Reportage: ”De Kijktuin brengt op een bijzondere wijze de biodiversiteit terug naar Nederland”

Het is een mooie lentedag met een stralende zon, schijnende op de Krommeniedijk in de richting van Fort Bij Krommeniedijk waar een goed aantal fietsers en wandelaars vandaag komt genieten van het weer en de natuur. Het lijkt misschien vanzelf sprekend, maar toch gaan natuur en landbouw niet goed samen. 60% van schadelijke stikstofgassen worden door de landbouw uitgestoten, volgens milieu centraal. Door deze gassen zoals: ammoniak verstikken veel soorten planten die als voedsel dienen voor insecten die planten bestuiven. Deze insecten dienen op hun beurt ook weer als voedsel voor vogels en kleine zoogdieren. Sinds 1900 is het aantal kenmerkende boerenland planten met 35% afgenomen en het aantal dieren met ruim de helft sinds 1990, meldt het CBS.

Bijna aangekomen bij het Fort staan een paar verwilderde stukken grond rondom het pad en de nabijgelegen parkeerplaats, op deze plek wordt vandaag de KijkTuin officieel geopend. Hoewel deze misschien eerst oogt als doodgewone braakliggende stukken land spelen zij een belangrijke rol in het meerderjarige project; ‘’Dubbele Bodem’’ van Land&Hand (van Ketter en Co) in samenwerking met het Clusius college, Landschap Noord-Holland en Wilder Land. Land&Hand zet zich in samenwerking met verschillende onderwijsinstellingen in voor het landschap. Zo staat de KijkTuin in het teken van biodiversiteit in het boerenlandschap. In de KijkTuin groeien diverse bloemplanten om insecten aan te trekken en de biodiversiteit te herstellen. In het bijzonder zal van de kruiden in de tuin thee gezet worden, om de biodiversiteit winstgevend te maken.

De voorbereiding voor de opening

Aangekomen bij het fort zijn de studenten van het Clusius college bestaande uit; Een actieve groep jonge meiden en hun lerares Joosie Wijnen in het gezelschap van Roland Smit de project manager hebben hun voorbereiding klaar voor de openingsceremonie.

Even later arriveert Matthijs Westerwoudt van Wilder Land op het terrein. Omdat Matthijs later arriveerde dan gepland begint hij gelijk met het opbouwen van zijn theetafel. Hij haalt de zakjes, glazen potjes en hamburgerdoosjes met de thee kruiden uit de kartonnen dozen en doet ze in kratjes zodat ze gemakkelijk in de bakfiets kunnen. Ondertussen vertelt hij zijn aandeel in het project: ‘’We werken samen met het Clusius college met een onderwijsprogramma; dat heet: ‘Land&Hand’ en wij hebben als Wilder Land een presentatie gegeven en geïnspireerd door ons zijn zij hier vandaag aan de slag met thee en biodiversiteit. Wij zijn als Wilder Land aan de slag gegaan met biodiversiteit en hebben door thee te zetten van ‘’onkruid’’ daar onze eigen draai aangegeven, dus zijn de studenten daar ook weer mee aan de slag gegaan en hebben zij er hun eigen draai aangegeven.’’ legt Matthijs uit. Als de stand is opgebouwd staan de studenten klaar met de bakfiets om de thee er op te laden.

‘’We hebben de borden, dus de moodboards die het verhaal vertellen. Je hebt het hoofdbord, we hebben de borden over de planten, we hebben er hier één die gaat over het thee label. Ik heb met mijn groep twee ‘borden’ het theelabel en de display in de vorm van een bakfiets. We hebben ook de uitnodigen naast ons en binnen staan de verwijzingen naar onze social media,’’ legt studente Jasmijn Pronk uit. De moodboards leggen één voor één op een rijtje uit wat de studenten in elkaar hebben gezet en hoe. Zo legt het hoofdbord uit wat de KijkTuin inhoudt en leggen de studenten uit op de moodboards hoe zij het theelabel ontworpen hebben en de bakfiets.

De studenten discussiëren hoe ze het beste op kunnen komen bij de opening, omdat ze erg moeite hebben met het rechthouden van de zware fiets. Uiteindelijk waagt studente Sietske zich om toch te gaan fietsen. Terwijl de studenten oefenen met opkomen kijkt Mischa den Drijver de communicatie specialiste van Landschap Noord-Holland toe met projectleidster  Marrit Rijkmans. ‘’Ik ben nu sinds twee maanden projectleider en wat ik het mooie hiervan vind is dat er eigenlijk heel veel samengewerkt is binnen het Clusius college met verschillende richtingen, dus grond, groen en infra met plant en indoor en outdoor styling hebben met z’n allen samengewerkt om die tuin hier te realiseren samen met Ketter en Co en Wilder Land dat vind ik sowieso een heel mooi succes aan dit project,’’ licht zij toe.

