Category Archives: Artikelen

Multimediaal verhaal: Een zwerftocht op vier voeten

BY

De wolf heeft zich in de recente jaren permanent weten te vestigen in Nederland na lang verdwenen te zijn. De wolf heeft hiervoor een lange reis afgelegd vanuit Duitsland om hier zijn plek te vinden. Inmiddels woont er weer een toenemend aantal wolven in Nederland.

Na lang verdwenen te zijn is het nu een feit, de wolf is terug in Nederland. De verdwijning en terugkomst van de wolf in Nederland is een lang verhaal. Omdat verhaal kort te houden kun je hier de tijdlijn bekijken met de belangrijkste gebeurtenissen.

 

Door betere bescherming heeft de wolf zich weer kunnen verspreiden. Verspreiding is een belangrijk gedragskenmerk van de wolf. Wij volgen de jonge mannetjes wolf op zijn tocht naar een leefgebied die hem leidt naar Nederland. Onder ieder hoofdstuk wordt het gedrag van de wolf toegelicht door bioloog Steven van der Meije.

Tijd om op eigen poten te staan:

Minnie is een twee jaar oude wolvin die leeft in een natuurgebied in de Duitse deelstaat Niedersachsen. Tot 2010 was hier net als in Nederland geen wolf meer gezien, totdat in 2011 zich hier weer een paar vestigde. Inmiddels kent de deelstaat weer zo’n 35 roedels, vijf paren en drie individuen en werden er 153 welpen geboren. Ook Nederland kent weer een vaste wolvenpopulatie.

 

Ook de ouders het van Minnie het alpha paar hebben weer een nieuw nestje gekregen. Omdat Minnie nu twee jaar oud is en er veel concurrentie van andere roedels in het gebied is, moet zij net als veel anderen de roedel verlaten. Minnie zal beginnen aan een lange reis, maar daar is de jonge wolvin tegen opgewassen. Jonge wolven leggen gemakkelijk honderden kilometers af om zelf een roedel te beginnen.

Een wolvenroedel bestaat uit twee tot tien dieren meestal. Die leven in een territorium van ongeveer 200 vierkante kilometer. Omdat de natuurgebieden in west Duitsland klein zijn zal Minnie haar reis moeten vervolgen naar een ander gebied. Omdat in het oosten te veel concurrentie is vervolgt zij haar reis naar westen.

Een zwervend bestaan:

Minnie is al een dag op weg ze heeft haar geboortegrond al ver achter zich liggen. Een groot deel van de reis legt ze ‘s nacht af. Dit om contact met mensen te vermijden en veilig gebruik te kunnen maken van wegen en bruggen. De jonge wolvin is niet bang voor menselijke activiteit, maar weet wel dat zij hen beter uit de weg kan gaan. Overdag brengt ze door in de kleine natuurgebieden waar zij zich schuil kan houden van mensen. Toch kan ze zich hier niet vestigen, de gebieden zijn te klein of al door andere roedels ingenomen. Minnie moet haar reis verder verzetten.

Minnie is al een week onderweg. Ze heeft al dagen niet meer gegeten, na het volgen van een menselijke snelweg komt ze aan in een gebied met veel boerderijen. In tegenstelling tot wat ze gewend is, staat er rond deze boerderijen geen elektrisch gaas. De schapen staan ‘s nachts gewoon buiten binnen een gewoon hek. Er zijn ook nergens waakhonden te bekennen. De hongerige Minnie waant zich tot vlak bij de kudde en grijpt een ooi die zich net iets te ver buiten de kudde waant. Ze weet haar zonder moeite tegen de grond te krijgen en begint haar maal te verorberen. Het is misschien niet zo lekker als zwijnen- of herten vlees, maar beter dan niks of een moeilijk te pakken konijn of veldmuis die toch niet vult.

Omdat Minnie zich bewust is dat er mensen in de buurt zijn, weet ze dat ze haar reis verder moet vervolgen en niet lang hier in de buurt kan blijven.

Een nieuw thuis:

Na weer gevuld te zijn is Minnie weer in staat om kilometers te maken. Veel verder naar het westen kan ze niet, dus ze gaat meer in een zuidelijke richting. Hier zijn minder dorpen en is meer natuur te vinden. Hier kan ze gemakkelijk overdag verder reizen.

