Zit je op sociale media, dan is er een goede kans dat je op 19 juni wordt overspoeld met foto\u2019s van mensen en hun vaders. \u2018De beste vader van de wereld\u2019, \u2018Mijn beste vriend\u2019 of een simpele \u2018Fijne Vaderdag, pa.\u2019 Hier en daar klinkt er een tegengeluid, zo\u2019n berichtje waarmee mensen steun betuigen aan hen die om wat voor reden dan ook geen vader in hun leven hebben.<\/p>\n
Niet alleen op Vaderdag kunnen sommige mensen even extra worden geconfronteerd met de afwezigheid van hun vader. Er zijn ook talloze films op te noemen waarin de band tussen vader en kind centraal staat, iets wat mensen zonder vader in hun leven dus niet snel zullen herkennen. Denk bijvoorbeeld aan Taken, met Liam Neeson die de hoofdrol van vader en CIA-agent Bryan Mills vertolkt. Mills\u2019 dochter raakt ontvoerd in Parijs, waarop hij alles op alles zet om haar te redden. Een duidelijk voorbeeld van een beschermende vader. Of de stokoude Italiaanse film Ladri di biciclette<\/em> (Fietsendieven), waarin onder andere de liefdevolle vader-zoonrelatie centraal staat. In de film zie je hoe zoon Bruno opkijkt tegen zijn vader Antonio en zich in zekere mate aan hem probeert te spiegelen.<\/p>\n Voor mensen die nooit een band met hun vader hebben gehad kunnen zulke beelden dus wat onherkenbaar zijn. Dat weet Stefano Masmeijer als geen ander. Hij verbrak het contact met zijn alcoholverslaafde vader toen hij tien was. De grens was voor Stefano toen al bereikt. Niet alleen was zijn vader verslaafd aan alcohol: hij loog ook over alles. Op Stefano heeft dat de nodige invloed gehad. \u201cIk ben als tiener niet zoveel naar feestjes gegaan\u201d, vertelt hij. \u201cPuur omdat ik dat met hem associeer: alcohol en gek doen. De keren dat ik bij hem was, was hij stomdronken of had-ie weinig tot geen aandacht voor mij.”<\/p>\n <\/p>\n [aesop_image img=”https:\/\/svjmedia.nl\/sammiedruppers\/wp-content\/uploads\/sites\/211\/2022\/06\/WhatsApp-Image-2022-06-07-at-9.10.54-PM-2.jpeg” panorama=”off” imgwidth=”40%” align=”center” lightbox=”off” captionsrc=”custom” captionposition=”left” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]<\/p>\n Er zijn dingen die Stefano door de afwezigheid van zijn vader mist. \u201cAl is het iets simpels zoals een balletje overgooien.\u201d Hij voelt zich soms alleen met zijn gevoel. \u201cHeel veel mensen om me heen hebben gewoon hun vader en gelukkig getrouwde ouders. Ik heb dat niet. Het voelt een beetje alsof je iets mist, als een soort leegte, dat je geen vader hebt gehad.\u201d<\/span><\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n Volgens systeemtherapeut Wilbert Kok is het hebben van een vader, of in ieder geval een tweede ouder, erg belangrijk. \u201cIk denk dat de rol van de vader het zijn van een tweede ouder is. En het is voor de ontwikkeling van een kind heel erg goed om een tweede ouder te hebben.\u201d Twee moeders of twee vaders volstaan daarin ook, zolang er zekere verschillen tussen de ouders zijn. Denk aan verschillen in huidoppervlakken of striktheid. \u201cOuders zijn de identificatiefiguren.\u201d<\/p>\n Niet alleen de ouders kunnen bepaalde verschillen laten zien, ook de omgeving kan daarin een rol spelen. \u201cDe omgeving is heel belangrijk\u201d, legt Kok uit. Verbindingen, contacten, liefde en veiligheid zijn allemaal zaken die van belang zijn om te kunnen opgroeien. Maar het is ook goed om te ervaren hoe het is als het eens minder veilig of liefdevol is, denkt de systeemtherapeut. \u201cHet is dus goed om veel mensen om je heen te hebben waar je ervaringen mee kan opdoen. Zo kun je ook leren wat verschillen zijn.\u201d<\/p>\n Een fijne, veilige en diverse omgeving heeft Vanessa Thiessen gehad, ondanks de afwezigheid van haar vader. Hij verliet haar moeder toen hij erachter kwam dat ze in verwachting was van Vanessa. Vanessa heeft hem nooit ontmoet of zelfs een foto van hem gezien. \u201cVoor mij is dat altijd normaal geweest. Ik kan niet iets missen wat ik nooit heb gehad.