Beeld door: Bo Vogelzang
In het verleden waren vrouwelijke coureurs zeldzaam in de Formule 1. In 2020 hebben we twee vrouwelijke testcoureurs, maar alle twintig officiële coureurs zijn man. Kunnen vrouwen wel tegen hun mannelijke concurrenten op?
Door de fysieke ongelijkheden zijn in de meeste sporten mannen en vrouwen gescheiden. De autosport is hierin interessant, omdat de auto’s sommige verschillen opheffen. We hadden vrouwelijke coureurs in de Formule 1: vijf vrouwen hebben vorige eeuw deelgenomen aan een Formule 1 race, waarvan er maar twee voorbij de kwalificatie kwamen. Één van hen, Lella Lombardi, scoorde ‘punten’: een half punt. “Er waren gewoon te weinig vrouwen in de sport”, zegt Coureur Beitske Visser, die in 2019 tweede is geworden in het kampioenschap van de w series (een racing series opgestart voor vrouwen om hen verder te helpen in de racewereld). “Het is nog steeds een door mannen gedomineerde sport, er zijn veel minder meisjes die proberen hogerop te komen, dus is de kans kleiner. En in het verleden waren er nog minder vrouwen in de autosport dan nu.” De Formule 1 wordt gezien als de fysiek zwaarste klasse in de autosport en dus laait regelmatig de discussie op of vrouwen wel capabel zijn om tegen hun mannelijke concurrenten te strijden.
Alleen maar brute kracht
Mannen hebben over het algemeen 36 procent meer spiermassa dan vrouwen, bleek uit onderzoek van de American Physiological Society uit 2000. Er is alleen nooit onderzoek gedaan naar hoe sterk een individu precies moet zijn om een capabel Formule 1 coureur te worden. Michael Bleekemolen, voormalig Formule 1-coureur en eigenaar van Race Planet, denkt dat er fysiek een te groot hiaat is tussen mannen en vrouwen. “Dat is niet omdat ik denk dat vrouwen geen goede coureurs zijn, maar door het verschil is fysieke kracht verwacht ik geen vrouwelijke wereldkampioen. Ze zouden het dan moeten doen met een goede tweede of derde plaats.”
Visser denkt daar anders over: “Mannen hoeven niet hun maximale potentieel te bereiken op gebied van spier. Daarom kunnen vrouwen door hard te trainen op hetzelfde niveau komen dat nodig is om de auto correct te besturen. Nóg meer spier hebben is niet zinvol.” Visser voegt daaraan toe dat vrouwen wel meer moeten trainen dan mannen om hun nadeel op te heffen, “maar als je ergens echt een passie voor hebt, dan heb je daar alles voor over.”
(Auto)sportperformancetrainer Frank van Aalten sluit zich daarbij aan: “Het gaat vooral om de motivatie, want ik durf met zekerheid te zeggen dat vrouwen het fysiek aankunnen met de juiste training. Je hebt ook vrouwelijke straaljagerpiloten, die moeten ook enorme G-krachten aankunnen.” Van Aalten denkt dat geld een belangrijkere rol speelt, in combinatie met seksisme, “Want neurologisch gezien hebben ze misschien juist een voordeel. Vrouwen zijn vaak beter in multitasken bijvoorbeeld, dat kan goed van pas komen.”
Stress maakt scherp
“Gemiddeld gezien kiezen vrouwen meer voor veiligheid en nemen mannen meer risico, maar dit zijn gemiddelden: er zijn ook vrouwen die wel meer risico’s nemen,” vertelt Sportpsycholoog VSPN® Mark Schuls. Volgens Schuls zijn voor- en nadelen bij beide geslachten, maar die zijn niet altijd van toepassing omdat ieder individu anders is. “Vrouwen reageren meestal heftiger op stress, maar dat is niet per se een nadeel. Stress kan je scherp maken.” Ingaande op of vrouwen beter kunnen multitasken antwoordt Schuls, “Vrouwen kunnen niet makkelijker dingen tegelijk doen, maar wel zijn ze vaak beter in aandacht sneller te switchen, en dat zou inderdaad een voordeel kunnen zijn.”
Bleekemolen denkt dat vrouwen op alle andere vlakken behalve het fysieke net zulke goede coureurs zijn als mannen. “Ik zag Visser karten als veertienjarige, en toen stak ze al boven iedereen uit. Ook boven concurrenten van het andere geslacht.”
Visser zelf sluit zich erbij aan dat geslacht niet van invloed is bij het mentale onderdeel van de sport. “Mijn sterkere punten zijn mijn reactiesnelheid en gevechten tijdens het racen, maar dat heeft niks te maken met dat is een vrouw ben. Iedere coureur is anders.”
Waar ligt het dan wel aan?
Zowel Van Aalten als Visser denkt dat de terugkomst van een vrouwelijke coureur in de Formule 1 voornamelijk afhankelijk is van geld. “Er zijn veel andere belangen in de Formule 1. Of alle twintig coureurs van nu allemaal de beste zijn ter wereld, betwijfel ik”, licht Van Aalten toe. “Als er een sponsor komt die het gokje durft te wagen om een vrouwelijke coureur te ondersteunen, kan dat denk ik al wat in beweging brengen.”
Verschillende programma’s proberen vrouwelijke coureurs te ondersteunen, zoals de eerdergenoemde w series. Op hun officiële pagina staat dat zij geloven dat vrouwen net zo goed racen als mannen. Wereldkampioen van de w series Jamie Chadwick is ondertussen testcoureur in de Formule 1 bij Williams. Ook andere programma’s, zoals het programma “Girls on Track” van de FIA in samenwerking met Ferrari, ondersteunt meisjes in hun autosportcarrière: de drie beste meisjes krijgen de kans om te beginnen in de Formule 4, met de optie omhoog te klimmen naar de Formule 1. Meer vrouwen in de Formule 1 is dus niet onmogelijk, maar óf vrouwen net zo goed zijn in een Formule 1 auto als mannen, is nog altijd het beste te testen door beiden te zien strijden tegen elkaar. En als het een beetje meezit, kunnen we dit over enkele jaren aanschouwen.