In deze natuurgebieden zijn geen sporen van andere roedels te vinden. Er lopen hier ook prooidieren rond en ze lijken helemaal niet op de hoogte van naderend gevaar. Minnie aarzelt geen moment en gaat achter een wild zwijn aan. Het zwijn schrikt zich een ongeluk nog nooit heeft hij zoiets gezien en rent paniekerig rond. Omdat Minnie momenteel niet in een roedel is probeert ze het zwijn uit te putten, terwijl zij zelf weer vol van energie is. Ze drijft het zwijn over een pad vol obstakels en dan springt ze op het zwijn en geeft hem een fatale beet in de nek. Dat ging makkelijker dan verwacht, gewoonlijk zijn zwijnen erg territoriaal en agressief. Ook de herten hier lopen op hun gemak rond alsof er geen gevaar dreigt.

Door de afwezigheid van andere wolven is dit voedselrijke gebied makkelijk over te nemen. Minnie laat haar keutels achter op verschillende plekken zodat duidelijk wordt dat dit haar territorium is.

Het nieuwe alpha vrouwtje:

Door de aanwezigheid van de wolvin zijn niet alleen de andere dieren zich anders gaan gedragen. De lucht van Minnie heeft de aandacht getrokken van de jonge reu Blitz. Ook hij heeft zijn roedel verlaten om zelf erop uit te gaan. Blitz begint net als Minnie uitwerpselen en urine in het gebied achter te laten. Met resultaat, Minnie reageert ook op zijn markeringen.

Na een tijdje van het uitwisselen van boodschappen, beginnen de jonge wolven toenadering te zoeken. Ze beginnen aan elkaar te snuffelen en stoeien een beetje met elkaar. Blitz blijft bij Minnie in de buurt en samen vormen zij het eerste wolven paar in het gebied en komend voorjaar de eerste roedel.

Beeld en audio verantwoording:

Voor de foto’s van de wolf ben ik naar Artis geweest. Het is moeilijk wolven in het wild vast te leggen laat staan in Nederland. Veel foto’s voor artikelen over dieren zijn daarom gemaakt van dieren in gevangenschap. De wolven in Artis zijn lichter van kleur omdat ze oorspronkelijk uit noord Canada komen. Toch behoren deze tot dezelfde soort ‘Canis Lupus’ oftewel de grijze wolf. De andere wolf op de tijdlijn is afkomstig uit Ouwehands dierenpark van een veel eerder bezoek.

De krattenkoppen zijn screenshots om het verhaal te benadrukken in menselijk perspectief.

De audio is opgenomen met bioloog Steven van der Meije werkzaam in Naturalis. Dit heb ik gedaan met een zoom geleend van school. Alle opgenomen audio is daarna technisch doorlopen met docent Ewald van Es.

Mijn informatie komt van de volgende bronnen.

gelrenieuws.nl. (2022, 17 december). Wolf slaat voor de derde keer toe en bijt schaap dood. GelreNieuws.nl. Geraadpleegd op 25 januari 2023, van https://www.gelrenieuws.nl/2022/12/wolf-slaat-voor-de-derde-keer-toe-en-bijt-schaap-dood.html

Hart van Nederland. (2022, 4 oktober). Wolf bijt helft schapenkudde dood op Veluwe: “Dit nog nooit meegemaakt”. Hartvannederland. https://www.hartvannederland.nl/nieuws/dieren/wolf-bijt-helft-schapenkudde-dood-op-veluwe-dit-nog-nooit-meegemaakt

Informatie over roofdieren voor bijvoorbeeld een spreekbeurt of werkstuk op school. (z.d.). Roofdieren.info, Informatie over roofdieren. https://www.roofdieren.info/content/land/wolf/wolf-levenswijze  

Natuurmonumenten. (z.d.). Wolf. Geraadpleegd op 6 januari 2023, van https://www.natuurmonumenten.nl/dieren/wolf

NOS. (2022, 31 oktober). Wolf bijt in Drenthe zeker 32 dieren dood, hoogste aantal in Nederland. NOS.nl. https://nos.nl/artikel/2450554-wolf-bijt-in-drenthe-zeker-32-dieren-dood-hoogste-aantal-in-nederland 

