Gangstarap heeft er al een aantal jaar een nieuw klein broertje bij, namelijk drillrap. Met verschillende steekincidenten die in verband worden gebracht met drillrap, wordt het vermoeden dat het subgenre verbonden is met criminaliteit alleen maar vergroot. Deze criminaliteit wordt vaak in verband gebracht met hiphop terwijl het echte probleem dieper ligt.
Drillrap is een subgenre van hiphop. Hiphop is een culturele beweging die veel aanzien kreeg in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw. Ritmische teksten die de beat ondersteunen slaan enorm aan bij het publiek, waardoor het genre één van populairste en invloedrijkste genres allertijden is geworden.
Zo is drill een aftakking van gangstarap. Een vorm van hiphop waarin verhalen van het ghetto en streetlife worden verteld. Drugs, criminaliteit en het bendeleven worden uitvoerig beschreven. De bekendste gangstarap-artiesten zijn onder andere Snoop Dogg en Dr. Dre, lid van de rapgroep N.W.A. en 2Pac en Notorious B.I.G.
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=51t1OsPSdBc[/embed]
Drill is ontstaan in Chicago, Illinois, met Chief Keef als bekendste artiest. De muziek is te herkennen aan de agressieve manier van rappen en chaotische geluiden die worden gebruikt om het leven van de artiest te laten zien en horen aan het publiek. Het subgenre werd pas echt populair toen Chief Keef, echte naam Keith Cozart, het nummer en de clip van “I Don’t Like” uitbracht.
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=6g5ZF6DUrHI[/embed]
Dankzij de populariteit van I Don’t Like kreeg drill ook aanzien in de straten van Londen. De Britse straten zijn minder gevuld met wapens, maar het bendeleven in Londen staat deels gelijk aan de verscheurde straten en harde misdaad van Chicago. De namen van de drillrapgroepen zijn vaak onderdeel van de wijk of postcodes waar de leden vandaan komen, zoals 150 en 67 uit Brixton, een wijk in Zuid-Londen. Een van de populairste Britse drillrappers is Digga D. Met zijn groep “1011” steeg de populariteit omdat de overheid meerdere videoclips van YouTube had verwijderd omdat de muziek aan zou zetten tot geweld. Ondanks deze verbanning heeft “Next Up” van 1011 meer dan 60 miljoen streams op Spotify omdat de videoclip blijft rondgaan op sociale-media.
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=4ruLxzSV53s[/embed]
Het duurde niet lang voordat drillrap ook overvloog naar Nederland. Een aantal artiesten en groepen zijn meerdere keren langs geweest bij het hiphopplatform 101Barz van BNNVARA. De Nederlandse groep 73 De Pijp uit Amsterdam en 24 uit Rotterdam zijn de meest succesvolle groepen. Maar 73 De Pijp kreeg pas echt aandacht door een steekpartij op de pier van Scheveningen in de zomer van 2020. Hierbij werd een vriend van 24, ChuChu, echte naam Cennethson Janga, doodgestoken. Later bleek dat ChuChu niet eens een drillrapper was.
Criminaliteit en geweld binnen de gangsta- en drillrap
Vaak monden ‘beefs’, oftewel ruzies, niet uit in geweld. Maar er zijn wel een aantal voorbeelden waarin onderlinge conflicten tussen rappers en groepen uitmonden in geweld met zelfs doden tot gevolg. Zo waren de twee meest succesvolle Amerikaanse gangstarappers uit de jaren 90 verwikkeld in een ingewikkelde ruzie. Tupac “2Pac” Shakur (West Coast) en The Notorious B.I.G. “Biggie” (East Coast) leken qua muziek erg op elkaar. Zo waren beiden enorm succesvol met hun raps over het straatleven, social injustice en racisme in de Amerikaanse samenleving. Maar het grootse verschil zat in hun geografische locatie.
