Een bont gezelschap op Animecon 2024: ”Iedereen valt hier buiten de norm in een bepaald aspect”
Animecon: de langstlopende conventie in Nederland voor fans van anime, games en manga. De meest uiteenlopende en kleurrijke figuren komen bij elkaar om samen hun passie voor onder andere Japanse animatie te vieren. Afgelopen vrijdag was de opening van Animecon 2024 in de Broodfabriek in Rijswijk. Wij waren erbij om erachter te komen welk belang conventies als deze hebben voor de mensen binnen de anime subcultuur.
”Welcome to Animecon, good to be here again!” roept host Jeroen bij de openingsceremonie van de 25e editie van Animecon. De aanwezigen in de zaal zijn het met hem eens en luid gejuich vult de Patria, dat dienstdoet als het hoofdpodium. Na wat informatie over het evenement en promotie van de nieuwe activiteiten wordt de Japanse ambassadeur aangekondigd. Opnieuw stijgt er een luid gejuich op, dit keer vermengd met wat verbazing. Ambassadeur Hiroshi Minami beklimt het podium namelijk in een heus samoerai harnas, waarna hij spreekt over de relatie tussen Nederland en Japan en anime als Japans exportproduct. De toon voor Animecon 2024 is gezet.
Een bont gezelschap. Zo kan je de bezoekers van Animecon in Rijswijk het best omschrijven. Naast de opvallende outfits van de meeste bezoekers valt op dat het publiek anime fans zeer divers is. Verschillende culturen en verschillende leeftijden vormen samen een eenheid met dezelfde passie. De jongste leden van deze eenheid worden voortgeduwd in een kinderwagen, terwijl de oudsten zelf een rollator voortduwen over de paden van de dealer room.
Dealer room
De dealer room is een markt waar menig anime fan zijn lol op kan. Tussen de kraampjes met knuffels, speelgoed, kleding, servies en manga (Japanse strips) struint de 23-jarige Lisa op zoek naar dat ene hebbedingetje. ‘’Er is hier altijd wat te doen. Ik vind het zelf leuk om spullen te kunnen kopen, omdat je dit soort spullen bijna alleen op het internet kan vinden’’, vertelt Lisa. Als sinds haar vijftiende bezoekt ze Animecon en ze raakt er niet op uitgekeken. Lisa: ‘’Ik houd van anime en de Japanse cultuur. Dit is nu de zesde of zevende keer dat ik hier ben en ik vind het altijd leuk en erg goed georganiseerd.’’ Naast anime is de Japanse cultuur inderdaad ook volop aanwezig op Animecon. Zo kan er sake (Japanse rijstwijn) gekocht worden en verdeeld over de hele Broodfabriek zijn stands te vinden met traditioneel Japans voedsel.
Anime neemt een bijzondere positie in binnen die Japanse cultuur. Aki Watano is een Nederlandse journaliste met Japanse roots en auteur van het boek ‘’Boerenkool met stokjes’’. Volgens Watano is de Japanse anime een soort vertaling van de dualistische cultuur van Japan. ‘’In Japan heb je hele moderne technologie maar tegelijkertijd zijn ze erg traditioneel. Zo worden er kimono’s gedragen en gaan veel Japanners naar de tempel toe. Die Japanse normen en waarden zitten een beetje verdekt in de anime’’, legt Watano uit.
Zoals de Japanse samoerai-ambassadeur tijdens zijn speech bij de openingsceremonie al betoogde zijn volgens Watano de Japanners trots dat anime een wereldwijd fenomeen is geworden. ‘’In Japan zijn ze trots en zien ze het als een soort erkenning. Het is vergelijkbaar met een Japanse voetballer die speelt in bijvoorbeeld Engeland of Nederland. Ze zijn enorm blij als een Japanse speler het goed doet in het buitenland. In Japan heerst best wel een eilandcultuur dus ze zijn het eigenlijk niet echt gewend, als er zoiets gebeurt zijn ze openlijk heel erg trots”, legt Watano uit.
Subcultuur
Lopend naar de Expo Plaza, de grootste ruimte van Animecon, kruipen de geuren van kruiden en Japanse curry al in de neuzen van de bezoekers. Naast het nuttigen van Japanse gerechten als Yakimeshi (gebakken rijst), Gyoza (gevuld deeg) en Yakisoba (noedelgerecht) zijn er ook tal van activiteiten te doen. Zo worden er bijvoorbeeld tijdelijke tatoeages gezet en wordt er fanatiek gegamed op de arcadekasten. Het gebliep van de kasten in combinatie met de muziek van de verschillende stands zorgt voor een vergelijkbare gezellige chaos voor het oor, als de kleurrijke stands en verkleedde mensen doen voor het oog.