Redactie. (2019, 8 maart). Wolf en wolvin in Nederland: alles over het begin van een roedel. de Volkskrant. https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wolf-en-wolvin-in-nederland-alles-over-het-begin-van-een-roedel~b6857250/

Steven van der Meije

Wolven – Dierenbescherming.nl. (z.d.). Dierenbescherming. https://www.dierenbescherming.nl/werkzaamheden/dierenbeleid-beinvloeden/dossiers/wolven

wolveninnederland. (z.d.). Wolven in Nederland. www.wolveninnederland.nl. Geraadpleegd op 7 januari 2023, van https://www.wolveninnederland.nl/#main

De Kijktuin brengt op een bijzondere wijze de biodiversiteit terug naar Nederland

BY

Nederland is een koploper als het gaat om landbouw innovatie, maar blijft zwaar achter als het gaat om biodiversiteit. Om hier verandering in te laten komen wordt de KijkTuin geopend waar diverse inheemse planten groeien om insecten aan te trekken met als extra dat van de planten thee gezet wordt.

 

Het is een mooie lentedag met een stralende zon, schijnende op de Krommeniedijk in de richting van Fort Bij Krommeniedijk waar een goed aantal fietsers en wandelaars vandaag komt genieten van het weer en de natuur. Langs het pad staan grote koeien te grazen in verwilderde weilanden afgescheiden van het pad door sloten vol met kikkervisjes en waterplanten vergezeld door het geluid van vliegende insecten. Heel anders dan het gewone vierkante vlakke landbouw landschap dat we van Nederland gewend zijn. Bijna aangekomen bij het Fort staan een paar verwilderde stukken grond rondom het pad en de nabijgelegen parkeerplaats, op deze plek wordt vandaag de KijkTuin officieel geopend. Hoewel deze misschien eerst oogt als doodgewone braakliggende stukken land spelen zij een belangrijke rol in het meerderjarige project; ‘’Dubbele Bodem’’ van Land&Hand (van Ketter en Co) in samenwerking met het Clusius college, Landschap Noord-Holland en Wilder Land om de Nederlandse biodiversiteit te bevorderen, met in het bijzonder dat van de planten thee gezet gaat worden om het nut van ‘’onkruiden’’ aan te tonen. Eenmaal aangekomen op de locatie zetten de studenten van het Clusius college alles klaar voor de opening, ze hebben ter uitleg van het project moodboards gemaakt.

Fort bij Krommeniedijk beter bekend als: ”Fort K’ijk’.

De voorbereiding voor de opening

 

De studenten van het Clusius college bestaande uit; Een actieve groep jonge meiden en hun lerares Joosie Wijnen in het gezelschap van Roland Smit de project manager  hebben hun voorbereiding klaar voor de openingsceremonie.

 

‘’We hebben de borden, dus de moodboards die het verhaal vertellen. Je hebt het hoofdbord, we hebben de borden over de planten, we hebben er hier één die gaat over het thee label. Ik heb met mijn groep twee ‘borden’ het theelabel en de display in de vorm van een bakfiets. We hebben ook de uitnodigen naast ons en binnen staan de verwijzingen naar onze social media,’’ legt studente Jasmijn Pronk uit. De moodboards leggen één voor één op een rijtje uit wat de studenten in elkaar hebben gezet en hoe. Zo legt het hoofdbord uit wat de KijkTuin inhoudt en leggen de studenten uit op de moodboards hoe zij het theelabel ontworpen hebben en de bakfiets.

 

Even later arriveert Matthijs Westerwoudt van Wilder Land op het terrein. Omdat Matthijs later arriveerde dan gepland begint hij gelijk met het opbouwen van zijn theetafel. Hij haalt de zakjes, glazen potjes en hamburgerdoosjes met de thee kruiden uit de kartonnen dozen en doet ze in kratjes zodat ze gemakkelijk in de bakfiets kunnen. Ondertussen vertelt hij zijn aandeel in het project: ‘’We werken samen met het Clusius college met een onderwijsprogramma; dat heet: ‘Land&Hand’ en wij hebben als Wilder Land een presentatie gegeven en geïnspireerd door ons zijn zij hier vandaag aan de slag met thee en biodiversiteit. Wij zijn als Wilder Land aan de slag gegaan met biodiversiteit en hebben door thee te zetten van ‘’onkruid’’ daar onze eigen draai aangegeven, dus zijn de studenten daar ook weer mee aan de slag gegaan en hebben zij er hun eigen draai aangegeven.’’ legt Matthijs uit. Als de stand is opgebouwd staan de studenten klaar met de bakfiets om de thee er op te laden.

