[Ijlst] Openwaterzwemmen was dé sport tijdens de coronacrisis. De zwembaden waren dicht en iedereen zocht zijn heil in de natuur. Zo ook Maaike Dijkstra, haar geeft het zwemmen in ieder jaargetijde een bepaalde verbondenheid met de natuur:,, Ik merk elke dag de voordelen ervan en het heeft zelfs een beetje een verslavend effect moet ik bekennen.’’

door Siem van Eck

 ,,Iedere morgen om 8:20 komen mijn zwemvrienden langs en neem ik een duik in het water. Eerst doe je wat opwarmingsoefeningen zodat je lichaam goed warm wordt en zodra je dan in het water ligt ben je helemaal happy. Het is een gevoel van één wording met de natuur en je bent alleen maar daar mee bezig.’’

Maaike is ervaringsdeskundige op het gebied van openwaterzwemmen. Maar daarnaast is ze ook yogadocent. Zij weet hoe belangrijk het is om te luisteren naar je lichaam:,, Tijdens het zwemmen is het vooral belangrijk om goed te letten op je ademhaling.  Je moet je lichaam leren voelen. Je grenzen leren respecteren, op een gegeven moment begint het water ook lekker aan te voelen en dan moet je eruit. Want dan beginnen ook de onderkoelingsverschijnselen. Dit heb ik geleerd door mezelf in te lezen maar daarnaast ook veel ervaring op te doen. Ik ben ook een keer te lang in het water geweest en toen werd ik duizelig en gedesoriënteerd. Dan weet je je grens en dat is een signaal, dat is niet zomaar iets.’’

BEWIJS Openwaterzwemmen en de blootstelling aan kou zouden het immuunsysteem boosten al is daar nog geen hard bewijs voor. In een artikel uit 2021 in VRT zei Jan Bourgois professor inspanningsfysiologie aan de UGent het volgende:,,Er doen veel verhalen de rondte, maar er is weinig hard bewijs. Als er een positief effect is, dan kan dat ook komen door de activiteit van het zwemmen. Het is moeilijk om te onderzoeken wat komt door de koude en wat door het zwemmen. Beide kunnen een effect hebben op het immuunsysteem.”

Voor Maaike is het duidelijk:,, Het ervaren van kou als sensatie zonder negatieve mindset is prachtig. Koudwatervrees – of de angst voor kou is een biologisch aspect van je lichaam en geest en je moet voorzichtig zijn in kou. Maar je lichaam kan echt zoveel meer dan je denkt!’’

Een frissende duik in water is altijd al populair, zeker in de zomer maanden.  De sport is echter niet zonder risico’s, onderkoeling tijdens het zwemmen is een veel voorkomend gevaar. De Openwaterswimmingclub geeft cursussen in het openwaterzwemmen en kent de risico’s.  Zij geven een paar handige tips op hun website:

• Het is belangrijk om het op de juiste manier op te bouwen. Niemand kan in één keer tien kilometer zwemmen. Zwem dus ook niet meteen de kilometers die je gewend bent in het zwembad, je lichaam moet wennen aan de kou. Luister naar je lichaam en herken je grenzen. Om je te oefenen met omgaan van de kou zou je bijvoorbeeld ook koud kunnen gaan douchen.
• Draag een badmuts, zodat je geen warmte verliest via je hoofd.
• Rust jezelf goed uit met bijvoorbeeld een wetsuit. Gevorderde zwemmers die gewend zijn aan het koude water kunnen in principe bij watertempraturen van zestien graden al buitenzwemmen zonder wetsuit. Maar ons advies is om de wetsuit aan te houden tot het water 22 graden is. Dan hoeft je lichaam ook minder hard te werken om je warm te houden.
• Maak gebruik van een oranje luchtboei die ervoor zorgt dat je herkenbaar bent voor het waterverkeer om je heen.

Het belangrijkste aan het openwaterzwemmen is voor Maaike toch wel de natuurbeleving:,, Er zijn vele buitenbaden in Nederland, maar als je in de natuur zwemt waan je jezelf in een andere wereld. Je perspectief veranderd heel erg. In ons geval zwemmen we eerst de woonwijk uit en daarna komen we in de polder terecht. Tussen de weilanden, zwem je mee met de eenden en vogels, je bent echt op bezoek in een andere wereld.  De ganzen vliegen over en de natuur is nooit hetzelfde. Zeker ook met al die verschillende weersomstandigheden. Je raakt ermee verbonden en dat is heel bijzonder.’’

Op een sneeuwende lentedag dook Maaike ook met haar zwemvrienden:Franke, Steffi en Margot het water in.

Onze verslaggever Siem van Eck ging langs in Friesland om een kijkje te nemen bij dit fenomeen: