/