Matthijs gaat snel aan de slag!

De studenten discussiëren hoe ze het beste op kunnen komen bij de opening, omdat ze erg moeite hebben met het rechthouden van de zware fiets. Uiteindelijk waagt studente Sietske zich om toch te gaan fietsen. Terwijl de studenten oefenen met opkomen kijkt Mischa den Drijver de communicatie specialiste van Landschap Noord-Holland toe met projectleidster  Marrit Rijkmans. ‘’Ik ben nu sinds twee maanden projectleider en wat ik het mooie hiervan vind is dat er eigenlijk heel veel samengewerkt is binnen het Clusius college met verschillende richtingen, dus grond, groen en infra met plant en indoor en outdoor styling hebben met z’n allen samengewerkt om die tuin hier te realiseren samen met Ketter en Co en Wilder Land dat vind ik sowieso een heel mooi succes aan dit project,’’ licht zij toe.

 

De openingsceremonie

 

Nu het is gelukt om de fiets recht te houden met de volle bak, wachten de studenten totdat alle genodigden gearriveerd zijn. Langzaam loopt het terrein vol met genodigden van Ketter en Co, Landschap Noord-Holland, de gemeente Uitgeest en lokale pers die zich aan elkaar voorstellen. In de tussentijd kunnen gasten bij Matthijs de thee al proeven.

 

‘’Deze thee smaakt veel gezonder en inderdaad natuurlijker dan zo een bewerkt theezakje dat je in de supermarkt koopt. Kom je veel beter de griep door,’’ licht een moeder van één de studenten toe aan de picknicktafel met de wethouder tussendoor. Na het wachten is het dan zover directrice Irene Fortuyn van Ketter en Co, directeur Ernest Briët van Landschap Noord-Holland en wethouder van de gemeente Uitgeest Cecilia van Weel mogen naar voren komen voor de officiële opening.

 

De openingsceremonie mag dan eindelijk echt beginnen, de studenten worden feestelijk onthaald met de bakfiets. Zodra de fiets staat met de Wilder Land thee wordt er voor drie belangrijkste gasten geschonken. Dan begint Joosie Wijnen een toespraak over de opdracht en bedankt iedereen en zegt tegen haar studenten: ‘’Applaus voor jezelf’’ en iedereen doet mee.

Er daar arriveren de studenten!

 

Als eerste van de hoge gasten mag Irene Fortuyn als eerste haar toespraak geven. Irene bedankt als eerste alle betrokken voor hun input en legt uit dat ze blij is dat haar organisatie Ketter en Co met hun projecten de waardering voor het praktische werk weer terugbrengen en laat zien mensen die met hun handen vanuit het hart werken net zo belangrijk zijn voor de wereld als de mensen die werken met hun hoofd, maar ook vanuit het hart. Ze blij dat met het project Land&Hand er op nieuw waardering komt voor het vakmanschap wat door de jaren heen met de industrialisatie, globalisatie en goedkope goederen transport verzwakt is. Door het vakmanschap te bundelen aan belangrijke actuele onderwerpen zoals: milieu, klimaatverandering en biodiversiteit ontstaat er nieuwe waardering voor het vakmanschap.

 

Na Irene Fortuyn is Ernest Briët namens Landschap Noord-Holland aan de beurt. Hij geeft aan zijn toespraak kort te houden, omdat Irene het hele initiatief al mooi en goed heeft uitgelegd. Als belangrijkst heeft hij nog aan te merken: Dat de samenwerking tussen de verschillende fronten fascinerend was. Ook dat de cultuurhistorie van Fort Kijk dat door Landschap Noord-Holland beheerd wordt samen komt met biodiversiteit en natuurbehoud.

