Psychedelica dient een steeds groter groeiende groep mensen

Psychedelica kent een eeuwenoude geschiedenis. Al in de prehistorie werd psychedelica gebruikt in Noord en Zuid Amerika, Europa, Azië en het Midden Oosten. Hiervoor bestond lange tijd alleen maar indirect bewijs, maar door het combineren van verschillende studies over psychedelisch gebruik is er nu direct bewijs (2023, Guerra-Doce, Rihuete-Herrada, Micó, Lull, Niemeyer).

Er heerste een grote plantenkennis onder historische volkeren, waaronder ook kennis over psychedelische planten. In Nederland ging veel van die plantenkennis verloren toen de Romeinen een opmars maakten en de volkeren die er in Nederland leefden (Germanen en Kelten), bekeerden tot het Christendom. Hiervoor beschouwden deze volkeren de natuur als heilig (Rudgley, 1995), (Guerra-Doce, 2014).

Een bekender voorbeeld van deze psychedelische onderdrukking ligt in de periode 1600-1800, toen de Inheemse Latijns-Amerikaanse bevolking werd verdreven door Europeanen. Duizenden jaren lang speelden deze middelen een belangrijke rol in de cultuur van deze bevolking. Psychedelische planten werden daar gebruikt en soms zelfs vereerd. De Europeanen verboden het middel en onderdrukten de bijbehorende plantrituelen. Toch bleven ze in het geheim bestaan. Er werd hierna lange tijd gezwegen over psychedelische planten, met als gevolg dat in de wetenschappelijke literatuur het bestaan van de planten lange tijd ontkend werd. Pas in 1955 werd psychedelica herontdekt door het Westen, toen een Westeling een nachtelijk paddenstoelenritueel mocht bijwonen in Mexico.

In musea vind je verschillende spirituele objecten die stammen gebruikten bij spirituele ceremonies met psychedelica. 

We zijn aanbeland op een keerpunt. De Westerse perceptie is aan het verschuiven van ‘Latijns-Amerika als hart van narcotische duisternis’ naar ‘Latijns Amerika als epicentrum van spirituele heling’.

cultuurwetenschapper Brigitte Adriaensen

Dat heeft alles te maken met de ‘psychedelic renaissance’. In de jaren zestig vond er een ‘psychedelic wave’ plaats. Nadat de aandacht voor psychedelica even weg was, kwam er vanaf de jaren negentig weer een nieuwe golf waarin psychedelica weer meer op de voorgrond is gekomen.

Daarnaast geeft onderzoeker en psycholoog Kim van Oorsouw aan dat de interesses in psychedelica in de wetenschap nooit weg is geweest. Er is een verbod gekomen op het onderzoeken en publiceren van wetenschappelijk onderzoek. Met dat verbod is er een soort gat ontstaan in het onderwijs en de wetenschap. De belangstelling is teruggekomen, ook omdat de mogelijkheid er was.

Verder zegt Van Oorsouw dat de hernieuwde belangstelling ook iets heel natuurlijks is. Mensen zijn op zoek naar balans in de steeds sneller wordende maatschappij waarin zij leven. Als je kijkt naar de afgelopen honderd jaar is de levensstijl enorm versneld. Je ziet dan ook dat de interesse naar mindfulness, yoga en meditatie ook enorm is toegenomen.

Deze hernieuwde interesses leid ertoe dat er in Nederland psychedelische ceremonies worden aangeboden.  Het cultureel gebruik van het middel is erg specifiek en kan niet vergelijken worden met het nemen van een pil. Veel aanbieders respecteren deze cultuur en bereiden deelnemers op ceremoniële wijze voor op de psychedelische reis die ze zullen maken. 

Een aantal fragmenten uit een Nederlandse paddenstoelen ceremonie. 

Ondanks het verbod op psychedelica zijn er toch veel lopende onderzoeken die positieve resultaten laten zien. Psilocybine bevindt zich in een gevorderd stadium van klinische trials en blijkt verassend effectief te zijn bij patiënten met therapieresistente stoornissen. Na ongeveer twintig jaar hernieuwd onderzoek, wordt psychedelica steeds serieuzer genomen. Uit onderzoek blijkt dat psychedelica ceremonies effect hebben op depressieve symptomen. Onderzoek laat zien dat symptomen tot ongeveer 70% kunnen verminderen.

In de eerste grafiek is te zien hoe 20 patiënten hun depressie ervaarden voor en na een ayahuasca ceremonie. De tweede grafiek laat zien hoe het psychedelicagebruik is toegenomen in Nederland. In de derde grafiek is te zien hoe depressie symptomen veranderden na hoge en lage dosissen psilocybine.  

Maar voor nu blijkt het lastig om het middel te introduceren in het Nederlandse zorgstelsel. Daar zijn een aantal verklaringen voor.

Toekomst perspectief:

Is het Nederlandse zorgsysteem nu klaar voor de intrede van psychedelica als medicijn? Nee. Maar huidige zorgverleners kunnen wel een rol spelen in de acceptatie van het middel. Door het stigma te doorbeken waardoor zorginstanties ervoor openstaan om patiënten te helpen voorbereiden op een ceremonie en te helpen met het afbouwen van huidige medicatie. Er zouden een aantal centra ingericht kunnen worden waarin deze zorg op een hele zorgvuldige en veilige manier kan worden aangeboden, waar mensen naar doorverwezen kunnen worden. En opleidingen zouden kennis over psychedelica op kunnen nemen in het curriculum.