Interview

In het bijgebouw van de St. Petrus ’Bandenkerk in Driebergen wordt een lunch voorbereid voor de leden van jongerenroep Milk & Honey, waar Melissa een leidende functie heeft. Later die middag voeren ze hun versie van The Passion op waarmee ze langs verschillende kerken binnen de parochie toeren. ‘’We zijn eigenlijk best wel up and coming nog. Er was ook wel weestand tegen, want pop- en rockmuziek in de kerk…’’, vertelt Melissa. 

Band met God

Melissa maakt deel uit van de Sint-Maarten Parochie. Naast de kerk in Driebergen vallen hier onder andere kerken in Zeist, Woudenberg en Doorn onder. Voor haar is het geloof vooral iets wat voor verbinding zorgt tussen haar en andere mensen. Melissa: ‘’Het is een soort van constante aanwezigheid die er gewoon altijd is, een soort van op de achtergrond. Ik geloof dat je een eigen ziel hebt die je altijd met je meedraagt, zo heb ik ook het idee dat God altijd meegaat.’’

De familie van Melissa is van Zuid-Amerikaanse en Franse afkomst, van oorsprong katholieke gebieden. ‘’Ik mocht zelf kiezen of ik naar de kerk wilde en of ik een communie wilde doen. Ik heb daar veel vrijheid in gehad en ik denk dat het mijn band met God sterker heeft gemaakt’’, vertelt Melissa. Ze vindt dat juist die vrijheid belangrijk is voor jongeren: ‘’Ik heb ook veel vrienden om mij heen die op latere leeftijd zijn gaan geloven. Ik denk dat het heel goed is (vrijheid red.) omdat het geen gegeven is, maar dat je echt op zoek kan naar zingeving, verbinding en dat soort dingen. Dat kunnen sommigen dus schijnbaar vinden in het geloof.’’

Milk & Honey

Melissa is een leidend persoon binnen Milk & Honey. In een deels wisselende samenstelling van jongeren uit de parochie verzorgt deze jongerengroep maatschappelijke en muzikale projecten. Deze projecten zijn gericht op de hele parochie en niet alleen op de jongeren. Volgens voormalig Jonge Theoloog des Vaderlands Tabitha van Krimpen zijn dit soort initiatieven van groot belang voor de kerk. In een interview met het Katholiek Nieuwsblad vertelde Van Krimpen dat volgens haar de kerk het sterkst staat als de generaties met elkaar in verbinding staan.

Zien jullie jezelf als een voorbeeld voor andere parochiën?

‘’Ja, in zekere zin wel. Ik denk ook dat er wel plekken zijn waar het beter gaat dan bij ons want wij zijn het allemaal nog een beetje aan het ontdekken. We zijn in die zin ook niet echt een kerkkoor maar ik denk dat het heel mooi is dat we een soort hybride versie kunnen laten zien. Het zou supertof zijn als andere plekken dit zelf ook zouden integreren of dat mensen uit andere parochiën zich bij ons voegen. Dat is wel een beetje het streven natuurlijk.’’

Wat is het belang van jongeren binnen de kerk?

‘’Heel belangrijk. Belangrijker dan we nu zien eigenlijk. Er gaan heel veel kerken dicht omdat ze leeglopen, er is veel vergrijzing. Jongeren zijn cruciaal in het voorbestaan van de katholieke structuur zoals we die kennen. Ik denk ook dat de kerkgemeenschappen die het grootst of het meest succesvol zijn, als je er een naam op wilt plakken, degene zijn waar juist veel jongeren actief zijn. Jongeren weten hoe ze mensen moeten bereiken.’’

Hoe kijk jij naar de uitspraak van de paus, over dat jongeren niet alleen de toekomst maar ook vooral het heden zijn?

‘’Ik sta daar heel erg achter. Het is niet alleen de toekomst waar het om draait maar ook vooral het nu, want wat je nu doet heeft invloed op de toekomst. Ik denk dat het heel belangrijk is wat we niet denken dat het nog wel komt maar juist nu gaan inzetten op het geven van een stem aan jongeren. Ze hebben namelijk veel te zeggen.’’

Pleit jij dan ook voor meer jongeren in hoge kerkelijke functies?