 

Tenslotte is Cecelia van Weel de wethouder aan de beurt om haar toespraak te geven. Zij geeft als één van de laatsten op de hoogte te zijn gesteld maar haakte in door haar persoonlijke affiniteit met het landschap en de biodiversiteit. Cecelia geeft aan dat tijdens haar jeugd de ambacht nog gewaardeerd werd. ‘’Ik werk met mijn mond iets dat mijn vader die altijd hard werkte in het landschap niet erg fijn zou vinden,’’ grapt ze een beetje, maar uit respect en liefde voor haar vader en het grote gezin waar ze uitkomt is ze blij dat de tijden van ambacht weer geherwaardeerd worden en dat plaats mag vinden in de gemeente Uitgeest.

 

Na de laatste toespraak van is het dan zover, de Kijk Tuin wordt geopend en er wordt officieel Wilder Land thee geschonken voor hoge gasten. De studenten lezen staan vol trots naast de bakfiets, Sietske lacht wanneer ze namen van de thee op leest terwijl Irene Fortuyn voorop staat. ‘’Ik heb hockey smokey en dit ga ik niet lezen ‘’’ffing fresh blend’’, dus kiest u maar zelf,’’ na een korte giechel volgen na Irene ook, Ernest en Cecelia. Na hen kan iedereen aansluiten voor lekker gezond en natuurlijk kopje Wilder Land thee.

Dan mag er eindelijk geschonken worden!

 

De Excursie

 

Als iedereen een kopje heeft gehad, kunnen alle gasten zelf een kijkje nemen naar het werk van de studenten en hen hun vragen stellen.

 

Voor de geïnteresseerden roept Joosie Wijnen de gasten nog bij elkaar voor een kleine excursie naar de Kijk Tuin. Een groepje mensen loopt aandachtig mee en Joosie begint haar uitleg als wanneer de groep na twee minuutjes lopen de Kijk Tuin heeft bereikt. begint Joosie haar uitleg: ‘’Op de borden kun je ook zien waar welk kruid zal groeien. In het begin stonden hier alleen maar hoge brandnetels wel verwilderd maar niet divers, dus hoewel het niet zoveel lijkt is er wel al veel goeds gebeurd. Zeker omdat het de laatste maanden erg droog was is het goed nieuws dat er toch heel kruiden zijn opgekomen,’’ legt ze uit.

 

Ernest Briët merkt op: ‘’Er zijn wel veel distels, verdringen die de planten niet,’’ waarop Joosie antwoordt: ‘’Dat klopt inderdaad omdat dit een meerjarenplan is zal de tuin ook onderhouden worden en ook af en toe gewied worden om de kruiden ruimte geven.’’

 

De tuin zal de komende jaren verder onderhouden worden door studenten en Fort Kijk. Alles om een biodivers, leefbaar landschap te realiseren over de komende jaren.

De KijkTuin tot zover.

BY

Piet Bergers is sinds 2016 de directeur van De Zoogdiervereniging. De organisatie die zich inzet voor de bescherming van Nederlandse zoogdieren en hun leefgebieden. De afgelopen jaren laaide er een vraag op dat zelfs in politieke campagnes van 2023 werd opgenomen. Hoeveel plek is er in Nederland voor grote zoogdieren?

 

Bevers, otters, de wilde kat maar ook de wolf waar je in het kantoor van De Zoogdiervereniging veel afbeeldingen van ziet zijn voorbeelden van grote zoogdieren die in Nederland hun herintreden hebben gedaan. Deze soorten waren lang verdwenen uit Nederland, maar hebben hun weg teruggevonden. In tegenstelling tot de kleinere dieren gaat het met de grotere dieren juist beter tijdens de huidige biodiversiteitscrisis. Dat laatste woord brengt in deze periode de nodige controverse met zich mee. Zo erg dat het de politiek heeft bereikt, met name of er plaats is voor de wolf in ons dichtbevolkte land. Het debat is erg gepolariseerd, met aan de ene kant de mensen voor het behoud van landbouw innovatie en aan de andere kant de mensen voor natuurbehoud en herstel. Piet Bergers, de directeur van De Zoogdiervereniging wordt al snel gezien als ‘wolven knuffelaar’ en dat De Zoogdiervereniging ‘graag de wilde dieren hier wil hebben’. Toch zit er meer diepte in het debat en de vraag; hoeveel ruimte er is voor de grotere dieren, waaronder de wolf en wat betekenen zij voor Nederland.

 

Wat hebben de grotere dieren die zich hier hebben gevestigd tot nu toe aan de Nederlandse natuur toegevoegd?

