De Pokémonfranchise: van Charmander tot Charizard
Pokémon. Generaties zijn er mee opgegroeid (of groeien er mee op) en overal zie je de even schattige als gevaarlijke monstertjes terug. Vorige maand ging het tweede deel van Pokémon Horizons: De Serie in première op Netflix, een ideaal moment om terug te kijken.
Terug te kijken naar hoe een simpel Japans videospelletje is uitgegroeid tot één van de grootste mediafranchises van de wereld of, om in Pokémon termen te blijven, van een schattige Charmander tot een reusachtige Charizard.
Tijdens onze reis worden we vergezeld door Jan Meijroos. Meijroos is onder andere journalist en mediaondernemer. Zo was hij een aantal jaar hoofdredacteur van Power Unlimited en is hij momenteel medebeheerder van Mashable Benelux. Bovenal is hij een game- en Pokémon-liefhebber.
Vergezel ons op onze reis en dompel je onder in de wereld van Pokémon.
Gotta Catch ‘Em All!
1. Charmander: Het begin
Charmander is een vuur-type Pokémon en nummer vier in de Pokédex. Het is één van de starter Pokémon waaruit te kiezen valt in de eerste Pokémon game en illustreert voor ons de beginfase van Pokémon vanwege zijn (of haar) kleine formaat en schattige uitstraling. In dit hoofdstuk staan dan ook de beginjaren van Pokémon centraal.
Bron afbeelding: goodfon.com – Sa1bot
“Vader’’ van de Pokémon is de Japanner Satoshi Tajiri. In een interview met TIME in 1999 vertelde Tajiri dat het vroeger zijn hobby was om insecten te verzamelen en hij groot fan was van de Japanse serie ‘’Ultraman’’. In één van de Ultraman films bewaart het hoofdpersonage gigantische wezens in kleine capsules om hem te helpen bij het vechten tegen zijn vijanden, een concept dat verdacht veel lijkt op de Pokéballs waarin Pokémon trainers hun vechtende vrienden bewaren.
De insecten en Ultraman vormden dan ook de basis voor Taijri’s idee voor een videogame. Tajiri pitchte zijn plan, toen nog onder de naam ”Capsule Monsters”, aan Nintendo en pas na meerdere pogingen deed Nintendo mee aan het project. Vanwege copyright problemen werd de naam gewijzigd naar ”Pocket Monsters”. Later werd deze naam voor de internationale markt verbasterd naar ”Pokémon”.
Acht jaar na het idee van Tajiri kwamen de eerste games in 1996 op de Japanse markt. ”Pocket Monsters Red & Green” was een redelijk succes. In 1996 kwam de Pokémon Trading Card Game op de Japanse markt. Pokémonkaarten die fans verzamelden, ruilden en waar ze een kaartspel mee konden spelen. Het deed de populariteit van Pokémon verder stijgen en het succes leidde tot het maken van de anime-serie in 1997 en in 1999, na de doorbraak in Amerika, twee films.
Fun fact: het tienjarige hoofdkarakter in de films en serie, wereldwijd bekend als ‘’Ash Ketchum’’, heet in de Japanse versie van de serie en films ‘’Ash Satoshi’’ vernoemd naar de bedenker.
In onderstaand audiofragment vertelt Jan Meijroos over zijn kennismaking met Pokémon en de eerste indruk.
2. Pikachu: Een wereldwijd fenomeen
Pikachu is een elektrisch-type Pokémon en nummer 25 in de Pokédex. Pikachu is het maatje van Ash in de serie en films en staat, samen met zijn trainer, wereldwijd symbool voor Pokémon. Voor ons de meest toepasselijke Pokémon voor dit hoofdstuk waarin Pokémon als wereldwijd fenomeen beschreven wordt.
