Een nieuw leven
Toen ik in Budel was, voelde het alsof ik in een gevangenis verbleef. Ten eerste lag het azc vrij afgelegen; het dichtstbijzijnde dorpje was 46 minuten lopen en de dichtstbijzijnde bushalte was 32 minuten lopen. Het azc zelf, dat overigens het grootste van Nederland is, bevond zich op het terrein van een voormalige kazerne. De kamers waren klein en het gebouw was oud en vervallen; bovendien hing er een troosteloze sfeer. Ik merkte dat vooral gezinnen met kinderen voortdurend gespannen en angstig waren vanwege het gebrek aan veiligheid in de kamers. De deuren waren namelijk gemakkelijk te openen, waardoor slapen en rust vinden een uitdaging was. Daarnaast voelde ik me in het algemeen onveilig in Budel, mede omdat er meer alleenstaande mannen dan gezinnen waren. Doordat we voornamelijk opgesloten zaten in onze kamers en we ons daardoor erg verveelden, begonnen we zelf spelletjes en activiteiten te verzinnen om onszelf bezig te houden.
Ik begrijp dat de medebewoners van het azc in nood zijn, gestrest en van streek. Velen van ons hebben trauma’s door heftige gebeurtenissen in onze thuislanden. Door wakker te zijn zonder iets te doen en het gebrek aan activiteiten om ons af te leiden, komen er veel negatieve gedachten naar boven. Vooral eenzame mannen zijn (naar mijn mening) sneller vatbaar voor slecht gedrag zoals drugsgebruik, diefstal en geweld. Met name deze criminele handelingen maakten me erg bang. Tijdens mijn verblijf in Budel, en ik vrees dat de situatie nu niet is veranderd, was er geen organisatie voor mensenrechten of andere betrokken instantie die activiteiten voor kinderen en volwassenen organiseerde. Ik denk dat kinderen zich onder ons het meest verveelden. Ook was er weinig afleiding of contact met buurtbewoners. Voor ons als ouders was het ook erg zwaar en ik maak me nog steeds zorgen over de impact die het op mijn dochter zal hebben.
In Budel werden Lisseth en haar dochter geconfronteerd met beperkingen omdat ze nog geen verblijfsvergunning hadden. Ondanks hun verlangen om Nederlands te leren en deel te nemen aan activiteiten, werden ze hierin belemmerd. Herhaaldelijk heb ik bij het COA aangegeven dat de problemen in het azc naar mijn mening voornamelijk worden veroorzaakt doordat medebewoners systematisch worden tegengewerkt om deel te nemen aan taallessen of andere activiteiten die het wachten op een verblijfsvergunning draaglijker zouden maken.
Maar de situatie in Budel veranderde niet. In totaal heeft Lisseth een maand in Budel verbleven, voordat zij en haar dochter in mei 2022 werden overgeplaatst naar een opvanglocatie in Star Lodge in Utrecht. Hoewel de faciliteiten ook daar beperkt waren en privacy schaars was, voelde Lisseth zich meer op haar gemak. Zij merkte dat er meer mogelijkheden waren en dat de sfeer positiever was, ondanks de nog steeds uitdagende omstandigheden waarin zij leefde.
“Hoewel ik meer mogelijkheden had in Star Lodge, wachtte ik nog steeds op mijn verblijfsvergunning. Ik had mijn eerste interview nog niet gehad en was erg onzeker over mijn kansen om in Nederland te mogen blijven. Desondanks merkte ik dat de beschikbare mogelijkheden, de taallessen die ik kon volgen en de activiteiten voor mijn dochter een positieve invloed hadden op mijn mentale gezondheid. Het maakte de situatie draaglijker en ik voelde me meer erkend. Na het eerste interview werd mij verteld dat ik waarschijnlijk nog 15 maanden moest wachten voordat ik een definitieve beslissing zou horen. Mijn dochter leert intussen al snel Nederlands en past zich gemakkelijker aan de cultuur aan. Ondanks de vele activiteiten die Plan Einstein aanbiedt, was de voortdurende onzekerheid over onze toekomst echter moeilijker te verdragen”.
Na tien maanden werden Lisseth en haar dochter overgeplaatst naar het azc Pahud. Hier kwam ze nog meer in contact met de Nederlandse samenleving door onder andere de kookavonden op maandag. Het beetje Nederlands dat Lisseth via vrijwillige taallessen en informele gesprekken in cafés leerde, hielp haar enigszins, maar het was niet genoeg. “Het duurde bijvoorbeeld een jaar voordat ik werd gekoppeld aan iemand die Engels sprak en mij kon helpen met het leren van Nederlands.”
Naast de uitdagingen die het leren van de Nederlandse taal zonder verblijfsvergunning met zich meebracht, mocht Lisseth ook niet werken. Een paar keer had zij op vrijwillige basis deelgenomen aan een cursus van “Build Your Own Future”. Tijdens deze cursus moest zij soms pitchen bij bedrijven. Eén keer werd zij zelfs uitgenodigd en voelde zij dat haar pitch goed werd ontvangen.
De vele regels van de overheid maakten het voor Lisseth moeilijk om te integreren in de Nederlandse samenleving. Hoewel zij erg graag wilde integreren, zorgde de weerstand voor behoorlijk wat extra stress. De vele activiteiten die Plan Einstein biedt, maakten het wachten dragelijker. “Inmiddels heb ik een verblijfsvergunning en wacht ik op een huis. Tot die tijd werk ik en ben ik veel te vinden bij Plan Einstein, waar ik regelmatig help met activiteiten. Ook volg ik Nederlandse lessen van gemiddeld 1,5 uur per week.”
Na een jaar in het asielbuurtcentrum Pahud te hebben gewoond, heeft Lisseth onlangs een huis gekregen en is ze druk bezig haar nieuwe leven op te bouwen. Haar dochter gaat inmiddels al een tijdje naar school en begint steeds beter haar draai te vinden. Als ik haar vraag of ze nog eens terugkomt naar Plan Einstein, antwoordt ze met een grote lach op haar gezicht: “Tuurlijk kom ik terug, de mensen daar hebben een plekje in mijn hart. Ik zal proberen om in ieder geval de muziekavonden te blijven bezoeken.”