Online therapie: ook deel van het nieuwe normaal

Een blik in het werkleven van een psycholoog, midden in het coronatijdperk. 

De stationsweg is gewoonlijk al niet zo’n druk stukje van Purmerend, maar nu zou je er al helemaal een speld kunnen horen vallen. In een van de grijze gebouwen naast het stukje park langs de Kastanjelaan ligt Psygro BV. Zij bieden, ook in deze tijden, geestelijke gezondheidszorg aan.

Laura Bunt komt toch nog meeste dagen op kantoor. Elke dag om 8 uur parkeert ze haar auto met het vooruitzicht van een drukke dag. Haar dag als psychologe bestaat namelijk uit een hele reeks gesprekken met cliënten, sommigen videobellen, anderen bellen en een paar komen zelfs langs op het kantoor. Dat kan echter pas weer vanaf 6 mei.

                                                                       Laura Bunt, psycholoog bij Psygro

Laura heeft sinds het begin van de intelligente lockdown een boel aanpassingen moeten maken en daaronder valt ook haar werk. Het management van Psygro heeft haar de keuze gegeven om vanuit huis te werken of nog naar kantoor te komen, maar de gesprekken  moeten online. Zij heeft vanaf dat punt dus ook met al haar cliënten overlegd welke vorm van online therapie zij het liefst hebben. Zo vertelt zij dat haar werk namelijk onder de vitale beroepen valt en dus nog steeds door moet gaan.

Niet het hele team is nu op kantoor, sommigen blijven af en toe thuis als ze zich grieperig voelen. Dat moet namelijk zeker bij deze groep, aangezien er een boel ook op andere locaties in gezondheidscentra werken. Het motto is, net zoals voor de rest van Nederland: blijf bij twijfel thuis.

Het is 7 mei 2020. Op het kantoor van Laura is het internet niet heel goed. Ondanks dat en de risico’s die het verlaten van haar huis met zich meebrengen gaat Laura toch nog graag naar kantoor. Bij binnenkomst ontsmet ze haar handen. Daarna groet ze al haar collega’s en kletst met een paar even bij. Een routine die er inmiddels steeds beter in zit. Ze is niet elke dag op kantoor. Op thuiswerkdagen wisselt ze af tussen gesprekken, administratief werk en werkoverleg. Wel tegenwoordig allemaal op de laptop. Wanneer ze even een pauze heeft loopt ze de kamer rond, ruimt de vaatwasser uit, probeert zich niet met werk bezig te houden. Toch zit er een onrustig tempo in haar dag, want thuis is opeens ook kantoor geworden. Als de laptop dicht gaat, voelt het nog steeds alsof het werk niet af is.

Ze heeft ook een paar cliënten met depressieklachten. Wanneer haar gevraagd wordt of ze denkt dat depressie te behandelen is op deze manier, vanuit huis met alleen online therapie en in sommige gevallen medicatie, aarzelt ze eerst even.

“Ja, ik denk het wel. Maar, ik denk wel dat het beter werkt als mensen zich op zo’n vorm van therapie kunnen voorbereiden en het dus vanaf het begin al weten. Veel van mijn huidige cliënten moesten nu midden in het traject overschakelen naar online behandeling. Ik denk ook dat het in principe voor iedereen mogelijk is, maar niet voor iedereen even goed past.”

                                                                       Cliënt in behandeling

Tijdens haar eerste behandelingen sinds de lockdown heeft ze het eigenlijk alleen maar met cliënten over de huidige situatie gehad. Dit was namelijk het punt waarop zij echt even moest wennen, maar daar geen tijd voor had.

“Op een gegeven moment dacht ik wel: goed, zo gaat het nu gewoon even zijn. Ik moet de draad weer oppakken.”

Videobellen met cliënten die ze al een tijdje kent gaat redelijk makkelijk. Zo is er bijvoorbeeld een meisje van in de 20 die het gewoonlijk lastig vindt om in haar eentje op gesprek te komen en altijd haar moeder meebrengt. Sinds corona heeft zij echter de telefoon op gepakt en is het in haar eentje gaan proberen en laat Laura weten dat het eigenlijk best prima is zo. Met nieuwe cliënten kan het nog wel ongemakkelijk zijn. Ze mist de gesprekken op het kantoor wel, gisteren was past weer de eerste. Ze merkt dan ook zeker dat er een verschil is. Hoe kan je de lichaamshouding van een cliënt goed lezen als de verbinding blijft haperen? Of als die cliënt zelfs alleen maar wilt bellen?

12 mei 2020: Een paar cliënten laten Laura weten dat ze de fysieke therapie missen. “Wanneer kunnen we elkaar weer zien?” Was een vraag die meerdere keren deze dagen langs kwam. Ze heeft dan ook met 4 van de 7 mensen die ze momenteel behandelt een fysieke afspraak gemaakt voor volgende week.