\u201d Dat er geen ingrijpende gevolgen zijn geweest door de afwezigheid van haar vader heeft Vanessa naar eigen zeggen mede te danken aan de veilige omgeving waarin ze is opgegroeid. Ze komt uit een grote familie. \u201cIk ben opgegroeid met goede rolmodellen. Ik heb een oom die er veel is geweest voor mijn moeder en ik heb sinds zeven jaar een stiefvader.\u201d<\/p>\n Hoewel Vanessa aangeeft dat haar omgeving haar heeft laten zien wat stabiliteit is en hoe het w\u00e9l hoort, heeft ze een licht vertroebeld beeld van mannen. \u201cIk vind het heel moeilijk om mannen in eerste instantie te vertrouwen. Ik zou mezelf geen mannenhater willen noemen, maar ik ben extra kritisch op ze\u201d, vertelt ze. \u201cAls ze iets stoms zeggen of een stom grapje maken, dan ben ik al snel sceptisch. Ik test ze wat meer op een bepaalde manier.\u201d<\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n Dat er door de afwezigheid van een vader een vertroebeld beeld ontstaat van de man is niet gek: een vader heeft invloed op het cre\u00ebren van het manbeeld. Specifiek vrouwen die zijn verlaten door hun vader hebben vaker een negatief beeld van hem en de man in het algemeen. Dat kan het onderhouden en vormen van romantische relaties met mannen bemoeilijken.<\/p>\n Ook mannen zelf kunnen een negatieve invloed ondervinden door de afwezigheid van hun vader. Zo kunnen ze bijvoorbeeld mannelijk gedrag gaan \u2018compenseren\u2019, omdat ze nooit een vader hebben gehad die laat zien wat gangbaar gedrag is voor een man. Dat heeft dus weer te maken met dat manbeeld. Voor jongens is dat mannelijke rolmodel sowieso heel belangrijk, vertelt ouderschapscoach en relatietherapeut Yol Kuijer. \u201cJe vader is je voorbeeld als man. Als je vader afwezig is dan betekent het dat je geen voorbeeld krijgt van een mannelijke figuur waar je jezelf aan kunt spiegelen.\u201d<\/p>\n Kuijer gaat verder: \u201cDat is heel ingewikkeld, want hoe moet je zelf je identiteit ontwikkelen als je geen goed voorbeeld hebt?\u201d Ook in zo\u2019n geval is de sociale omgeving weer heel belangrijk. \u201cSoms zie je dat jongens een oom, broer of vriend van de ouders hebben die de vaderrol wel in kan vullen, zodat ze een goed voorbeeld hebben. Maar voor heel veel jongens blijft het een worsteling in het hele leven.\u201d<\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n Bovendien kende Steve een turbulente jeugd. Hij is veel verhuisd en heeft zelfs een tijd bij familie in China gewoond, zonder zijn moeder. Zijn vader was toen al uit beeld. Op een gegeven moment kwam zijn moeder terug, m\u00e9t een nieuwe man. Dat was dus Steve’s stiefvader, en die heeft hij een aantal jaar als vaderfiguur gezien. “Hij heeft wel echt die vaderrol op zich genomen.”<\/p>\n Maar toen overleed hij aan kanker, toen Steve dertien was. Door omstandigheden met documenten en financi\u00ebn moesten Steve, zijn broertje en zijn moeder het huis waar zij toen in woonden uit. Dat leidde tot onrust. Ook bij Steve\u2019s moeder, die bipolair is. \u201cOp een dag zei mijn moeder tegen me dat ze niet meer wilde leven.\u201d Dat was iets waardoor Steve een tijdje bij zijn beste vriend ging logeren. Toen hij terugkwam zat hij midden in de puberteit, waardoor hij veel botste met zijn moeder. Zijn moeder komt uit China en ook dat zorgde voor strubbelingen tussen de twee. Van stabiliteit was dus niet te spreken. \u201cIk denk absoluut dat het minder donker voor me was geweest als mijn vader er wel was geweest.