Tanja Kok, nieuwslezer bij Goedemorgen Nederland, claimt tijdens de uitzending van 2 april dat drie op de vier weggebruikers zich wel eens schuldig maakt aan het gebruik van een mobiele telefoon onderweg. Deze bewering klopt waarschijnlijk. Dat blijkt uit onderzoek van het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV), onder leiding van Sander van der Klint, onderzoeker bij het SWOV.

Onderzoek SWOV
Appen, bellen of een spelletje spelen tijdens het deelnemen aan het verkeer wordt steeds populairder. In 2023 was het aantal boetes voor het vasthouden van een smartphone in de auto of op de fiets gestegen tot bijna 200.000 ten opzichte van 180.000 in 2022, blijkt uit cijfers van het Centraal Justitieel Incassobureau. “Inmiddels is het aandeel weggebruikers dat dit doet zelfs drie van de vier”, vertelt Van der Klint. Een onderzoek van het SWOV, onder leiding van Van der Klint, bewijst dit. Dit onderzoek, ook wel “De Barometer” genoemd, is een tweejaarlijks online vragenlijstonderzoek naar het telefoongebruik in het verkeer onder automobilisten, fietsers en voetgangers. Voor deze Barometer hebben in totaal 3.742 volwassenen in de leeftijd 18 t/m 80 jaar en 320 jongeren in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar de vragenlijst ingevuld.

In dit onderzoek, gepubliceerd op 2 april 2024, blijkt dat het aandeel weggebruikers dat zijn telefoon in het verkeer gebruikt 75 procent bedraagt. 75 procent kan ook worden gezien als drie op de vier.

ANWB en VVN
Stephan Grout, woordvoerder bij de ANWB, laat weten dit onderzoek te zien als betrouwbaar. “Onderzoeken van de SWOV zijn betrouwbaar, zij zijn immers het wetenschappelijke instituut van Nederland als het gaat om verkeersveiligheid. Wij kunnen ervan uitgaan dat hun onderzoeksmethoden kloppen.”

Ook Willemijn Pomper, woordvoerder van Veilig Verkeer Nederland (VVN), laat weten dat deze cijfers volgens hen kloppen. “Wij zijn bekend met het onderzoek van het SWOV en vinden het een betrouwbare bron van informatie. Het SWOV is een gerenommeerd instituut dat zich richt op verkeersveiligheidsonderzoek. Over het algemeen worden hun bevindingen beschouwd als representatief voor de situatie op de Nederlandse wegen. Daarnaast vinden wij het aantal van drie op de vier weggebruikers die hun smartphone gebruiken tijdens het rijden reëel, gezien onze eigen ervaringen en observaties op het gebied van verkeersveiligheid.

Haken en ogen
Aan het onderzoek van het SWOV zitten wel haken en ogen. Het onderzoek van het SWOV is gebaseerd op een online vragenlijst die onder een steekproef van volwassen fietsers, automobilisten en voetgangers werd uitgezet. “De panelgroep die wij benaderen kunnen wij zien als een representatieve steekproef, zodat er een goede verdeling te zien is van leeftijd, geslacht en opleidingsniveau”, vertelt Van der Klint. “Maar bij zo’n steekproef kun je je natuurlijk wel afvragen of dit een daadwerkelijke afspiegeling is, het is nooit helemaal zoals de werkelijkheid is. Je weet niet hoe vaak ze het doen, of wanneer. Daarnaast is het ook makkelijk om een sociaal gewenst antwoord te geven. Je moet zo’n onderzoek altijd met een klein korreltje zout nemen.”

Conclusie
Over de claim dat drie van de vier weggebruikers zich wel eens schuldig maakt aan het gebruik van een mobiele telefoon onderweg, kunnen wij zeggen dat deze waarschijnlijk juist is. Uit onderzoek van het SWOT blijkt dat 75 procent van de weggebruikers zijn telefoon gebruikt onderweg, oftewel wel drie op de vier weggebruikers. Zowel Stephan Grout, woordvoerder van de ANWB, als Willemijn Pomper, woordvoerder van het VVN, laten weten dit onderzoek te vertrouwen en uit eigen ervaring te merken dat drie op de vier weggebruikers juist is. Dit onderzoek heeft wel haken en ogen. Zo is het gebaseerd op een steekproef en is deze volgens Van der Klint, leidende bij dit onderzoek, nooit helemaal zoals de werkelijkheid is. Op basis van dit onderzoek lijkt het inderdaad zo te zijn dat drie op de vier weggebruikers zijn telefoon gebruikt onderweg. Dit wordt ook ondersteund door zowel de ANWB als de VVN. Maar aan dit onderzoek zitten haken en ogen, daarom wordt deze claim beoordeeld als waarschijnlijk.