Meerdere collega’s van Laura doen hetzelfde, nu dat weer als optie wordt aangeboden door Psygro. Maar wel met een hoop maatregelen, uiteraard. Handen desinfecteren, afspraken alleen op het hele uur, overal afstand houden, afgeplakte stoelen in de wachtruimte om dat te stimuleren. Voor Laura voelt dat wel veilig.

Ze krijgt positieve feedback van cliënten op de terugkeer van de face-to-face behandelingen. Sommigen vinden het nog wel eng, maar Psygro is er erg vrij in. Mag wel, moet niet.

Maar hoe veilig voelt Laura zich zelf?

“Ik maak me eigenlijk niet zo’n zorgen. Ik heb een hele goede gezondheid, mijn laatste verkoudheid was twee jaar geleden! Ik had via een vriend wel de kans om in aanraking te komen met iemand die ziek was, maar dat is helemaal goed afgelopen.”

Zij is natuurlijk ook niet immuun voor de psychologische gevolgen van een pandemie.

“In het begin voelde ik wel iets meer spanning, ik voelde me angstig. Ik kreeg bijvoorbeeld het gevoel van druk op mijn borst en ik ademde anders. Je hebt wel vaker dat je even hoest of wakker wordt met een verstopte neus. Dat kan gewoon gebeuren, maar toen voelde het wel echt alsof ik corona mijn lichaam in voelde komen. Ik vertel cliënten ook dat ik ze echt goed begrijp, want ik had in het begin ook last van diezelfde angstgevoelens. Op een gegeven moment nam het toch bij mij af.“

Afstand houden is ook lastig, bijvoorbeeld op de trap. Op het kantoor loopt ze op verre afstand langs een collega. Haar collega vraagt waarom ze dit doet. “Ik doe het voor jou.” zegt Laura. “Oh, maar ik voel me fit hoor!” is het antwoord.

13 mei 2020, een drukke dag. In de ochtend had Laura een overleg met een collega. Daardoor had ze eigenlijk nog maar tijd voor drie cliënten, maar ze heeft er toch vier in gepropt. Daarna vertelt ze ons over de aanraking van een cliënt met corona.

Twee zijn ziek geweest, eentje ernstiger dan de ander. Een van de cliënten had het heel zwaar met haar complete thuisisolatie. Ze had al niet zo’n heel druk sociaal netwerk, maar deze lag nu compleet stil. Vrienden konden en wilden haar niet bezoeken, zelfs nadat ze beter werd. De andere cliënt met corona was heel ziek en voor haar was een telefonisch gesprek van 45 min al heel zwaar.

                                                            Behandeling via videobellen

Wij vragen Laura of ze nu meer werkdruk ervaart.

“Niet vanuit anderen of Psygro, maar vanuit mezelf wel een beetje. Vooral het proces tussen de gesprekken door is heel anders, elk gesprek is namelijk verschillend. Soms weet ik even niet zeker of iemand in de wachtkamer zit of dat ik ze zou bellen en dat geeft stress.”

Laura spreekt deze dag ook cliënten die het erg goed maken.

“Mensen met burn-outklachten ervaren opeens veel meer ruimte en die gaan best goed op de huidige situatie.”

Lunchtijd. Het team doet dit nog wel in de wachtruimte, maar waarschijnlijk binnenkort minder omdat er steeds meer cliënten langskomen op kantoor. Na de lunch desinfecteren ze niet alles, maar wel de eigen handen.

Vandaag had Laura een gekke ervaring tijdens een gesprek. Een cliënt was namelijk erg verdrietig en gewoonlijk zou zij niet zo snel geneigd zijn om naar iemand toe te lopen en ze te troosten. Nu wel.

15 mei 2020 was een heel gemengde dag. Laura heeft drie videogesprekken gehad, drie face-to-face gesprekken en als laatste een telefonisch gesprek. Bij de laatste valt haar aandacht onvrijwillig steeds weg, alle energie is weg. Dat komt niet door de gesprekken zelf, van mensen in het echt zien krijgt ze juist meer energie. Het komt door het schakelen.

Toch geniet ze van de situatie. Pas nu ze weer mensen op haar kantoor heeft, merkt ze weer hoeveel fijner het is dan videobellen of bellen. Ze merkt toch dat ze een heel stuk informatie miste in de online behandeling.

Maar ze ziet er zeker voordelen in voor de toekomst. De meeste cliënten begrijpen de meerwaarde van een fysiek gesprek wel, maar als iemand niet langs zou kunnen komen vanwege een noodgeval, zou  de behandeling op zich online kunnen.

Meeste van de cliënten maken het nu goed en Laura heeft weer het gevoel dat de dagelijkse dingen langzaam terug naar normaal gaan.