\u201d<\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n Dat het vertrek van een vader het einde van de stabiliteit in een gezin kan betekenen, weet ook Ierfania. Haar vader ging al voordat ze was geboren vreemd. Het leidde tot een breuk tussen haar ouders en uiteindelijk, na heel wat gedoe met Jeugdzorg, stopte het contact met haar vader. Een tijd lang hadden Ierfania, haar broertje en haar moeder geen huis en verbleven ze bij vrienden. Na een tijd werd het gezin ergens gehuisvest, maar financieel ging het zo slecht dat er soms nauwelijks te eten was. \u201cSoms aten we rijst met boter en zout\u201d, vertelt Ierfania. Bovendien eiste het vertrek van Ierfania\u2019s vader een grote mentale tol op haar moeder.<\/p>\n Hoe de moeder omspringt met het vertrek van een vader kan dan weer gevolgen hebben voor de ontwikkeling van een kind, en de manier waarop het zich hecht. \u201cHet niet hebben van een vader hoeft helemaal niet erg te zijn, maar het hangt voor een groot deel wel af van hoe je moeder ermee omgaat\u201d, vertelt gezinscoach Kuijer. \u201cSommige moeders raken aan de alcohol, sommigen worden depressief en anderen denken: ik ga ervoor, ik doe het zelf. Dat voelt een kind.\u201d<\/p>\n Dat het vertrek van haar vader bij Ierfania juist leidde tot turbulentie en financi\u00eble stress, neemt ze haar vader kwalijk. \u201cIk verwijt het mijn vader wel dat mijn jeugd zo instabiel was. Als hij er was dan had hij in ieder geval financieel kunnen bijspringen.\u201d Ze is vooral in de puberteit erg onzeker geweest over het feit dat haar vader haar had verlaten. \u201cHij wilde mij niet. Wat was er mis met mij?\u201d<\/p>\n Volgens het boek The Absent Father Effect on Daughters van Taylor Francis hebben dochters van afwezige vaders wel vaker de neiging om bepaalde zaken op zichzelf te betrekken. Woede en frustratie kunnen niet aan de vader gericht worden, want die is er niet. Als gevolg keren die woede en frustratie naar binnen, soms bijvoorbeeld in de vorm van twijfels en onzekerheid. De dochter krijgt van haar vader leegte in plaats van liefde, waar ze zich niet van kan losmaken maar ook niet mee kan verbinden.<\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n Niet alleen Stefano, Ierfania, Vanessa en Steve worstelen met een bepaalde invloed die de afwezigheid van hun vader heeft achtergelaten op hen. Volgens onderzoek van het CBS uit 2018 ziet 20 procent van de mensen van wie de ouders uit elkaar zijn gegaan hun vader niet. Dit gaat dan wel specifiek over mensen die zijn geboren tussen 1971 en 1991, ten tijde van de zogeheten echtscheidingsgolf. Hoe de cijfers eruit zien als het gaat om de gehele bevolking is moeilijk vast te stellen, maar in de video hieronder zijn de gegevens die er bij het CBS wel zijn in kaart gebracht:<\/p>\nAlcoholist<\/strong><\/h5>\n
“De keren dat ik bij hem was, was hij stomdronken of had-ie weinig tot geen aandacht voor mij”<\/em><\/strong><\/h3>\n
\u2018Omgeving is cruciaal\u2019<\/strong><\/h5>\n
![\"\"](\"https:\/\/svjmedia.nl\/sammiedruppers\/wp-content\/uploads\/sites\/211\/2022\/06\/WhatsApp-Image-2022-06-07-at-4.58.33-PM-225x300.jpeg\")
<\/p>\n<\/h3>\n
“Ik ben geen mannenhater, maar ik ben wel extra kritisch op ze”<\/em><\/strong><\/h3>\n
Identiteitsvorming<\/strong><\/h5>\n
![\"\"](\"https:\/\/svjmedia.nl\/sammiedruppers\/wp-content\/uploads\/sites\/211\/2022\/06\/IMG_1382-300x300.jpg\")
Steve* herkent die worsteling. Het contact met zijn vader stopte op zijn achtste, omdat hij een pathologisch leugenaar was en fraudeerde. Zijn ouders waren wel al langer uit elkaar. \u201cIk denk dat ik een vaderfiguur wel heb gemist. Omdat ik die niet had, ging ik heel erg in mijn eigen omgeving kijken hoe mensen zich gedroegen. Of door te kijken naar films.\u201d Steve bestudeerde vaders van anderen, omdat hij er zelf geen had. Toch bleef de worsteling met zichzelf. \u201cIk heb me altijd een buitenbeentje gevoeld, omdat ik niet wist wat het sociaal gewenste gedrag was.\u201d<\/p>\n“Op een dag zei mijn moeder tegen me dat ze niet meer wilde leven”<\/em><\/strong><\/h3>\n
Onzekerheid en leegte<\/strong><\/h5>\n
“Hij wilde mij niet. Wat was er mis met mij?”<\/em><\/strong><\/h3>\n