Na een eerdere schietpartij aan het adres van 2Pac schreef hij een disstrack (beledigingsnummer) aan het adres van Biggie. Dit nummer resulteerde in nog meer spanningen tussen de groepen van de Oost- en Westkust van De Verenigde Staten. Op 7 september 1996 werd 2Pac in Las Vegas neergeschoten. Hij overleed op 13 september 1996. Op 9 maart 1997 werd Biggie doodgeschoten in Los Angeles. Beide moorden zijn nooit opgelost.
In Nederland is de onderlinge rivaliteit niet zo groot als in Amerika. Er is ook minder sprake van geweld in de Nederlandse hiphopscene. Uit een onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam bleek dat verschillende steekincidenten niet te linken zijn aan drillrap. Uit 56 politieregistraties van steekincidenten in Rotterdam tussen 2018 en 2019 bleek er maar één iets met drill te maken te hebben.
Zo zegt Robby Roks, criminoloog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, dat de focus op het messenbezit onder jongeren gelegd moet worden. “In 2018 en 2019 zag je amper een link met drill, en zie je dat twee fenomenen door elkaar heen lopen. De zorg over drill en de zorg die er is over het messenbezit en het messengebruik onder jongeren in Rotterdam en jongeren in het algemeen. En soms gaat het om dezelfde ontwikkeling en soms over twee hele andere ontwikkelingen. En ik denk dat als we echt iets zouden willen betekenen dat we onze aandacht niet op drill moeten leggen maar op die veel grotere groep mensen die een mes bij zich dragen om wat voor reden dan ook en betrokken raken op dit soort incidenten.”
Alleen helpen de steekincidenten zoals die op de pier van Scheveningen in de zomer van 2020 niet. Tijdens dit incident werd de 19-jarige Cennethson “ChuChu” Janga doodgestoken. Het incident werd direct in verband gebracht met drill, omdat er een maandenlang conflict tussen 73 De Pijp en 24 aan de orde was. Achteraf bleek dat ChuChu geen lid was van een van de groepen, het was een vriend. Dit wordt ook door Roks bevestigt in het interview.
Bekijk hier een tijdlijn van gebeurtenissen in de gangsta- en drillrapscene wereldwijd.
Echt en nep
Uit een onderzoek onder 55 Nederlandse jongeren blijkt dat Nederlandse drill niet serieus genomen wordt. 20% van de respondenten neemt de Nederlandse versie van het subgenre niet serieus. Maar 65% van de respondenten neemt de Amerikaanse en Britse versie wél serieus. Volgens Roks heeft dit te maken met de mate waarin er ‘gecapped’ (gelogen of onzin gesproken) wordt. “Je ziet dat er echt veel wordt gecapped in die drillrapscene. Maar dat er ook veel mensen zijn die wel gewoon gedaan hebben waar ze over rappen. Als buitenstaander is dat heel moeilijk om in te schatten. Als je niet in die wereld staat en van een afstand kijkt, dan kan dat erg moeilijk zijn, omdat het wel echt klinkt. Sommige verwijzingen klinken zo echt dat het zou kunnen. Tegelijkertijd helpt zo’n masker of gezichtsbedekking ook niet. Dat ziet er enorm intimiderend uit.”
Daniël (echte naam is vanwege privacy redenen niet weergeven) begrijpt dat mensen denken dat hiphop jongeren kan aanzetten tot criminaliteit. Hij is een aantal jaren geleden in de problemen gekomen door criminele activiteiten en vertelt in een interview dat hiphop toendertijd een rol kan hebben gespeeld in de acties van toen.
