Multimediale productie

De komst van Ecodorpen in Nederland

Duurzaamheid is een steeds belangrijker onderwerp geworden in het licht van de klimaatproblemen. In Nederland zijn er steeds meer duurzame initiatieven, zoals ecodorpen en eco-gemeenschappen, die zich richten op het verminderen van de klimaatimpact op de planeet. Ecodorpen zijn kleine, zelfsturende en zelfvoorzienende gemeenschappen die samen duurzaamheidsprincipes integreren in het dagelijks leven. Momenteel zijn er wereldwijd al meer dan 10.000 ecodorpen, waarvan er 44 in Nederland zijn.

Ecodorpen bieden niet alleen een manier om de klimaatimpact te verminderen, maar ook om sociale innovaties te ontwikkelen en te testen. Door Nederland te laten zien dat men zo klimaatverantwoord kan leven, hopen bewoners van ecodorpen wetten en ideologieën in de samenleving te hervormen door bewustwording te verspreiden. De leden van ecodorp Boekel hebben bijvoorbeeld een specifieke missie en visie op basis van de Sustainable Development Goals die zijn gemaakt door de Verenigde Naties. Deze doelen omvatten onder andere wereldwijde samenwerking om de doelen te bereiken door duurzame, veilige en sociale gemeenschappen te ontwikkelen en duurzame landbouw met gezonde voeding te verbouwen.

Wouter neemt je mee op zijn belevenis van het ecodorp in Olst. Luister naar zijn verhaal en bekijk ondertussen waar hij woont.

Het originele idee was om op ieder gebouw een ronde koepel te bouwen
Het gele middenhuis fungeert in ieder ecodorp als buurthuis
Verduurzaming vind je terug in het interieur
De wasmachines zijn voor gezamenlijk gebruik
Het compost toilet zal gebruikt worden ter aanvulling van de composthoop
In het ecodorp zijn de paden verhardt en zijn auto’s niet toegestaan
Een huis verstopt in het groen

“We zijn allemaal karakters die allemaal op hun eigen idealen handelen.”

Wat ecodorpen gemeen hebben in Nederland is de saamhorigheid en duurzaamheid. Bij Aardehuis zie je dit terug in de werkgroepen en de onderlinge afspraken die gemaakt zijn met de bewoners. Ze zijn niet alleen actief in hun eigen omgeving, maar bevorderen ook duurzame projecten in de buurt. Het is een wisselwerking: maatschappelijke actoren erkennen steeds vaker de innovatieve ideeën van ecodorpen als relevant. Aardehuis is gebouwd in een omgeving die nog in ontwikkeling is. Het is een kleine woonwijk bestaande uit zelfgebouwde, recyclebare, woningen.

Henriette woont niet sinds het begin bij stichting Aardehuis, toch ziet zij goed hoe de gemeenschap in elkaar zit. “Ik heb jaren in een appartement in Amsterdam gewoond. Mijn buren kende ik niet en ik was meer geïsoleerd. Een ecodorp heeft mij daarin doen omslaan.” Henriette ontpopte zich in het ecodorp en uitte zich steeds opener. Dit kwam voornamelijk door de sociale cohesie in de wijk, de werkgroepen en de sociocratie.

Het ecodorp heeft als besluitvorm een sociocratie. Dat wilt zeggen dat iedereen het eens moet zijn met het voorstel om verandering door te laten gaan. Henriette denkt dat dit systeem het meeste tot zijn recht kwam tijdens de bouw. Toen moesten er duidelijke beslissingen worden gemaakt. Nu draait het volgens de bewoonster meer om de visie van de wijk. De visie die zij uitdragen bestaat uit ‘onderlinge solidariteit draagt bij aan een grotere veerkracht’ en ‘het samen wonen bevordert delen van voorzieningen en spullen’.

Het hebben van een duurzame visie is een streven van meerdere ecodorpen in Nederland. Zo heeft het ecodorp in Boekel de visie om samen meer te bereiken voor de natuur. Ook laten zij graag zien hoe een duurzame gemeenschap werkt. Het ecodorp in Bergen heeft net zoals Aardehuis rondleidingen en opendagen om anderen te inspireren.

Spullen delen is niet het enige waar je aan hoeft te denken; “Een voorbeeld is onze whatsapp groepsapp. Waarin vragen worden gesteld en spullen worden gedeeld. Iemand zijn auto was eens stuk en kon zelf de kinderen niet naar school brengen. Op zo’n moment springt een buur in en brengt alle kinderen naar school toe.”

“We helpen elkaar en er gebeurt van alles onderling. Tuurlijk zijn er soms wrijvingen met buren onderling. Dat is niet meer dan menselijk. Wel vind ik het begrijpelijk dat wanneer je met elkaar verwachtingen bespreekt, en iemand daar vanaf wijkt, dat je dan vreemde gezichten krijgt. Wij staan bijvoorbeeld als wijk voor duurzaamheid. Dan is het heel ‘vreemd’ als je ieder weekend het vliegtuig naar Parijs zou nemen.” Het is volgens de ecodorp bewoonster niet nodig dat iedereen hetzelfde denkt of voelt, maar zij vindt het belangrijk om elkaar te respecteren en te begrijpen. “We zijn allemaal karakters die hun eigen idealen nastreven.”

-Willy, groenwerkgroep

Verantwoording Datavisualisatie

De data is opgehaald van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2023. Belevingen 2023 peilt opvattingen over klimaatverandering en energietransitie. De mate waarin mensen zich op verschillende gebieden duurzaam gedragen komt ook aan bod. Het onderzoek ‘Belevingen’ van het cbs is uitgevoerd om een beter inzicht te krijgen van de gevoelens en standpunten over klimaatverandering van de mensen in Nederland. Het onderzoek is een gebaseerd op een steekproef. De cijfers zijn schattingen waarvan de uitkomst binnen de betrouwbaarheidsmarge liggen. De betrouwbaarheidsmarge heeft een niveau van 95%.  Het onderzoek is gericht op thema’s zoals duurzaam wonen, duurzame mobiliteit, duurzame voeding en klimaatbewust leven. De populatie tijdens de onderzoeksperiode met vragenlijsten bestond uit in Nederland woonachtige personen van 18 jaar of ouder en maken deel uit van particuliere huishoudens. Het veldwerk vond plaats van 7 februari tot en met 21 april 2023. De steekproefpersonen ontvingen bij de start van het onderzoek een aanschrijfbrief met daarin het verzoek om via internet deel te nemen aan het onderzoek. Ook zijn in 2023 meer woonthema’s onderzocht, zoals aardgasvrij wonen en de zorgen ten aanzien van de energiekosten. Er is gestreefd naar een neutrale, niet-sturende formulering van vragen en antwoordschalen.

De gegevens over de ontwikkelingen van ecodorpen zijn opgehaald van https://gen-nl.nl/. Dit is een wereldwijde organisatie die zich inzet voor duurzaamheid. Zij hebben in kaart gebracht waar de ecodorpen van Nederland zijn. De ecodorpen die benoemd zijn, zijn tevens aangesloten bij de organisatie.