‘’Ik zou dat een hele mooie ontwikkeling vinden. Ik denk dat het heel belangrijk is en ik denk dat dat geldt voor elk type bestuur, of het nou om de politiek gaat of dus de kerk. Dit omdat je dan verschillende perspectieven krijgt vanuit verschillende achtergronden. Dat lijkt me overigens niet alleen goed op basis van leeftijd maar ook op andere verschillen die je tussen mensen kunt hebben. Een beetje een representatieve groep voor de samenleving.’’

Welke invloed denk je dan dat jongeren specifiek kunnen hebben?

‘’Ik denk dat de invloed van jongeren, katholiek of niet, heel groot is en nog groter kan zijn. Dit omdat ze zich wat meer gehoord willen voelen met betrekking tot maatschappelijke thema’s zoals ook bijvoorbeeld het klimaat. Op het moment dat ze zich niet gehoord voelen denken ze: ‘misschien is dit niet de plek voor mij’. Die invloed van jongeren is best wel groot als je kijkt naar het bestaan én voortbestaan van de kerk.’’

Wereldproblemen

Dat Melissa maatschappelijke thema’s benoemt komt niet uit de hemel vallen. In mei 2023 werd als resultaat van een wereldwijd onderzoek, uitgevoerd door World Vision, Alpha International en Biblica, het rapport The Open Generation: Gen Z, Jezus en gerechtigheid uitgebracht. Hieruit bleek dat Nederlandse jongeren minder geloven dan in andere landen en zich zorgen maken over wereldproblemen. De partijen achter dit onderzoek komen uit protestantse hoek maar was aanleiding voor een groep katholieke jongeren om een open brief te schrijven aan alle voorgangers, dominees, priesters en kerkleiders in Nederland. De jongeren gaven aan zich zorgen te maken over het klimaat, discriminatie en onrecht en dat ze de hoop verliezen dat de kerk hun hierbij kan helpen.

In hoeverre is de aanpak van wereldproblemen de verantwoordelijkheid van de kerk?

‘’Verantwoordelijkheid vind ik een moeilijk woord omdat het dan voelt alsof het rust op de schouders van de kerk als instituut. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van de hele mensheid en dus ook de kerk. Wel heeft de kerk hier een voorbeeldfunctie in en er moet dan ook voldoende ruimte zijn om initiatieven op de zetten, te steunen of op de kaart te zetten. Op deze manier kan de kerk óók over dit soort thema’s mensen informeren en inspireren.’’

Jij ziet het dus niet als een politieke verantwoordelijkheid?

Nou ja, de kerk is wel een soort politiek instituut in die zin dat de kerk bepaalde systemen en besturen heeft. Jongeren zijn met name heel erg op zoek naar een voorbeeldfunctie bij de kerk. Ikzelf heb een dochtertje en laatst las ik een heel interessant stuk over dat kinderen eigenlijk niet leren wat jij ze aanleert maar vooral leren van wat ze zien. Zo zie ik de verantwoordelijkheid van de kerk ook.

Hoe kunnen jongeren hier een rol in spelen?

Ik denk eigenlijk dat de vraag andersom moet zijn, dus hoe de oudere generatie ervoor kan zorgen dat jongeren hier een rol in spelen. Dat kunnen ze doen door de dialoog aan te gaan en goed te luisteren naar de wensen en behoeften van de jongeren. Ik vind niet dat het persé zo is dat de oudere generatie of juist de jongeren de oplossing moeten hebben. Het opengooien van de dialoog en het samen nadenken over oplossingen is volgens mij de sleutel. 

Welke meerwaarde hebben jongeren in die dialoog?

De aanwezigheid alleen al. Instituten maar ook landen waar een bestuur representatief aan de bevolking de macht heeft maken de beste keuzes. Daarnaast zijn de keuzes het beste voor de grootste groepen mensen en niet alleen voor de lucky few zeg maar.

Merk je verbetering in de aandacht voor jongeren?

‘’Ik vind het een mooie ontwikkeling om te zien dat de paus steeds meer aandacht heeft voor jongeren en thema’s die de jongeren aangaan. Je merkt dat alles wat hij zegt en vindt een hele grote invloed heeft op wat mensen binnen de kerk vinden of denken.