Onder de bogen van de Gevangenpoort, schuilend voor de regen, verzamelen zich D66-vrijwilligers en raadsleden. Ondanks de aanval lijkt de sfeer onder de vrijwilligers opvallend positief.
“We gaan iedereen verdelen in groepjes van minimaal twee. Let erop dat je niet alleen staat,” zegt een van de vrijwilligers, zijn stem nauwelijks hoorbaar boven het geruis van de regen. Met een glimlach op het gezicht en flyers in de hand trekken ze de binnenstad in.

Lukas Kuijper
28 oktober 2025, 21:55

Als zichtbare D66’er niet alleen over straat gaan: het is een van de nieuwe veiligheidsadviezen, waarvan er de laatste jaren steeds meer zijn bijgekomen. D66-fractievoorzitter Yousef Assad vertelt hier meer over.
“Er worden adviezen gegeven zoals: ga niet alleen over straat, vooral niet als je een D66-jas of -sjaal draagt. Probeer confrontaties te vermijden, loop door, houd goed contact met elkaar en wees extra alert in de avond,” zegt hij.
De aanval op het D66-partijkantoor in Den Haag noemt Assad beangstigend, maar het heeft hem strijdlustiger gemaakt.
De toegenomen waakzaamheid is overigens niet nieuw. “Eigenlijk speelt dit al sinds de dreigementen richting Sigrid Kaag,” zegt hij.

D66-vrijwilligers en raadsleden verzamelen onder de boog van de Gevangenpoort in Den Haag. Ze krijgen de laatste instructies voordat ze de binnenstad ingaan. Lukas Kuijper

Extra alert zijn ze sinds 20 september zeker, maar dat betekent niet dat ze ook meer dreiging ervaren. “Je merkt soms de woede, maar vaker merk je dat mensen wél willen praten,” vertelt vrijwilliger Marjolein terwijl ze rondkijkt om potentiële kiezers te werven bij de ingang van de Passage.

Even later begint het opnieuw te regenen en lopen de D66’ers de Passage in. Kort daarna wordt er toch iets zichtbaar van die woede.
“Idioten! Jullie liegen en bedriegen. Ik stem op de PVV!” roept een man in donkere kleding terwijl hij voorbijloopt. Marjolein blijft rustig en biedt een flyer aan. “Ze lopen bijna altijd door en schreeuwen pas nadat ze je voorbij zijn. Ik vind het minder intimiderend dan het lijkt.”

Volgens Zahra Runderkamp, politicoloog aan de UvA, staan dit soort uitbarstingen niet op zichzelf: “Het overgrote deel van politici krijgt te maken met agressie en intimidatie.”
Uit cijfers van de Monitor Integriteit en Veiligheid 2024 van Ipsos/I&O Research blijkt dat 45 procent van de politieke ambtsdragers te maken kreeg met agressie of intimidatie in 2024, ongeveer een verdubbeling ten opzichte van tien jaar eerder. Ook het Sociaal en Cultureel Planbureau (2025) komt met cijfers: 57 procent van de Nederlanders vindt dat het land “de verkeerde kant opgaat”.

D66-vrijwilliger Marjolein staat bij de Passage met een stapel flyers, al heeft niet iedereen interesse. “Expats meestal niet,” merkt ze op. Lukas Kuijper

Verderop in de drukte van de Passage staan ook vrijwilligers, met hun stapel flyers al ongeveer gehalveerd. Ze knikken naar voorbijgangers en blijven glimlachen als iemand zijn hand afwerend opsteekt. De glimlach wordt nog breder als ze af en toe horen: “Ik ga al op jullie stemmen!”
Bob, die al een tijdje actief is bij D66, stapt even opzij richting een etalage. “Of ik verschil zie in intimidatie? In 2017 had ik nauwelijks ergens last van. Daarna is het wel opgelopen. Tussen de vorige verkiezingen en nu zit voor mij weinig verschil. Af en toe hoor je ‘leugenaar’, maar het blijft bij woorden.”
Wat hem vooral opvalt, en waar hij zich zorgen over maakt, is dat er verschil zit in wat er wordt gezegd. “Ik hoor steeds meer complottheorieën voorbij komen, en naast dat dit soort onderwerpen heftiger zijn, maakt het het voeren van een gesprek ook echt moeilijker.”
Ook al maken ze zich zorgen over de aard van andermans mening, als ze het gesprek kunnen voeren, zijn ze al tevreden. Even verderop staat Marjolein namelijk te praten met twee jongens, niet ouder dan twintig. “Dat waren FVD-stemmers. We waren het totaal niet eens, maar ik vond het leuk dat ze wilden praten.” Zo’n gesprek komt alleen niet snel op gang. En als voorbijgangers die een flyer afwijzen wordt gevraagd hun afwijzing of irritatie toe te lichten, blijft het meestal stil.

