“Jo Baer is een legende in de kunstwereld”, vindt Jessica Kuhn, kunstenaar en tevens de curator van de expositie Orphans. Ze maakte vooral minimalistische werken. Sinds de jaren tachtig woonde Baer in Amsterdam en ze overleed in januari op 95-jarige leeftijd.
Jo Baer is zo’n kunstenaar die niet snel in een hokje past. Ooit gold ze als een pionier van het minimalisme, bekend om haar abstracte, sobere doeken met subtiele kleuraccenten. Toch koos Baer er in de jaren zeventig voor om dat pad achter zich te laten en zich te richten op figuratieve kunst. Die overstap was destijds omstreden, zeker toen ze openlijk brak met het minimalisme en haar vroegere werk achter zich leek te willen laten. Baer, geboren in Seattle en opgegroeid met een moeder die haar richting kunst pushte, kwam via omwegen terecht in New York. Maar ook daar bleef Baer niet lang. Ze brak met haar minimalistische stijl en vertrok naar Ierland.
Vanuit Ierland en later Amsterdam werkte ze verder aan haar ‘radicale figuratie’, waarin ze elementen van mensen, plaatsen en objecten op vernieuwende manieren liet samensmelten. Haar constante drang om zichzelf opnieuw uit te vinden leverde aanvankelijk vooral verwarring op bij critici, maar maakte haar uiteindelijk tot een inspiratiebron voor een nieuwe generatie kunstenaars; waaronder Jessica Kuhn.
rampant with Flatulent Cows and Carbon Cars), 2020 © Jo Baer, pace Gallery.
“De expositie Orphans is geïnspireerd door een ontmoeting die ik had met Jo Baer”, vertelt Kuhn. Bij die ontmoeting vertelde Jo Baer een anekdote. Ze zei dat ze door gebreken afkomstig uit haar ouderdom een assistent, Leo Arnold, in armen had genomen, die voor haar het schilderen deed. Zij was het brein, Leo Arnold was de handen. “Ze vertelde hoe hij iets schilderde waarvan Baer het dan verschrikkelijk vond en hem zei dat ze het niet zo bedoeld had. En hij herkende het ook niet als zijn werk. Het werk was verwerkt uit een miscommunicatie. Lost in translation.“
En zo werd de expositie van Kuhn geboren. Het was ook de bedoeling om twee van deze wezen, afkomstig uit werk van Baer en Arnold samen, tentoon te stellen. Helaas overleed Baer twee weken voor de opening van de expositie. Om deze reden hangen er ook geen werken van de twee kunstenaars. “Maar het verhaal van die Orphans, vond ik zo belangrijk te vertellen. Mijn expositie is ook een erewerk voor Baer. Een ode”, aldus Kuhn.