Het wetsvoorstel van een nieuwe Transgenderwet, is recentelijk weggestemd in de Tweede Kamer. Daarom wordt er een diepgaand gesprek gevoerd met Remke Verdegem, voorzitter van Transgender Netwerk. Als een opmerkelijke figuur in de transgendergemeenschap, omdat zij op latere leeftijd haar transitie doormaakte, heeft zij inzicht te bieden in de complexe kwesties van genderdiversiteit en inclusie. Het verhaal van Verdegem belicht niet alleen haar persoonlijke reis, maar werpt ook een kritische blik op hoe de politiek omgaat met transgender personen.
“Op een gegeven moment zocht ik naar manieren om toch vorm te geven aan wie ik was. Dan moet je denken aan die eerste keer met nagels met doorzichtige nagellak, weet je, dat valt niet heel erg op en zo ben ik iedere keer, met name op mijn werk, een stapje verder gegaan. Op een gegeven moment ging ik als man de deur uit en halverwege naar de trein deed ik mijn hakken aan.”
Volgens transgenderinfo voelen transgender personen zich niet thuis in het gender en de geslachtsrol die volgens de maatschappij past bij het geslacht die hen bij de geboorte is toegewezen. Bij transvrouwen of transmannen gaat het om het aanvoelen van een genderidentiteit die vrouwelijk of mannelijk is, dit komt niet overeen met het toegekende geboortegeslacht. “Het gaat om de identiteit en de persoon, niet om het lichaam. Helaas snappen veel mensen dat nog niet,” aldus Remke Verdegem. Omdat Verdegem op een gedoseerde manier haar sociale transitie vorm gaf, wendden haar collega’s langzamerhand. Het begon met hakken en het werden jurken en make-up. Verdegem zegt dat het geleidelijke karakter van haar transitie de reden is dat haar transitie geen schok was voor haar collega’s. “Ja dat is gewoon Rem” zeiden haar collega’s toen Remke make-up droeg. Volgens Remke heeft haar werkplek met veel theoretisch opgeleide collega’s een voordeel.
“Mijn manager vroeg op dinsdagochtend in; ‘Waarom loop je op schoenen met hakken?’” In 2013 vertelde Remke Verdegem voor het eerst aan haar manager op haar werk over haar genderidentiteit als vrouw. Haar manager liet blijken dat zij er volledig achter stond, waardoor Verdegem’s transitie op het werk goed verliep, met uitzondering van één leidinggevende die één negatieve opmerking heeft gemaakt. Remke gaf aan dat haar collega’s en andere leidinggevenden haar transitie over het algemeen accepteerden.
“Ik heb geluk gehad”, meldt Verdegem. Uit onderzoek van inclussionforall blijkt dat 29% van de transgender werknemers ontslag heeft genomen omdat hun werkomgeving onveilig voor hen was. Trans mannen rapporteerden geen gedwongen ontslagname, overplaatsing of beperkingen in klantcontact door werkgevers. Dit staat in schril contrast met trans vrouwen, die deze vormen van discriminatie in aanzienlijke aantallen hebben ervaren. 11% van de transvrouwen uit dit onderzoek waren gedwongen ontslag te nemen. Bijna de helft van de transgender personen maakt verbaal geweld mee op de werkvloer, een kwart seksueel geweld en 14% fysiek geweld.
De Arbeidsomstandighedenwet verplicht werkgevers om ervoor te zorgen dat er een veilige werkomgeving is voor hun personeel. Hierbij moet het personeel geen fysieke of mentale negatieve gevolgen ervaren door het werk. Discriminatie, pesten en geweld hebben effect op het welzijn van werknemers. Daarom dwingt de Arbowet werkgevers om dit tegen te gaan. In de wet buiten het werk om is discriminatie ook verboden: De Algemene wet gelijke behandeling verbiedt de ongegronde discriminatie en uitsluiting van genderdiverse personen.
Op werk heeft Verdegem geen opmerkelijke narigheden ervaren. In haar persoonlijke leven daarentegen heeft haar veiligheid een flinke tegenslag gekregen. “Ik ben in maart 2018 in elkaar geslagen.” In de avond zat Remke Verdegem alleen in de trein. Er kwam een groepje jongens binnen, zagen haar, maakten vervelende opmerkingen en vielen haar aan. “Nou ja, in mijn geval; dat ik in de trein ben mishandeld door 3 jongens, alleen omdat ik ben wie ik ben, dat doet pijn. Ik zat met oortjes in. Ik zat gewoon met mijn ogen dicht muziek te luisteren. Het was puur zinloos geweld. Ja, dat raak je nooit meer kwijt. Het gevoel van veiligheid komt niet meer terug.”
