Artikelen

door
Beeld: Michelle Habets

In deze korte documentaire volgen we Damir van 29 jaar. Hij is al drie jaar actief bezig met het ‘dumpster diven’ van voedsel, meubels en andere producten. 

Ze leven nog lang en gescheiden

door

De ring, een witte jurk en ‘de mooiste dag van je leven’. Trouwen is dé dag waarop stellen elkaar eeuwige liefde en trouw beloven, maar ondanks die beloftes zijn er ook genoeg stellen die na een aantal jaar ervoor kiezen om uit elkaar te gaan. Maar wie denkt dat we nu sneller de handdoek in … Lees verder

Jong en je wilt wat: “Geloof geeft mij meer rust”

door
Beeld: Michelle Habets

Geloof, religie of levensbeschouwing. Iedereen krijgt er op een bepaald punt in zijn of haar leven mee te maken. Al jaren neemt het aantal gelovigen in ons land af, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Ook andere onderzoeken laten zien dat Nederland geen gelovig land meer is. Vooral onder jongeren … Lees verder

Mediteren als nieuwe vorm van kerk-zijn: “Ademen is iets goddelijks”

door
Christelijke kunst in het Simonshuis. Beeld: Michelle Habets

Op de Maliesingel in Utrecht komt van alles voorbij: scooters, hardlopers, auto’s, fietsers en motoren. Aan deze drukke straat, tussen de herenhuizen, vind je op nummer 64 het Simonshuis. Hier worden de meditatie-avonden van Op Adem gehouden: een mindfulness-community die handelt vanuit christelijke waarden. Jorn den Hertog is studentenpastoor en betrokken bij deze organisatie. 

Eenmaal aangekomen bij de kapel, doet een man met grijs haar, een verrimpeld gezicht en een zwarte toga aan, open. Hij kijkt alsof hij water ziet branden. Achter hem verschijnt al snel een andere man. Dit keer is het iemand met een minder verbaasde blik. Hij heeft een snor, tatoeages en een klein ringetje in zijn oor. Hij steekt zijn hand uit en zegt: “Ik ben Jorn, fijn dat je er bent”. De kapel is een ronde, houten ruimte. De banken, muren en het plafond lijken uit hetzelfde hout te zijn gesneden. Op de vloer liggen matjes, met daarop dekens en kussens. Het lijken haast opgemaakte bedden, die allemaal in een halve cirkel liggen. “Kies maar een plekje uit”, zegt Jorn. Een aantal yogamatjes zijn al bezet, maar verderop in de ruimte is nog plek.

Jorn den Hertog (30) is predikant van de protestantse kerk, maar is al een aantal jaar werkzaam als studentenpastoor. Een beroep waar geen eenduidige beschrijving voor is. “Het kunnen een-op-een gesprekken zijn met studenten, maar ik begeleid bijvoorbeeld ook een rouwgroep. Daarnaast ben ik dus ook betrokken bij Op Adem.”  Op Adem is een pioniersplek vanuit de Protestantse Kerk Nederland (PKN). Dat is een plek voor mensen die niet meer naar de kerk gaan, maar nog wel behoefte hebben aan het samenkomen. Volgens de PKN is het een nieuwe vorm van kerk-zijn.

[aesop_quote type=”block” background=”#ffffff” text=”#000000″ align=”center” size=”3″ quote=”Ik denk dat er nu meer openheid is, in het stellen van levensvragen en het onbevangen zoeken, dan vroeger.” cite=”Jorn den Hertog” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”off”]

“Ik focus mij volledig op studenten, zij hoeven niet christelijk of gelovig te zijn”, vervolgt de studentenpastoor. “Zo lang er maar ruimte ontstaat om het te hebben over de diepere thema’s in het leven, zoals zingeving.” Het loslaten van zijn eigen geloof in zulke gesprekken vindt hij lastig, maar dat probeert de studentenpastoor wel. “Ik leg altijd eerlijk uit dat ik studentenpastoor ben, ik hou niet van gesprekken met een verborgen agenda. Ik wil ook niet het idee hebben dat mensen waarmee ik in gesprek ben, zichzelf anders moeten voordoen omdat ik dominee ben.”