Na de doorbraak in Japan raakte (hoe kan het ook anders) Amerika geïnteresseerd in Pokémon. Aanvankelijk werd er gevreesd dat het Aziatische uiterlijk van sommige Pokémon niet zou aanslaan in het westen, maar een plan om de Pokémon te herontwerpen werd afgewezen. Wel werd er een andere aanpassing gemaakt. De games werden niet uitgegeven als ‘’Pokémon Red & Green’’ maar als ‘’Red & Blue’’. Dit was een charmeoffensief richting het Amerikaanse publiek aangezien rood en blauw terugkomen in de Amerikaanse vlag.
Pokémon Red & Blue verscheen in september 1997 op de Amerikaanse markt, drie weken nadat de nagesynchroniseerde anime-serie verscheen. In januari 1999 verscheen ook het kaartspel in Amerika en werd net als de anime en serie immens populair. Het betekende de definitieve doorbraak van Pokémon in het westen.
Ash & Pikachu
Ash Ketchum is het hoofdpersoon in de anime-serie van Pokémon. In de eerste aflevering krijgt Ash van Pokémon-professor Oak een nogal eigenwijze Pikachu als partner. Het partnerschap duurt 25 jaar en evenveel seizoenen. In 2023 gaan Ash en Pikachu met pensioen en wordt het stokje overgenomen door twee nieuwe hoofdpersonen: Liko en Roy met als partners respectievelijk Sprigatito en Fuecoco (foto boven). Ze zijn de hoofdpersonen in de nieuwe Horizons-serie.
In het audiofragment links vertelt Jan Meijroos waarom Ash en Pikachu hem aanspreken.
GOTTA CATCH ‘EM ALL!
Naast alle merchandise speelt ook de slogan ‘’Gotta Catch ‘Em All!’’ een belangrijke rol. Het is Ash zijn doel om Pokémon-meester te worden (wat hem uiteindelijk ook lukt) en alle Pokémon te vangen. Buiten dat de slogan past bij het doel van Ash liggen hier ook marketingtechnische redenen aan ten grondslag.
Uit het onderzoek “Pokémon: A Global Phenomenon’’ blijkt namelijk dat de slogan er werkelijk toe aan zet om elke Pokémon te vangen, en daarvoor moet je natuurlijk elke Pokémon-game gespeeld hebben aangezien sommige Pokémon exclusief in een bepaalde game beschikbaar zijn. Daarnaast zou het ook uitnodigen om zo veel mogelijk merchandise te kopen om zo je Pokémon-collectie compleet te maken.
Bron afbeelding: Rick Nieborg
3. Eevee: De evolutie van Pokémon
Eevee is een normaal-type Pokémon en nummer 133 in de Pokédex. Waar de meeste Pokémon evalueren naar een vaststaande andere Pokémon, kan Eevee in verschillende types evolueren. In de eerste generatie zijn dit Vaporeon, Jolteon en Flarion maar verdeeld over alle negen generatie Pokémon kan Eevee evolueren in acht verschillende Pokémon, alle acht een ander type. Voor ons beeldend voor de innovatie van Pokémon door de jaren heen.
Op het moment van schrijven zijn er, verdeeld over negen generaties, 1025 Pokémon verschenen. De eerste generatie die uitkwam in 1996 telde ‘’slechts’’ 151 wezentjes. Ook de Pokémon Trading Card Game is flink uitgebouwd door de jaren heen. Ongeveer gelijklopend aan de generaties Pokémon zijn er meerdere sets uitgebracht. Voor de Japanse markt zijn er inmiddels 18.843 identieke kaarten. Voor de internationale markt zijn er 21.600 identieke kaarten uitgebracht.
Volgens The Pokémon Company zijn er in totaal meer dan 52,9 miljard kaarten geproduceerd. Sommige zeldzame kaarten kunnen extreem waardevol zijn. Zo kocht Logan Paul in 2022 een speciale Pikachu-kaart voor meer dan vijf miljoen dollar, de duurste kaart ooit. De YouTuber, worstelaar en schoonbroer van Jutta Leerdam staat ermee in het Guiness Book of World Records.
