FACT CHECK“ Jongeren kopen massaal snus,” schrijft de NOS op 30 maart. NOS stories heeft een onderzoek gedaan onder hun volgers, zij hebben 949.000 volgers op Instagram. Er hebben 38.000 minderjarige volgers de enquête ingevuld. Een kwart van hen heeft weleens snus gebruikt of gebruikt het nog steeds. Je zou uit deze enquête dus kunnen opmaken dat een kwart van de jongeren wel eens snus gebruikt heeft. Dat is heel erg veel. Klopt dit? Ik check dit doormiddel van cijfers, artikelen en een gesprek met het Trimbos instituut.
Wat is snus?
Snus is een nicotine product zonder tabak. Je hebt nicotine zakjes wat lijkt op een mini thee zakje en snus wat lijkt op een soort witte kauwgom. Beide soorten plak tussen je tandvlees en bovenlip. De nicotine krijg je binnen via het slijmvlies en speeksel in je mond. Het product komt uit zweden. De verkoop ervan in Nederland is binnen een paar maanden verboden. Het RIVM zegt namelijk dat een hoge dosering schadelijk is voor het zenuwstelsel en het kan hartritmestoornissen veroorzaken. Het Trimbos instituut zegt dat er ook kankerverwekkende stoffen in het product zit. Ook ligt er volgens hun snel een verslaving op de loer doordat er nicotine in zit.
Door deze schadelijke effecten is het nog schokkender dat één op de vier jongeren dit wel eens gedaan hebben. Maar klopt dat wel?
Koen Koopman van het Trimbos instituut legt het uit.
“Het onderzoek wat de NOS stories heeft uitgevoerd is niet representatief over alle jongeren. Ze hebben 38.000 reacties gekregen op de enquête en van die groep is er 1/4e die wel eens snus heeft gedaan of het nog steeds wel eens doet. Als je praat over jongeren praat je over miljoenen. Dit onderzoek gaat over duizenden. Dat is nog steeds schrikbarend veel. Ook merken we dat er signalen zijn dat het steeds meer en meer wordt gebruikt onder de jongeren. Het begint namelijk al op de basisschool.
Een andere reden dat de enquête niet representatief is, “Als je een story of een tiktok ziet met een linkje over snus gebruik, ga je daar sneller op klikken als je weet wat het is of als je het wel eens hebt gebruikt,” zegt Koopman.
Maar hoe veel jongeren gebruiken er dan wel snus? “Om hoe veel jongeren in Nederland het precies gaat weten we nog niet. We zijn bezig met een onderzoek, daar hebben we waarschijnlijk over een jaar de resultaten van. Wel weten we zeker dat het nu vaker gebruikt wordt dan een aantal jaren terug, maar exacte cijfers hebben we nog niet helaas.”
Koopman maakt zich dus wel zorgen om het snus gebruik onder de jongeren. “Snus is een zorgwekkende trend, het bevat onder andere kankerverwekkende stoffen en is verslavend.” Zegt Koopman.
Onderzoek van de RIVM
In 2021 heeft het RIVM-onderzoek gedaan naar het aantal mensen wat ooit de nicotine zakjes hebben gebruikt. Op juni 2021 kwam er uit dat onderzoek dat 0,3 procent van de jongeren tussen de 13 en de 17 en 1,3 procent van de jongeren tussen de 18 en de 24 wel eens snus heeft gebruikt. 70 procent van de gebruikers is ex roker. Het RIVM noemt in 2021 het aantal mensen wat de nicotine zakjes ooit heeft gebuikt laag.
Conclusie
De conclusie van deze fact check is dat het een feit is dat steeds meer jongeren snus gebruiken, zegt het Trimbos instituut. Ook is het een feit dat het onderzoek van NOS stories niet representatief is voor alle jongeren, maar je kan wel concluderen uit het onderzoek dat duizenden jongeren wel eens snus hebben gedaan. Voor de echt cijfers moeten we wachten op het onderzoek van Trimbos instituut. Maar we verwachten dat het eerder in de buurt ligt bij de 1,3 procent van het RIVM in 2021 dat bij 25 procent.