Zo’n initiatief als ‘Op Adem’ vindt Jorn nodig. Het aantal gelovigen in ons land is al jaren aan het zakken. Het Sociaal Cultureel Planbureau onderzocht dat het gelovigen in ons land op dit moment in de minderheid is. Maar voor deze studentenpastoor is het niet zo belangrijk wat deze onderzoeken zeggen. “Ik denk dat er veel mensen zijn die in het midden zitten, tussen het geloven en niet-geloven in. Tuurlijk is het jammer dat de taal van het geloof niet meer bekend is bij jongeren en zij daardoor de route naar de kerk niet meer weten te vinden. Maar dit is ook een kans voor religies. Ik denk dat er nu meer openheid is, in het stellen van levensvragen en het onbevangen zoeken, dan vroeger”, zegt hij.

Dank U wel

Tegen half acht ’s avonds, stroomt de kapel van het Simonshuis vol. Wanneer alle deelnemers op een yogamatje zitten, begint de meditatie-les. Studentenpastoor Jorn doet zelf ook mee. Jan Verduijn begeleidt de meditatie en start met de eerste ademhalingsoefening: “Adem zeven seconden in, houd dit drie tellen vast en daarna blaas je alle adem in vier seconden uit. ” In de ruimte klinkt het alsof iemand meerder ballonnen laat leeglopen.

[aesop_quote type=”block” background=”#ffffff” text=”#000000″ align=”center” size=”3″ quote=”Ook na het uitgaan, tijdens het eten van een kapsalon bij ‘De Oaseboom’, worden waardevolle gesprekken gevoerd.” cite=”Jorn den Hartog” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”off”]

Ieders unieke ademhaling is door deze oefening ineens heel duidelijk. Sommigen deelnemers ademen diep, terwijl andere meer als een opluchting klinken. Tijdens de ademhalingsoefening zegt de begeleider dat de deelnemers God mogen bedanken: “Bedank Hem voor je aanwezigheid, hier op dit moment”. In de ruimte klinkt plots gesnik en een haperende ademhaling. Over de wangen van een vrouw rollen tranen, die ze wegveegt met haar rode mouw. Jan vervolgt de meditatie met een oefening waar de deelnemers ademen op de maat van de muziek. “Wees dankbaar voor je ademhaling. Vanaf moment één dat je hier op de wereld bent adem je al, elke minuut. Dat is nog nooit gestopt”, zegt hij.

[aesop_gallery id=”658″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

(tekst gaat door onder de foto’s) 

Kerk of kapsalon

Het aantal jongeren dat niet naar de kerk gaat, daalt al jaren. In 2012 ging 25% van de bevolking van 15 jaar of ouder nog naar een religieuze dienst, tien jaar later is dit aantal gezakt naar 17,1%, onderzocht het Centraal Bureau voor de Statistiek. Vooral onder jongeren lijkt deze daling het grootst. Volgens Jorn hoort dat er bij: “Generaties boven ons hebben een bepaalde afkeer of liefde voor een geloof. De mensen die vroeger verplicht twee keer per week naar de kerk moesten, hebben nu zelf kinderen en laten die juist meer vrij. Deze nieuwe generatie is niet opgegroeid met een bepaalde zingeving.” Maar klagen over dat steeds minder jongeren naar de kerk komen, wil de studentenpastoor niet. “Ook na het uitgaan, tijdens het eten van een kapsalon bij ‘De Oaseboom’, worden waardevolle gesprekken gevoerd. Dan gaat het over het leven, zoals het opkrabbelen na een verbroken liefdesrelatie. Ik geloof dat er op zulke momenten ook iets gebeurt van zingeving. Zo’n gesprek vind ik belangrijker, dan dat we weer met z’n alle naar de kerk gaan.”

Alleen de wisselende ademhaling van de deelnemers en de stem van Jan vullen de ruimte nog. De balken in het houten plafond lijken op zonnestralen, maar de ruimte voelt eerder aan als een vriescel. Het is een van de eerste herfstdagen in ons land en dat is ook voelbaar in de kapel. Elke verschuiving van een been of het draaien van een hoofd, is hoorbaar. Plots klinkt er getoeter in de ruimte, dat van buiten komt. Het contrast tussen de rust hierbinnen en de drukte buiten op de singel is groot.

Bidden

Meditatie en mindfulness komen oorspronkelijk uit het boeddhisme, maar ook in christendom komen de twee naar voren. Meer dan je in eerste instantie zou denken, zegt Jorn den Hertog. “Bidden is natuurlijk ook stil worden, je gedachten ordenen en deze delen met God. Ergens is dat ook juist het luisteren naar je ziel.” Volgens Jorn zijn dat onderdelen van het christendom die overeenkomen met mindfulness. “Maar ademen kent ook een diepere betekenis in de bijbel”, vertelt hij verder. “In het verhaal van Adam en Eva, blaast God de levensadem in de neus van Adam. Het leven is die adem. In het Oude Testament, dat in het Hebreeuws is geschreven, staat het woord ‘ruach’. Dat betekent adem en geest. God is in het christendom de heilige geest. Die geest is dus adem, verweven met het menszijn. Ademen is iets goddelijks.”