Uit onderzoek van Transgender Netwerk in 2018 is gebleken dat 14% van transgender personen in 2018 mishandeld is, of is bedreigd met mishandeling. Remke Verdegem zegt dat één op de vier mensen die transgender zijn, fysiek of verbaal geweld meemaken. Om dit te stoppen moet het volgens Verdegem beginnen bij de wetgeving.
“Als voorzitter van Transgender Netwerk heb ik in mijn portefeuille veiligheid en wetgeving.” Verdegem gaat met politici in gesprek als voorzitter van Transgender Netwerk en probeert hierbij te laten zien, dat transgender personen meer steun nodig hebben vanuit de overheid.
Verdegem vindt dat het geslacht en voornaam veranderen op het identiteitsbewijs een stuk makkelijker moet gaan, dan het nu gaat. Op 1 juli 2014 is er een nieuwe wet en regelgeving gekomen voor het veranderen van het geslacht bij de gemeente. “Vandaar dat ik speciaal heb gewacht tot na 1 juli 2014.” Want vóór 1 juli 2014 moest iemand volledig geopereerd zijn en moesten transgender personen onomkeerbaar onvruchtbaar zijn gemaakt. “Wij mochten ons op geen enkele manier voortplanten.”
In het huidige systeem moet men een deskundigenverklaring kunnen geven aan de gemeente, als bewijs dat transgender personen daadwerkelijk transgender is. De deskundige toetst of de wens om van geslacht te veranderen duurzaam is. Op die manier kan die deskundige bepalen of iemand daadwerkelijk trans is. “In mijn geval was het raar, want ik moest naar een psycholoog, daar heb ik allerlei vragen beantwoord over mijn genderidentiteit. Twee uur later zegt de psycholoog ‘Inderdaad, ik bevestig het, je bent een vrouw’. Ik kreeg een deskundigenverklaring mee, daarmee ben ik naar het gemeentehuis gegaan. Daar werden mijn voornaamwoorden en mijn geslacht aangepast in de basisregistratie personen.”
Transgender Netwerk is er niet gelukkig met de huidige wet: “Transpersonen weten zelf wel wie ze zijn en een psycholoog kan dat niet bepalen. Er is een wetsvoorstel om deze procedure te versimpelen. Dat wetsvoorstel ligt ook al 3 jaar in de Kamer.”
De Tweede Kamer meldt dat in het wetsvoorstel wordt voorgesteld dat de voorwaarde van een deskundigenverklaring vervalt. Verder laat het wetsvoorstel de leeftijdsgrens van zestien jaar vervallen.
Als het gaat zoals in het wetsvoorstel vermeld staat, gaat het volgens Verdegem een stuk humaner. Een transgender persoon een formulier in, waarna de transgender persoon zich na 4-6 weken fysiek meldt bij het gemeentehuis. “Dan heb je een gesprek met een gemeenteambtenaar, die verschillende zaken checkt: Mevrouw Verdegem, heeft u er goed over nagedacht? Daarna benoemt de ambtenaar de consequenties van een geslachtswijziging, daarna vraagt de ambtenaar nogmaals of je het zeker weet. Op die manier wordt getoetst of iemand toerekeningsvatbaar is en of die persoon er goed over heeft gedacht. Daarna wordt de procedure in gang gezet.” Volgens Verdegem is dit een veel betere wet dan de huidige wet.
Op dinsdag 23 april nam de Tweede Kamer echter een motie aan van NSC en SGP om de Transgenderwet in het geheel niet meer te behandelen. Het wetsvoorstel dat in mei 2021 was gestart krijgt nu geen gevolg. In de eerste ronde van de behandeling van het wetsvoorstel konden Kamerleden vragen stellen aan de minister van Rechtsbescherming. De minister zou vervolgens aan beschikbaar zijn om de nodige vragen te beantwoorden. Daarmee zouden de Kamerleden een afgewogen beslissing kunnen maken. Dit is nu niet meer mogelijk.
De mensen bij Transgender Netwerk hebben na het indienen van de motie van NSC en SGP een oproep gedaan om een mail te sturen naar een deel van de politieke partijen om de motie van NSC en SGP niet te steunen.
Als voorzitter van Transgender Netwerk blijft Remke Verdegem zich inzetten voor deze zaak, terwijl ze tegelijkertijd benadrukt dat het cruciaal is dat ook niet-trans personen zich uitspreken en solidariteit tonen.