Bij het verduurzamen van je huis wordt al snel aan de warmtepomp, zonnepanelen en het isoleren van de gevels gedacht. Bewoners gaan verder dan de zonnepanelen en de warmtepomp. Extra verduurzaming binnen het wonen is steeds zichtbaarder.

Het verduurzamen van het interieur is een opkomende trend die zich steeds verder ontwikkelt

Bij de Nederlandse huishoudens vindt verduurzaming niet alleen plaats binnen de bouw. Van gerecyclede verfemmers, muren van leem tot voorwerpen die nóg een ronde mee gaan. Met het verduurzamen van het interieur draag je bij aan het milieu. “De stoel waar ik op zit, zit niet het lekkerst, maar was gratis. Dat heb ik ervoor over en het maakt mijn plek toch net even wat duurzamer.” Marije Braakman woont in een zo duurzaam mogelijk huis.

Wat het eenpersoons appartement van Marije Braakman duurzaam maakt “De muren heb ik met ecologische verf bedekt. Ook koop ik bijna geen nieuwe spullen, ik hecht geen waarde aan luxe en veel spullen. Nieuwe spullen zorgen toch voor net wat meer uitstoot dan gebruikte spullen. Daarom bestaat mijn interieur vooral uit tweedehands spullen.” Vertelt zij vol trots. De verduurzaming gaat Braakman ook verder dan comfort “De stoel waar ik op zit, zit niet het lekkerst, maar was gratis. Dat heb ik ervoor over en het maakt mijn plek toch net even wat duurzamer.” Zegt zij met een brede glimlach.

Huis van stro en leem is nog lang niet zo ‘lame’

Braakman heeft sinds 2023 een grote belangstelling om zo duurzaam mogelijk te wonen. Zij maakte het besluit om zich aan te sluiten bij Iewan. Destijds was dit nog een kleine club fanatiekelingen die graag een zo ecologisch mogelijk huizencomplex wilde bouwen en bewonen met mensen die even gepassioneerd zijn op het gebied van duurzaamheid. In 2014 werden de eerste stappen gezet om het gebouw van stro, hout en leem neer te zetten in Nijmegen.

Sinds 2015 woont Braakman in het huis waarvan de tussenwanden gemaakt zijn van stro en de wanden bekleed zijn met leem. “Het stro zorgt ervoor dat ik er warm bij zit. Het is een heel goed isolatie middel en duurzaam omdat het toch een soort afvalproduct is.”

In de woonruimte van Braakman zie je van de duurzame bouwmiddelen weinig terug; de gladde wanden, de thermostaat aan de muur en de deuren in houten kozijnen, niets anders dan iedere woonruimte. Toch is daarbij ook aan het milieu gedacht. “Naast dat ik aan ecologische verf heb gedacht, zijn de muren gestuukt met leem.” Leem is afgegraven zand gemengd met water. Dat is gebruikt voor de afwerking op de wanden. Ook heeft Braakman voor een tweedehands keuken gekozen en komt de tafel waar zij aan zit van de kringloopwinkel.

Naast het houten complex met 24 woningen staat ook een gebouw dat fungeert als gemeenschappelijke ruimte; “Deze ruimte is voornamelijk gebouwd met upcycling materialen. Zo is de bar gebouwd van afvalhout, de lampen zijn oude verfbussen die zijn overgebleven na het beschilderen van de ruimte.” De extra ruimte is een toevoeging op de eenpersoons woonruimte van Braakman en andere bewoners.

Beperk jezelf van grote uitstoot

Het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) heeft de duurzaamheidstrend van de huishoudens in kaart gebracht. Zo is 13% van de huishoudens in Nederland aardgas vrij. Eén op de drie van de Nederlandse woningen heeft zonnepanelen en er is een stijging van ongeveer 20% van warmtepompen in Nederlandse woningen.

Een duurzaam huis is een woonplek wat zo weinig mogelijk negatieve impact heeft op het milieu, het klimaat en de mensen die erin wonen. Volgens Dik de Graaf, blogger over duurzaamheid op Dik.nl, kan een huis dat zo min mogelijk belastend is voor het milieu op verschillende manieren worden gerealiseerd. Bijvoorbeeld door energieneutraal, circulair of volgens het Trias Principe te bouwen.