 

‘Met dieren die zich hier gevestigd hebben bedoelen we dieren die hier zo’n 100 jaar geleden niet aanwezig waren. Een bever en een otter zijn geherintroduceerd, dat betekent dat wij als Nederland dieren in het buitenland hebben gevangen en in Nederland uitgezet. Maar bijvoorbeeld een wolf is vanzelf teruggekomen, dat is dus een herkolonisatie. De goudjakhals heeft Nederland gekoloniseerd, die was er eerst niet, maar die is hier uit zichzelf gekomen. Dus er zijn de laatste jaren allerlei dieren gekomen, die op verschillende manieren ons land hebben bereikt. Dit noem je inheemse dieren.

Een goudjakhals die hier zelf heen gekomen is, moet een plekje vinden in onze natuur en dat zien we niet als een verstoring, zoals bij een wasbeer die hier met hulp van mensen gekomen is. De natuur is altijd aan verandering onderworpen, maar het verschil is dat sommige soorten veel meer invloed uitoefenen dan anderen.’

 

Dus terug naar de kern van de vraag, wat hebben die soorten bijgedragen? 

 

‘De geherintroduceerde soorten zoals een otter en een bever zijn allemaal soorten die een belangrijke rol in het ecosysteem vervullen. Die rol is weggevallen, dus dan mist de natuur iets. Bevers zijn echte ecosysteem ingenieurs die vellen bomen en passen het watersysteem aan naar hun behoeften. Nederland is een echt waterland, maar die ignieur was weg, dus dat hebben we zelf geoptimaliseerd voor de landbouw. Dat is dus kaal, dat zorgde voor extra droogte in de zomer, maar door de bever is dat allemaal natuurlijker geworden. We zien met de aanwezigheid van de bever dat ook die beken minder droog vallen. Dus voor de hele leefgemeenschap van zo’n beek is een bever een hele welkome aanwinst.

 

Dan heb je ook de grote grazers die hier leven en terug zijn gebracht zoals de wisent. De wisent is een bos grazer, die zorgt voor veel meer open plekken in zo een bos dan herten. Dus die heeft een andere rol en elke rol die weggevallen is, maakt dat het systeem verarmt, omdat de natuurlijke effecten van die soort ook weg zijn.’

 

En welke effecten hebben de teruggekeerde roofdieren, zoals de wolf en de otter dan?

 

‘De wolf is een toppredator die niet is uitgezet, maar is teruggekomen. Zo jaagt een wolf op prooien voornamelijk reeën en zwijnen, vooral in Nederland. Omdat deze prooien geen vijanden hadden in Nederland verandert hun gedrag. Je ziet dat gebieden waar wolven zijn, gemeden worden door prooien. Neem bijvoorbeeld een wisent, als die gebieden mijden, zie je dat de net benoemde grazersdruk op verschillende plekken anders is. Dit zorgt ervoor dat de Nederlandse natuur diverser wordt.

 

Een ander effect van de wolf is dat er meer kadavers komen. Vroeger stierf er nog wel eens een dier aan ouderdom, maar het gros werd gewoon afgeschoten en weggehaald. Dit biedt kansen voor aaseters zoals raven, die ook op hun beurt weer aan wolven tonen waar kadavers liggen.’

 

Maar u belicht vooral de positieve kanten, wat zijn de negatieve kanten dan? Bijvoorbeeld, een soort die te succesvol is en daarom overlast veroorzaakt.

 

‘Te succesvol is een menselijk begrip. Je krijgt problemen met soorten als er menselijke belangen bij betrokken zijn. Herten hebben geen problemen met wolven. Een wolf pakt een hert en eet hem op, dat is de natuur. Als een wolf een schaap pakt, doet ie dat niet om een boer dwars te zitten. Een wolf ziet daar een prooidier in een onnatuurlijke omgeving, een weiland waar de schapen niet weg kunnen, zoals in de natuur. 

 

Maar kan het succes van een soort ook problemen geven in een natuurlijke omgeving?