Volgens Roks zijn er drie problemen als het aankomt op jongeren en drill. Het ene probleem ligt bij de jongeren die zich niet serieus genomen voelen. “Ik denk dat er een hoop jongeren zijn die denken dat er van hen verwacht wordt dat zij zich ook moeten gedragen als de mensen waarnaar zij opkijken. Deze jongeren rappen en gedragen zich op een bepaalde manier waar zij naar opkijken, en zij krijgen dan het gevoel dat zij zich ook zo moeten gaan gedragen. Het moment dat deze jongeren met geweld gaan communiceren en dat zij doen alsof zij een drillrapper zijn, kan dat zorgen voor ernstige consequenties. Maar drillrap is niet het probleem waarover wij het over zouden moeten hebben. De onderliggende problemen die wij in de straat zien, gefrustreerde jonge mensen die conflicten met elkaar uitvechten over een territorium. Daar moeten wij het over hebben. Daar moet de aandacht naartoe”.
Het tweede probleem ligt volgens Roks bij de jongeren die het neppe en echte in drillrap niet van elkaar kunnen onderscheiden. Bij drill en hiphop in het algemeen wordt gespeeld met het echte en het neppe. Er zit een soort surrealisme in. Het wordt soms echter dan echt. Het onderscheid tussen wat echt en niet echt is, is voor sommige enorm moeilijk te maken. Dat is voor veel jonge mensen enorm lastig.” Daarom moet er volgens Roks voorlichting komen op scholen. Door met jongeren, ouders en scholen hierover te praten wordt er meer duidelijk voor alle kanten. “Als je dit soort gesprekken met jonge mensen voert kom je volgens mij wel ergens.”
Aafje de Roest, promovendus op het gebied van culturele identiteitsvorming onder Nederlandse jongeren aan de Universiteit van Leiden, zegt dat het misgaat wanneer de artistieke dimensie van hiphop over het hoofd wordt gezien. “Ja, rappers rappen over dingen die real en waar zijn, maar tegelijkertijd zit er ook een gefabriceerde, gekunstelde kant aan hiphop. Het is een kunstvorm, waarin men artistieke vrijheid – en geen één-op-één foto van de werkelijkheid laat zien. Daarom kunnen rapteksten ook niet als getuigschriften gelden – ze vallen onder kunst! Natuurlijk komen er genoeg elementen van de werkelijkheid in hiphop terug en hiphop kan als heel wáár en echt aanvoelen. Logisch, want hiphop gaat over heel wezenlijke thema’s die daadwerkelijk spelen. Maar het is wel van belang te kijken naar hoe boodschappen over worden gebracht en aandacht te hebben voor de constructiekant van hiphop: er worden ook dingen aangedikt of weggehaald.”
De rol van sociale-media
Het derde probleem is de rol van sociale-media onder jongeren. Sociale-media bieden jongeren een platform om een conflict tussen groepen en jongeren uit te vergroten. “Sociale media laten die conflicten tussen drill groepen/jeugd groepen/buurten veel nadrukkelijker zien. Er wordt heel veel gespeculeerd. Als iemand voor het digitale tijdperk werd neergestoken, was het de vraag: wie had dat dan gedaan? Alleen nu is dat heel erg zichtbaar. En het is de aanname dat dat de druk op de jonge mensen laat toenemen. Dus die groepsdruk die jongeren ervaren heb je nu in een digitale variant. En dat is wat we bedoelen met conflicten die escaleren door het gebruik van sociale-media”, aldus Roks.
Sociale-media worden problematisch als jongeren dingen te zien krijgen die zij niet kunnen onderscheiden van echt of nep. “Om het even concreet te maken. Je hebt op sociale-media enorm veel mensen die aan het trollen zijn. Zij bieden €5000 voor de persoon die een willekeurig persoon neersteekt. De meeste nemen dit niet serieus, maar er hoeft maar 1 iemand bij te zitten die bijvoorbeeld een licht verstandelijke beperking heeft en dit serieus overweegt. Dat is waar de focus deels op zou moeten liggen. Hoe onderscheid je de feiten en de fictie van elkaar? Er zijn genoeg mensen die enorm veel ervaring hebben met jongeren die makkelijk beïnvloedbaar zijn, zij kunnen hier een rol positieve in spelen”, aldus Roks.