[aesop_quote type=”block” background=”#ffffff” text=”#000000″ align=”center” size=”3″ quote=”Het voelde alsof ik niet meer hier was” cite=”Deelneemster ‘Op Adem'” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”off”]

 

“Als je de laatste keer hebt uitgeblazen, mag je langzaam weer terug in de ruimte komen”, zegt instructeur Jan. De ogen van de deelnemers gaan langzaam open en hun voeten bewegen voorzichtig. Als iedereen weer rechtop zit, wordt er door studentenpastoor Jorn thee uitgedeeld. De condens wolkjes dansen in de kapel. Jan stelt voor om ervaringen uit te wisselen over de meditatie. Een eerste reactie van de deelnemers is er niet echt, iedereen lijkt nog bij te komen van de les. Toch steekt een vrouw haar hand op: “Ik raakte steeds afgeleid door een mug die bij mijn oor zat.” Waarop een man reageert dat hij ook last had van het vliegende beestje. “Ik wilde ‘m wegslaan, maar ik was bang dat ik de rust van iedereen zou verstoren.”

Tussen hemel en aarde

Een jonge vrouw met een paarse rok aan, biecht op dat zij in slaap is gevallen tijdens de meditatie. “Of tenminste zo voelde het”, zegt ze. Haar buurvrouw herkent dit: “Het voelde alsof ik niet meer hier was”. Meditatie-begeleider Jan opent het gesprek: “We kunnen ons dan natuurlijk afvragen; waren jullie echt aan het slapen of zweef je dan met de gedachten tussen iets in? Misschien wel tussen hemel en aarde?”

Namasté met kerstmuziek: een online yogales in een studentenhuis

door

  [aesop_content color=”#000000″ background=”#c9d5db” columns=”1″ position=”none” imgrepeat=”no-repeat” disable_bgshading=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off” aesop-generator-content=” Naar aanleiding van de aangescherpte maatregelen rondom het coronavirus moest de yogaschool ‘Het Yogaschooltje’ uit Wageningen vanaf 13 oktober de groepsgroottes verkleinen. Er mogen nog maar maximaal tien personen aanwezig zijn bij een fysieke yogales. Om toch iedereen dezelfde les aan te … Lees verder

Cryonisme: een niet-zo koud kunstje

door

We doen er alles aan om zo oud mogelijk te worden, maar het eeuwige leven bestaat nog niet. Of toch wel? Cryonisme kan misschien de opstap zijn naar het eeuwige leven. Bij dit wetenschappelijke experiment wordt een overleden persoon ingevroren tot -196 graden Celsius. Wanneer de toekomstige wetenschap hier de juiste middelen voor heeft, wordt het lichaam van deze persoon genezen en weer ontdooid. De cryonisme-beweging bestaat al sinds de jaren ’60 en hoewel meer dan 1700 mensen wereldwijd hier voor staan ingeschreven, wordt het door de huidige wetenschap wordt het afgedaan als klinkklare onzin. Hoe zit dat precies? Alice Sijts, Universitair hoofddocent Immunologie aan de Universiteit Utrecht, legt uit waarom het cryonisme zoveel negatieve reacties krijgt van academici.

“Het cryonisme is gebaseerd op het invriezen en ontdooien van cellen”, vertelt Alice Sijts. “Cellen kun je invriezen, dit gebeurt in een laboratorium ook. Je wilt niet continu iets in kweek houden, daarom zijn er methodes ontwikkeld waardoor die cellen gecryopreserveerd zijn. Als deze cellen zijn ingevroren, kun je ze later weer ontdooien en verder kweken.”

