Ex-coronapatiënt Leonardo doneert bloedplasma in de strijd tegen corona

In Maart 2020 gaf het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, bloedbank Sanquin de opdracht om mee te werken aan de ontwikkeling van een anti-COVID geneesmiddel. Zo gezegd, zo gedaan: 10 maanden later heeft de bloedbank al meer dan 53.000 plasmadonaties ontvangen. Iedereen die aantoonbaar corona heeft gehad is welkom voor een intake bij Sanquin. Onlangs raakte ook Leonardo Puri (28), student Communication, besmet met het coronavirus. We volgen hem tijdens zijn donatie.

‘Begin september bezocht ik een aantal vrienden in Amsterdam. Een week later begonnen mijn klachten, ik had ineens koorts. Daarna verdween ineens mijn smaak- en reukvermogen. Er ging vrijwel direct een belletje rinkelen. 4 dagen later werd ik getest, bingo. Corona’, vertelt Leonardo Puri wanneer we samen richting de Bloedpoli van Sanquin lopen. We zijn in het Rijnstate Ziekenhuis, locatie Velp. ‘Ben je erg ziek geworden door het virus?’ vraag ik hem. Hij slaakt een diepe zucht. ‘Het was een levende hel. 4 weken lang ben ik ziek geweest, ik had erg veel klachten. Ik had voornamelijk last van barstende koppijn en kortademigheid, dag in, dag uit’. Na 4 weken was Leonardo gelukkig klachtenvrij. Een vriend bracht hem op de hoogte van de optie om antistoffen te doneren, door middel van bloedplasmadonatie.

We nemen plaats in de wachtruimte. Stoelen staan op 1,5 meter afstand van elkaar en overal hangen instructies. ‘Heb je ooit eerder bloed of plasma gedoneerd?’ vraag ik Leonardo. ‘Nee nog nooit, it’s my first’. Licht gespannen wachten hij af. De tafel is bezaaid met roze koeken, appelkoeken en stroopwafels. ‘Hungry?’ grapt Leonardo. Het is erg stil, enkel het zenuwachtige getik van Leonardo is te horen. ‘En, heb je je een beetje verdiept in plasmadonatie?’ De vraag wordt onderbroken door een belletje. De volgende patiënt is aan de beurt.

Bloedplasma, wat is dat?

Ongeveer de helft van ons bloed bestaat uit plasma. Ons plasma is een gelige substantie, waar onder andere onze bloedcellen in rondzwemmen. Wanneer je ziek bent, maakt je lichaam antistoffen aan tegen het virus of tegen de bacterie. Deze antistoffen blijven in ons plasma zitten. Wanneer je gewoon bloed komt doneren, heeft het lichaam even de tijd nodig om te herstellen. Bij bloedplasmadonatie wordt een andere methode toegepast. ‘Bij een bloedplasmadonatie wordt bloed afgetapt, dit wordt gecentrifugeerd, het bloed wordt heel hard rond gedraaid. Zo wordt het bloedplasma gescheiden van de bloedcellen, en worden de bloedcellen weer teruggegeven. De patiënt is na 45 minuten klaar. Omdat de patiënt de bloedcellen weer terugkrijgt herstelt het lichaam veel sneller. Een patiënt mag al na 2 weken weer komen doneren’ vertelt Marloes Metaal, woordvoerder bij Sanquin. Dat donoren vaker mogen terug komen na een plasmadonatie, dat is erg nuttig. Vooral wanneer het plasmadonatie met antistoffen betreft. ‘Nadat iemand besmet is geraakt met het coronavirus, heeft het lichaam antistoffen aangemaakt. Na een tijd vermindert het aantal antistoffen in het bloed, dat is afhankelijk per persoon. Het is dus belangrijk dat donoren regelmatig komen op het moment dat hun antistoffen nog bruikbaar zijn’, voegt ze er aan toe.

Intake

Nadat Leonardo zichzelf geïdentificeerd heeft aan de balie wordt hem een vragenlijst aangereikt met vragen over zijn gezondheid en levensstijl. Daarnaast krijgt hij een tablet waarop een instructievideo te zien is. De tablet wordt eerst grondig schoongemaakt door de receptioniste. Vervolgens wordt Leonardo kort apart genomen met de aanwezige arts. We worden constant begroet door artsen en assistentes, allen met een lach op hun gezicht, er hangt een gemoedelijke sfeer. Na het intakegesprek worden bloedmonsters afgenomen voor leukemie, HIV, Syffilus en Hepatitus A en B. Er wordt niks aan het toeval overgelaten en alles wordt zeer precies gecontroleerd en nagekeken. Nadat de monsters zijn afgenomen, moet Leonardo plaats nemen in de cafetaria, waar een gezellig hoekje is gecreëerd. Daar kunnen patiënten na hun donatie bijkomen. Ze moeten wat drinken en een koek eten, en mogen pas vertrekken als ze helemaal uitgerust zijn. Zo wordt voorkomen dat iemand te snel opstaat en flauwvalt.