Bij het Trias Principe beperk je jezelf tot bepaalde woongemakken verteld De Graaf. “Ook denk je na over het ruimtegebruik, koop je alleen wat echt nodig is en probeer je weinig afval te produceren bij het bouwen van een huis. Dat is anders dan een energieneutraal of ‘off-grid’ woning.” Een energieneutraal huis, daar spreek je van als er evenveel energie opgewekt wordt als het verbruikt. Dit kan bijvoorbeeld met zonnepanelen of een warmtepomp. Ook hou je rekening met de hoeveelheid warmte die verloren gaat. Isolatie kan daarbij een voordeel zijn.

Een duurzaam huis kan ook gemaakt zijn van duurzame materialen zoals hout. Hout stoot minder CO2 uit dan beton of staal. Een duurzaam huis draagt volgens Milieu Centraal bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot en het tegengaan van klimaatverandering. Een huis is helemaal zelfvoorzienend als het de energie en de afvalstoffen kan hergebruiken. Dan wordt er ook gesproken van een off-grid woning. De woning is dus ook niet aangesloten op de riolering. Circulair bouwen houdt in dat een huis wordt gebouwd met materialen die hergebruikt kunnen worden zodat er geen afval ontstaat.

De woning van Braakman is niet helemaal off-grid. Wel is er tijdens de bouw van Iewan nagedacht over hoe het gebouw zo duurzaam mogelijk gerealiseerd kan worden. “Bij de bouw van het complex is geen gebruik gemaakt van beton of staal. Het is een houtskeletbouw. Hout slaat CO2 op in plaats van dat het uitstoot. Dat is dus duurzamer.”

Een duurzaam interieur begint met parate kennis

De website Marktplaats ziet in de verkoop van meubilair in 2023. De zoektermen voor het interieur zijn populairder geworden in vergelijking tot 2022. Zo is er meer gezocht naar kasten, banken en eettafels. Maaike Veeling, woordvoerder van Marktplaats, ziet de trend ontstaan die zij ‘newstalgia’ noemt. Moderne en vintage meubels komen samen in het interieur. “Tweedehands meubels worden voornamelijk gezocht in deze twee stijlen.”

Ondanks dat tweedehands meubilair populairder wordt, blijft de afvalberg van spullen uit huishoudens volgens interieurdesigner Jantien Broers nog steeds groeien. Er wordt volgens haar nog te weinig na gedacht over de duurzaamheid binnenshuis. De vervuilende berg van banken, kasten en witgoed die slecht te recyclen zijn, is het gevolg van een slechte leervorm betreurt Broers. “Als de consument nieuwe meubels wil kopen in een meubelzaak dan is het niet duidelijk wat wel en wat niet duurzaam geproduceerd is.”

Dat is slechts het begin; “En als je dan een klein labeltje tegenkomen van een ‘duurzaam´ product, dan komt deze vaak uit het buitenland of slechts 10% van al het materiaal in het artikel duurzaam.”

De meeste spullen uit inboedels komen vaak terecht op stortplaatsen of afvalverbranders, omdat deze niet te recyclen zijn, betreurt de interieurdesigner. “Het gaat voornamelijk om plaatmateriaal wat verlijmd of geverfd is. Verlijmde producten zijn slecht uit elkaar te halen om er wat nieuws van te maken. Als ze dan verbrand worden, dan komen de giftige rookstoffen ook nog eens in ons milieu.” Verteld Broers fronsend.

Oude meubels hoeven lang niet altijd naar de vuilstort gebracht te worden, vindt Bart Ross. Hij geeft een nieuw leven geven aan gebruikte spullen kan door deze op te knappen en ze te ‘upcyclen.’ “Als ik op de vuilstort ben verzuurd het mij dat er zo veel mooie en bruikbare spullen worden weggegooid.”

De werkplaats van Bart is bezaaid met gereedschap. Op iedere werkbank ligt wel ander type gereedschap waarmee hij aan het werk is geweest. Zo ligt er een houtklem, schroefmachine of zaag. Momenteel wordt er gewerkt aan een bureaulamp. Deze wordt gemaakt van een oud koffieblik en restanten hout. “Een vriend van mij deed het oude koffie blik weg dat zag ik als een mooi voorwerp om weer bruikbaar te maken.”

Tegenwoordig wordt er in het huishouden gebruik gemaakt van mycelium. GrownBio maakt producten met de wortelstructuur van schimmels. Als mycelium in een mal wordt gegroeid en vervolgens wordt gedroogd is het een duurzaam product. Dit maakt het bruikbaar als verpakkingsmaterialen, meubels en lampen. Deze materialen zijn biologisch afbreekbaar en zo draag het bij aan een circulaire economie en wordt de voetafdruk verminderd.