Pokémon GO
Ook qua games is er veel veranderd in de Pokémon-wereld. Natuurlijk ziet elke game er iets beter uit en krijgt dit een nog grotere boost als Nintendo een nieuwe console uitbrengt. In 2016 ging Pokémon nog een stapje verder met het uitbrengen van Pokémon GO. In plaats van op een console kwam dit spel uit op de smartphone. Het doel is om Pokémon lopend in de echte wereld te vangen en sterker te maken. Het werd een enorme hit en hele hordes Pokémon-trainers renden door de steden als er ergens een speciale Pokémon was gezien. In Kijkduin, de Nederlandse Pokémon hoofdstad, liep het zelfs zo uit de hand dat de Haagse politiek moest ingrijpen omdat de Pokémon-trainers door beschermd duingebied renden en de badgasten er last van hadden.
Volgens onderzoeker Allie K.Y. Tang is het succes van de game te danken aan dat Pokémon GO de spelers de mogelijkheid gaf om hun fantasieën van het zijn van een Pokémon-trainer werkelijkheid maakte. Daarnaast zorgde het ook voor interactie met anderen waardoor ook niet-fans werden aangetrokken om het spel te spelen en is het spel zo geëvolueerd tot een sociale norm. Hoewel de piek van Pokémon GO voorbij is speelden, volgens ActivePlayer, afgelopen april wereldwijd ruim 85 miljoen mensen wereldwijd Pokémon GO.
Bovenstaande video is een screen video uit Pokémon GO. De video is gemaakt door Rick Nieborg.
Beluister het audiofragment daaronder om te weten te komen wat Jan Meijroos nog graag zou zien in het Pokémon-universum.
4. Charizard: Pokémon als megafranchise
Charizard is een vuur en vlieg-type Pokémon. Charizard is nummer zes in de Pokédex en de eindevolutie van Charmander. Naast een grote en gevaarlijke Pokémon is het ook één van de populairste Pokémon, ook omdat Ash een Charizard had. Door al deze eigenschappen staat Charizard voor ons symbool voor de grootsheid en populariteit van Pokémon als megafranchise.
Bron afbeelding: goodfon.com – Straifus
83 verschillende games verdeeld over Nintendo consoles en de smartphone, 26 seizoenen van de animeserie en 28 films verder is Pokémon één van de grootste media franchises ter wereld. Qua omzet is Pokémon zelfs de grootste met nummer twee Hello Kitty op ruime afstand. Een groot deel van deze inkomsten zijn afkomstig van de allereerste game, waarvan meer dan 31 miljoen exemplaren van zijn verkocht. Veel mensen kennen Pokémon of hebben er tenminste van gehoord. De wezentjes zijn overal terug te vinden: als speelgoed, op kleding, op streamingdiensten en zelfs op de buitenkant van vliegtuigen.
Pokémon is overal en dat zal waarschijnlijk nog wel even zo blijven. Uit het eerder benoemde onderzoek “Pokémon: A Global Phenomenon’’ blijkt dat dit succes voor een groot deel komt door het gebruik van de verschillende soorten media. Volgens de onderzoekers verergerde de makers de afhankelijkheid door een uitgebreid Pokémon-universum te creëren dat veel verschillende verhaalpunten vulde, Pokémon is dus eigenlijk niet uit te spelen. Ook is er veel onofficiële Pokémon merchandise, hoewel dit illegaal is was dit volgens de onderzoekers gunstig voor de marketing aan buitenlandse consumenten en heeft het geholpen Pokémon uit te groeien tot de toonaangevende franchise die het vandaag de dag is.
Beluister het audiofragment om te weten te komen wat Jan Meijroos van Pokémon verwacht in de toekomst.
Bron afbeelding: Wikipedia Commons – Adrian Pingstone