De openingsceremonie

Nu het is gelukt om de fiets recht te houden met de volle bak, wachten de studenten totdat alle genodigden gearriveerd zijn. Langzaam loopt het terrein vol met genodigden van Ketter en Co, Landschap Noord-Holland, de gemeente Uitgeest en lokale pers die zich aan elkaar voorstellen. In de tussentijd kunnen gasten bij Matthijs de thee al proeven.

‘’Deze thee smaakt veel gezonder en inderdaad natuurlijker dan zo een bewerkt theezakje dat je in de supermarkt koopt. Kom je veel beter de griep door,’’ licht een moeder van één de studenten toe aan de picknicktafel met de wethouder tussendoor. Na het wachten is het dan zover directrice Irene Fortuyn van Ketter en Co, directeur Ernest Briët van Landschap Noord-Holland en wethouder van de gemeente Uitgeest Cecilia van Weel mogen naar voren komen voor de officiële opening.

De openingsceremonie mag dan eindelijk echt beginnen, de studenten worden feestelijk onthaald met de bakfiets. Zodra de fiets staat met de Wilder Land thee wordt er voor drie belangrijkste gasten geschonken. Dan begint Joosie Wijnen een toespraak over de opdracht en bedankt iedereen en zegt tegen haar studenten: ‘’Applaus voor jezelf’’ en iedereen doet mee.

Als eerste van de hoge gasten mag Irene Fortuyn als eerste haar toespraak geven. Irene bedankt als eerste alle betrokken voor hun bijdrage en legt uit dat ze blij is dat haar organisatie Ketter en Co met hun projecten de waardering voor het praktische werk weer terugbrengen. Het laat zien mensen die met hun handen vanuit het hart werken net zo belangrijk zijn voor de wereld als de mensen die werken met hun hoofd, maar ook vanuit het hart. Ze is blij dat met het project Land&Hand er op nieuw waardering komt voor het vakmanschap wat door de jaren heen met de industrialisatie, globalisatie en goedkope goederen transport verzwakt is. Door het vakmanschap te bundelen aan belangrijke actuele onderwerpen zoals: milieu, klimaatverandering en nu biodiversiteit ontstaat er nieuwe waardering voor het vakmanschap.

Na Irene Fortuyn is Ernest Briët namens Landschap Noord-Holland aan de beurt. Hij geeft aan zijn toespraak kort te houden, omdat Irene het hele initiatief al mooi en goed heeft uitgelegd. Als belangrijkste heeft hij nog aan te merken: Dat de samenwerking tussen de verschillende fronten fascinerend was. Ook dat de cultuurhistorie van Fort Kijk dat door Landschap Noord-Holland beheerd wordt samen komt met biodiversiteit en natuurbehoud.

Tenslotte is Cecelia van Weel de wethouder aan de beurt om haar toespraak te geven. Zij geeft als één van de laatsten op de hoogte te zijn gesteld maar haakte in door haar persoonlijke affiniteit met het landschap en de biodiversiteit. Cecelia geeft aan dat tijdens haar jeugd de ambacht nog gewaardeerd werd. ‘’Ik werk met mijn mond iets dat mijn vader die altijd hard werkte in het landschap niet erg fijn zou vinden,’’ grapt ze een beetje, maar uit respect en liefde voor haar vader en het grote gezin waar ze uitkomt is ze blij dat de tijden van ambacht weer geherwaardeerd worden en dat plaats mag vinden in de gemeente Uitgeest.

Na de laatste toespraak van is het dan zover, de Kijk Tuin wordt geopend en er wordt officieel Wilder Land thee geschonken voor hoge gasten. Na de hoge gasten mag iedereen een kopje Wilder Land thee proeven.

De Excursie

Als iedereen een kopje heeft gehad, kunnen alle gasten zelf een kijkje nemen naar het werk van de studenten en hen hun vragen stellen.

Voor de geïnteresseerden roept Joosie Wijnen de gasten nog bij elkaar voor een kleine excursie naar de Kijk Tuin. Een groepje mensen loopt aandachtig mee en Joosie begint haar uitleg als wanneer de groep na twee minuutjes lopen de Kijk Tuin heeft bereikt. begint Joosie haar uitleg: ‘’Op de borden kun je ook zien waar welk kruid zal groeien. In het begin stonden hier alleen maar hoge brandnetels wel verwilderd maar niet divers, dus hoewel het niet zoveel lijkt is er wel al veel goeds gebeurd. Zeker omdat het de laatste maanden erg droog was is het goed nieuws dat er toch heel kruiden zijn opgekomen,’’ legt ze uit.

Om de tuin biodivers te houden zullen Clusius studenten en bewoners Fort K’ijk de tuin om de zoveel tijd wieden. Dit om te voorkomen dat grassen, brandnetels en distels de kruiden zullen overwoekeren. Deze planten kunnen veel meer stikstof verdragen dan de bloemen.