 

‘In een functionerend ecosysteem ontstaat altijd balans. Bij grote soorten is de voortplantingssnelheid lager en krijg je niet gauw een plaag van deze soort. Maar als een soort kleiner is, zoals een veldmuis is de voortplantingssnelheid hoger. Als je veldmuizen hebt in een agrarisch gebied, omringd door eten en zonder predatoren, heb je heel snel een plaag. Plagen ontstaan vooral in onnatuurlijke gebieden. Nederland bestaat voor tweederde uit agrarisch gebied, ingericht op monocultuur. Dat houdt in, één specifiek gewas op een akker en weilanden waar één soort gras groeit. De boer heeft dat gras nodig voor zijn koeien en de gewassen voor zijn klanten en dan zijn er al snel ‘’te veel veldmuizen of spreeuwen’’ die de productie verstoren. Dan heb je er ‘’te veel’’ voor menselijke begrippen. Maar het is hoe die dieren geëvolueerd zijn, om snel een gunstig gebied te bezetten en wanneer dat gebied uitgeput is met overlevenden een nieuw gebied te bezetten. Nu hoeven ze niet omdat ze in een erg onnatuurlijk gebied zitten.

 

Dan komen we terug bij de wolf, de meesten leven in Nederland op de Veluwe tussen de prooien. Trekkende wolven zijn het probleem, want die trekken door kilometers onnatuurlijk landschap met weinig prooien maar veel vee. Wij hebben jarenlang geen top predatoren gehad, dus het vee staat achter twee touwtjes. Dat houdt je schapen wel binnen, maar een wolf niet buiten.’ 

 

Wat zijn volgens De Zoogdiervereniging dan gepaste oplossingen tussen wilde dieren en mensen?

 

‘Als zoogdiervereniging is onze missie om ervoor te zorgen dat mensen en wilde zoogdieren samen kunnen leven. Daarom moeten we ons realiseren dat Nederland niet alleen voor mensen is, maar ook voor de dieren. De aarde is ook niet alleen van ons. Ik heb een koophuis met een tuin die volgens papier ‘’van mij’’ is. Het is ook de tuin van egeltjes die erdoor lopen, maar ik mag er mee doen wat ik wil. Ik kan er tegels neerleggen, maar dan kunnen de dieren geen voedsel vinden. Dus het is aan ons mensen om een oplossing te vinden. 

 

Maar wat is daarvoor nodig?

 

‘Je kan het technisch aanpakken zoals met vleermuisvoorzieningen in nieuwbouw, iets wat nu in het bouwbesluit is opgenomen. Het andere is dat we moeten kijken waar het precies fout gaat. Het ontsnipperingsprogramma van Rijkswaterstaat die onze infrastructuur beheert, wees uit dat de wegen een grote boosdoener zijn voor de Nederlandse natuur. Daarom zijn er nu oplossingen voor gemaakt om dieren veilig van het ene naar het andere gebied te laten trekken. Denk aan ecoducten en tunnels, maar ook touwen voor de boommarters en hoge beplanting die de vleermuizen kunnen volgen. Als je een waterweg hebt, zorg je ervoor dat er niet alleen steile kades zijn, maar ook uitstap plekken zodat een dier eruit kan komen. Er zijn allemaal manieren, maar dit is allemaal kleinschalig.’

 

Wat zijn dan de grootschalige oplossingen?

 

‘De grootschalige oplossingen die moeten gebeuren in landelijk gebied. Die twee derde landbouwgrond gericht op monocultuur zijn gewoon woestijnen, dat betekent dat er heel weinig natuurlijk leven is. Dus de manier waarop wij landbouwbedrijven, moet in Nederland veel natuurinclusiever. Dat betekent misschien dat je minder opbrengst krijgt, maar je hebt ook minder kosten, dus dat maakt misschien voor de boer zijn winst minder uit. Qua maatschappelijke kosten zal het voor ons beter uitpakken, want door de landbouw uitstoot hebben wij als mensen ook veel last. Het punt is dat we ons op allerlei vlakken moeten aanpassen, waarbij we een manier moeten vinden waardoor er meer natuur kan zijn. Dat kan technisch, maar het belangrijkste is dat we onze mindset moeten veranderen.’

 

Wat is de juiste mindset en hoe kunnen we die verkrijgen?

 

‘Als mens moeten we meer bewust worden dat we voor ons bestaan de natuur nodig hebben. Die bewustwording kan ervoor zorgen dat we begrijpen dat we moeten leven mét de natuur en dan kan je overal mogelijkheden vinden om natuur en cultuur naast elkaar te laten bestaan.’