Door deze gezellige chaos loopt een bijzonder figuur die letterlijk boven iedereen uitsteekt door zijn meterslange hoge hoed. Samen met zijn vriend Jimmy loopt Jayvano zichtbaar in zijn element rond. Zo nu en dan wordt hij opgehouden met de vraag of ze met hem op de foto mogen, en sommige vragen zelfs of ze zijn hoed even op mogen. Jayvano is de moeilijkste niet en neemt voor iedereen even de tijd. ‘’Mijn nek doet een beetje pijn, maar buiten dat vind ik het hier erg prettig. Het is weer als voorheen’’, lacht Jayvano. Jimmy voegt hieraan toe: ‘’Ik vind het geweldig. Ik ga hier elk jaar naar toe en het voelt echt als thuiskomen.’’ Echte anime fans noemen Jayvano en Jimmy zichzelf, en ze zijn niet alleen. Over de hele wereld worden er animeconventies zoals Animecon georganiseerd, alleen al in Nederland zijn dit er op jaarbasis een stuk of zeven. De vorige editie van Animecon werd door ruim 13.800 mensen bezocht en laat zien dat ook in Nederland een behoorlijke anime subcultuur bestaat.
Verbonden door passie
In het onderzoek ‘’Fandom in comic-con’’ stellen de onderzoekers dat het belang van dit soort conventies voor de subcultuur vooral uit sociale interactie bestaat. Fans bezoeken de conventies om contacten binnen de gemeenschap op te bouwen en te onderhouden. Hoewel hier online ook mogelijkheden voor zijn zou het offline krachtiger zijn door de emotionele nabijheid en verbondenheid met anderen. Jayvano: ‘’Het is één van de redenen dat ik hier jaarlijks terugkom. Het is gewoon gezellig en het maakt niet uit wie je bent, wat je bent en wat je doet. Je wordt altijd geaccepteerd.’’ Jimmy benadrukt daarnaast dat de gemeenschappelijke passie mensen met elkaar verbindt: ‘’Ik probeer altijd open naar mensen te zijn en in het dagelijks leven krijg ik dit niet altijd terug. Hier zijn de mensen opener en kan je met iedereen een praatje maken, ook omdat iedereen weet waar je het over hebt.’’
Onderzoekster Melanie Collins Diaz beschrijft nog een andere reden voor de populariteit van conventies als Animecon. Zo zouden bezoekers de behoefte hebben om de fictieve wereld waar ze fan van zijn tot leven te laten komen in de echte wereld. ‘’Ik voel mij hier vrijer om mezelf te uitten en buiten de norm te vallen, want iedereen valt hier buiten de norm in een bepaald aspect’’, legt Jayvano uit.
Cosplay
Terug naar de Patria. Op de plek waar eerder de Japanse samoerai-ambassadeur het podium beklom zit een volle zaal te wachten op de cosplay-competitie die daar gehouden zal worden. De techniek laat het afweten, waardoor het geduld op de proef wordt gesteld maar gemopper is er amper te horen. Sommige toeschouwers doden de tijd door hun draagbare gameconsole tevoorschijn te halen. Na een half uur wachten is het dan eindelijk zo ver en wordt jury voorgesteld nadat een Japanse meidengroep, in J-pop stijl (Japanse muziekstroom), een dansoptreden verzorgde. De competitie wordt vervolgens gestart door een duo dat een scéne uit Starwars naspeelt, inclusief bijbehorende lightsabers.
Cosplay is een samenvoeging van costume (kostuum) en play (spel). Hoewel cosplay in ruime zin alle gekostumeerde rollenspellen omvat, betekent het in de anime subcultuur vooral het naspelen van een bepaald personage in een bepaalde setting. Volgens Melanie Collins Diaz doen mensen uit de anime subcultuur aan cosplay om zich de ideale versie van zichzelf te voelen en stemmen ze hun kostuum af op hun eigen karakter.
Buiten de Patria-zaal zijn Sterre en Mika zojuist in verschillende poses op de foto geweest bij een professionele fotograaf. Sterre is verkleed als circusmuis en haar vriend als circusdirecteur. ‘’Ik heb heel lang ratten gehad als huisdier en vond dat een leuk thema op door te gaan. Ik ben niet echt een rat maar het past wel bij mij zegmaar’’, verteld Sterre. Mika lachend: ‘’En ik ben hier gewoon in mee gesleept haha’’.
Naast het afstemmen op persoonlijkheid is er volgens onderzoekster Jen Gunnels nog een reden voor het verkleden. Zo zou het voor volwassen cosplayers een manier zijn om hun jeugd te herbeleven. Ook Sterre herkent dit. ‘’Sowieso heb ik mezelf verkleden van jongs af aan erg leuk gevonden, en ben ik er ook nooit mee gestopt. Het is een manier van zelfexpressie en toch een beetje kind blijven. Daar is dit ook de ideale plek voor want als ik in het dagelijks leven zo over straat ga, dan ga ik waarschijnlijk geen goede dag hebben’’, legt ze uit.
Na nog een laatste rondje door de gangen en zalen van de Broodfabriek, een paar hapjes traditioneel Japans voedsel en een paar slokjes verschillende soorten sake zit de eerste dag van Animecon 2024 er op. Nog twee dagen zal de conventie duren, en dus hebben de bezoekers nog even de tijd om zich onder te dompelen in de wereld waar ze zo van houden: de wereld van anime.
Bekijk onderstaand nog een aantal foto’s die Rick Nieborg op Animecon maakte.