Twee weken later spreken we opnieuw af voor de vervolgafspraak. Ditmaal is Leonardo iets geruster. Hij heeft zich extra ingelezen. ‘Het geeft me een goed gevoel dat ik echt iets kan betekenen voor andere mensen’ antwoordt hij.  ‘Wat is je motivatie om dit te doen?’ Er valt een stilte, Leonardo denkt even na. ‘In deze rare tijden moet je iets voor een ander over hebben. Het was nooit eerder in me opgekomen om bloed of plasma te doneren, tot kort geleden. Dit besef heeft me met beide benen op de grond gezet en me bewust gemaakt van de nare kanten die het leven ook kent.’

Anti-COVID geneesmiddel

‘Waar worden de antistoffen precies voor ingezet?’ vraag ik aan Mark Verschuren, teamleider bij Sanquin Velp. ‘Een paar manieren waarop het plasma wordt ingezet is het preventief toedienen van antistoffen, bijvoorbeeld bij patiënten die nog niet zo lang besmet zijn. Om een verergerde vordering van het virus te beperken worden antistoffen toegediend en krijgt het lichaam een extra steuntje in de rug om tegen het virus te vechten. Daarnaast wordt het ingezet bij patiënten met een erg slechte weerstand, patiënten waarbij het immuunsysteem veel te zwak is, bijvoorbeeld patiënten die een chemokuur moeten ondergaan. Zouden die besmet raken, dan zou het fataal zijn. Antistoffen worden dan uit voorzorg toegediend. Verder zijn onderzoekers bezig met de ontwikkeling van een plasmageneesmiddel’ legt Mark Verschuren uit.

Wanneer Leonardo plaats neemt op een bed en gereed wordt gemaakt voor de donatie, wordt mij gevraagd om even plaats te nemen in de wachtruimte. Er nemen twee heren plaats die elkaar groeten. Het zijn oude bekenden. ‘Ha, jij ook weer hier. Dat is lang geleden. Doneer je nog steeds?’ ‘Ja al sinds de diensttijd hè. Toen kregen we er nog een dag voor vrij.’ Er wordt gelachen door de heren. Een passerende arts schiet in de lach. ‘Hoe veel bloed heeft u al gedoneerd?’ vraag ik een van de heren. ‘Ik kom hier al zo’n 30 jaar, ik zal wel zo’n 800 keer bloed hebben gegeven’.

Campagne voeren

Wanneer mensen positief zijn getest op het coronavirus worden ze via de GGD geïnformeerd over de mogelijkheid om hun antistoffen te doneren. Sanquin voert daarnaast campagne via social media en door middel van nieuwsartikelen. ‘We proberen donors en mogelijk toekomstige donors zo veel mogelijk te informeren, bij veel mensen die voor het eerst Sanquin bezoeken blijkt nog veel onduidelijk en we vinden het erg belangrijk dat mensen inzien waar ze aan bijdragen, en dat hun bijdrage ook echt het verschil maakt’ luidt Mark Verschuren.

Maar ook de komst van reguliere donors blijft erg belangrijk; ‘Bloed is heel kort houdbaar, dus bloeddonors en plasmadonors moeten echt blijven komen, ook tijdens de lockdown’ vertelt Mark Verschuren. Hoe dat wordt gehandhaafd in Velp? ‘Aangescherpte maatregelen, behalve in de stoel. Bedden staan verder uit elkaar en door looprichtingen kunnen donors 1,5m afstand houden. Van tevoren wordt een corona check uitgevoerd en iedereen met een vermoeden van besmetting is niet welkom’ voegt hij er aan toe.

Toch is het niet makkelijk. De vraag naar bloed is niet minder geworden dus de inname van COVID-plasma voelt als een dubbele last. ‘Hoe zorgen jullie dat er toch genoeg bloed binnen komt?’ vraag ik. ‘Op veel bloedbank locaties zijn openingstijden verruimd om de extra donaties te kunnen verwerken want door de coronamaatregelen is de capaciteit van de bloedbanken minder: bedden moeten uit elkaar staan, er mogen minder mensen binnen’ luidt Marloes Metaal.

Vorderingen in het onderzoek

Met inmiddels 53.ooo donors is Sanquin hard op weg. ‘Zijn jullie er al?’ vraag ik Mark Verschuren. ‘Nee zeker niet, we blijven hard op zoek naar nieuwe donors, zowel voor bloedplasma als normale bloeddonatie. We hebben onlangs van de overheid, het ministerie van VWS een go gekregen om verder te gaan met de verzameling van antistoffen donoren in Q1, dus zullen sowieso in januari, februari en maart dit proces voortzetten. Wat er daarna gebeurt is nog niet zeker, de eerste vaccinaties van Pfizer, ingezet door de overheid, zullen natuurlijk worden gedaan. Toch blijft Sanquin haar bijdrage aan de ontwikkeling van een geneesmiddel erg belangrijk’ voegt hij er aan toe.

De bijdrage die Leonardo levert is zinvol en kan levens redden. Ben jij ook positief getest op het coronavirus? Ga naar sanquin.nl/corona en meld je aan.