Nadat iemand een flyer aanneemt, gaat Bob met haar in gesprek. Lukas Kuijper

Zodra je vraagt wat er de afgelopen jaren is meegemaakt, en niet alleen in het afgelopen uur, komen er wat meer verhalen los. Marieke van Doorn, oud-fractievoorzitter en aanwezig bij het flyeren, vertelt: “Ik ben in het verleden uitgescholden voor dingen als landverrader, pedo of ‘WEF-bitch’, en dat werd doodserieus gezegd.” Ze legt uit dat dit gebeurde zodra ze zichtbaar herkenbaar was als D66’er, of dat nu met een D66-jas was of een bakfiets met een groot bord van Kaag erop. Die herkenbaarheid droeg ze tijdens de momenten van intimidatie. Daarom is het niet verrassend dat het inmiddels wordt afgeraden.

Iets verder in de stad, onder de luifel bij de automatiek bij ’t Goude Hooft, staan de rest van de D66’ers even te schuilen voor de regen.
Tussen hen staat vrijwilliger Marianne. Terwijl veel andere D66’ers al een tijd meedraaien, ligt dat bij haar anders: zij werd pas echt actief na de aanval op het partijkantoor op 20 september. Ze stond er namelijk tussen. Terwijl ze naar huis fietste, kwam ze vast te zitten tussen een groep anti-immigratiedemonstranten.
“Ik werd er zo kwaad van, maar ik wist dat ik niet te veel moest reageren, uit eigen veiligheid.”
Daarna besloot Marianne zich juist actiever in te zetten voor D66, stilzitten was voor haar geen optie meer.

Onder de luifel bij ‘t Goude Hooft staan D66’ers te schuilen voor de regen. Lukas Kuijper

Voor Peter Mekers, raadslid voor D66, kwam de aanval op het partijkantoor ook hard aan. “Je vraagt je af: durf ik de komende dagen wel met een D66-jas over straat? Gelukkig viel de reactie daarna erg mee. De meeste mensen zijn juist vriendelijk en we krijgen veel steun.”
Volgens Mekers richt hun strategie zich vooral op positiviteit. “Een soort tegencampagne eigenlijk. Lachen, optimisme uitstralen en laten zien dat het wél kan. En dat werkt, denk ik.”
Dat verklaart ook het gedrag van de vrijwilligers, die de boodschap van positiviteit goed lijken te hebben meegekregen. Die boodschap lijkt ook vanuit de partijleiding te komen. Partijleider Rob Jetten zei op 4 oktober tijdens het D66-congres: “Nederland is het land van mienskip en noaberschap, van omkijken naar elkaar. Het land van de positieve krachten. Dát is het echte Nederland.”

Terwijl het verder regent en de groep nog niet weg kan van onder de luifel, vertelt Mekers dat hij vooral online een verharding ziet. “Daar gaat het mis. Vooral op X had ik er last van. Er is geen controle, niemand die corrigeert. Ik kreeg zelfs doodsverwensingen. Ik zit ook niet meer op X, omdat het mij te veel werd.”
Runderkamp herkent dat beeld. Volgens haar speelt de verharding online een steeds grotere rol in de dreiging die politici ervaren. “Het grootste deel van de intimidatie gebeurt inmiddels via sociale media,” zegt ze. “En omdat er zo weinig wordt ingegrepen, lijkt agressie daar langzaam genormaliseerd te raken.”
Peter Mekers heeft in het verleden ervaring als online moderator en is het daarmee eens. “Ik hoop dat zowel Europees als landelijk de big tech-bedrijven wat meer op hun verantwoordelijkheid worden gewezen.”

Lees ook: hoe het is om online agressie en intimidatie te ervaren als politicus.

Peter Mekers, raadslid, vindt de situatie online zorgelijk. Lukas Kuijper

De aanval op het D66-partijkantoor is geen op zichzelf staand incident, maar past in een bredere trend van toenemende agressie en verharding in het politieke en maatschappelijke klimaat. Hoewel D66’ers zich bewuster zijn geworden van veiligheidsrisico’s en voorzorgsmaatregelen nemen, laten ze zich niet verlammen door angst. Integendeel: de gebeurtenis lijkt bij velen juist een gevoel van veerkracht en betrokkenheid te hebben aangewakkerd.

De vrijwilligers en raadsleden tonen dat politieke deelname, ook in tijden van dreiging, kan samengaan met optimisme en verbinding.
Tegelijkertijd wijst het toenemende geweld, vooral online, op een zorgelijke normalisering van haat en wantrouwen richting politici. Of de campagnestrategie voor D66 werkt, zal blijken bij de verkiezingen op 29 oktober.