In het boek The Prospect of Immortality, in het Nederlands ‘De Diepvriesmens’, vertelt de ‘vader van het cryonisme’, Robert Ettinger inderdaad hetzelfde. Hij beschrijft in zijn boek meerdere bewijsstukken om aan te tonen dat cryonisme kan werken. Zo vertelt hij daarin dat sommige insecten en lagere diersoorten zich tijdens de wintermaanden invriezen en in de lente weer ontdooien. Het boek van Ettinger, dat in 1964 werd uitgebracht, zorgde voor het ontstaan van de cryonsime-beweging. Vandaag de dag zijn er wereldwijd meer dan 1500 mensen die achter dit wetenschappelijk experiment staan, deze mensen worden ook wel cryonisten genoemd. Volgens cijfers van het Cryonics Institute, één van de twee Amerikaanse cryonisme-providers, staan ongeveer 14 Nederlanders ingeschreven als cryonist. Na hun overlijden zullen zij zo snel mogelijk ingevroren en naar Amerika worden gebracht om daar te worden opgeslagen in een ‘dewar’, een reusachtige capsule waarin hun lichaam gekoeld zal blijven tot de toekomstige wetenschap hen tot leven brengt.

Bij het cryonisme is het invriezen en ontdooien van cellen verder doorgevoerd naar het menselijk lichaam. De hoogleraar vertelt dat lichamelijke cellen nog even leven als een persoon is gestorven. “Doordat het lichaam van een overleden cryonist best snel wordt gekoeld, kan ik mij goed voorstellen dat deze cellen nog wel in orde zijn.” Sijts vertelt ook dat embryo’s worden ingevroren en daarna weer ontdooid. Deze methode van invriezen wordt ook wel vitrificeren genoemd. “Als een embryo wordt ontdooid kan het worden geïmplanteerd en kan daar een volledig individu uitgroeien, denk bijvoorbeeld aan een ivf- of ICSI-behandeling.”

“Maar een ingevroren cryonist is al overleden, anders begin je dit proces niet”, aldus de hoogleraar. Zij vertelt dat zenuwcellen, waar bewuste en onbewuste lichaamsprocessen onder vallen, worden aangestuurd door de hersenen. Wanneer iemand overlijdt werken deze niet meer. “Naast het ontdooien van lichaamscellen, heeft het tot leven brengen van een overleden, ingevroren persoon ook te maken met andere factoren. Je moet natuurlijk een volledig functionerend lichaam terugkrijgen. Denk aan de bloedcirculatie, ademhaling en zenuwwerking.” Dat is ook de reden dat het invriezen en ontdooien bij embryo’s wel lukt. Deze moeten zich, in tegenstelling tot een menselijk lichaam, nog volledig ontwikkelen vanaf het moment dat zij worden geïmplanteerd. “Dat je de (on)bewuste processen van het menselijk lichaam allemaal weer terugkrijgt nadat een persoon is overleden, lijkt me biologisch gezien onmogelijk.”

Mocht dit proces in de toekomst wél werken, dan is het nog maar de vraag hoe het lichaam van een tot leven gewekte cryonist eruit zal zien. “Als het invriezen perfect is verlopen, is er niet zoveel aan de hand.” De hoogleraar verwijst daarmee naar het feit dat er uit ontdooide embryo’s weer een levend organisme kan groeien. “Maar als ik in mijn laboratorium cellen op de juiste manier invries en daarna weer ontdooi, komt daar naar schatting zestig procent levend uit. Veertig procent hiervan is dan overleden. Als dit in een menselijk lichaam gebeurt ziet dat er natuurlijk niet goed uit.” Sijts legt uit dat weefsels een herstellingsvermogen hebben, maar kan zich goed voorstellen dat dit niet voor alle weefsels geldt. “Ik vraag me af of het preserveren van de lichamen goed genoeg werkt om weer een intact persoon terug te krijgen. Daar staat natuurlijk tegenover: niemand heeft het nog geprobeerd.” ”

Op welke manier cryonsime wel een kans van slagen zou kunnen hebben en of dit in de verre toekomst mogelijk zal zijn, weet Sijts niet. Zij vertelt dat het menselijk lichaam te ingewikkeld is voor dit proces. “Je kan er natuurlijk aan gaan werken om te zorgen dat het lukt, maar het is biologisch gezien onmogelijk.” Daarentegen sluit de hoogleraar niet uit dat er in de toekomst een mogelijkheid zal komen om stamcellen te gebruiken om daarmee de kapotgevroren cellen te vervangen. Maar als deze mogelijkheid er zou zijn, heb je nog steeds te maken met de bewuste en onbewuste processen die door de hersenen worden aangestuurd. “Het lijkt me om eerlijk te zijn gewoon onmogelijk om ooit een levend persoon in te vriezen en deze daarna weer tot leven te brengen”, zegt de hoogleraar. “Het menselijk lichaam is gewoon te complex voor zoiets.”

De organisatie voor Nederlandse cryonisten, Dutch Cryonics Organisation (DCO), is om een reactie gevraagd. Helaas hebben zij niet gereageerd.