In 2024 komt het EK beachvolleybal voor de vierde keer naar Nederland. Het is zeker niet het enige grote evenement dat de Nederlandse Volleybalbond in de afgelopen jaren deze kant op heeft gehaald. Ondanks dat Nederland niet het lekkere strandweer heeft dat vaak aan de sport gelinkt wordt, zijn de toernooien hier razend populair.
Het is zondag 5 juli, 2015. Tien dagen na de openingsavond van het WK beachvolleybal wordt nu de finale van de mannen gespeeld. Anderhalf miljoen mensen kijken live naar de wedstrijd via NOS. In het stadion, dat drijft op de Hofvijver in Den Haag, hebben zich ruim 5.500 toeschouwers verzameld. Nederland speelt tegen Brazilië, een thuiswedstrijd dus voor duo Reinder Nummerdor en Christiaan Varenhorst, wat te merken is aan het oorverdovende publiek. Bij elk punt wordt er gejuicht, geklapt en gesprongen. De presentator zweept het publiek goed op en dat hebben de Nederlandse mannen nodig. Ze maken het spannend, allebei de teams hebben al één set gewonnen, in deze derde en beslissende set staat het 20-20. Er zijn maar 15 punten nodig om de set te winnen, maar het benodigde verschil van twee punten wil maar niet lukken. Het publiek wordt steeds luider en de spanning is voelbaar. Een bal kaatst weg van Nummerdor zijn armen, het staat nu matchpoint voor de Brazilianen. Met een laatste, tactische bal zijn ze de Nederlanders te slim af en winnen de finale.
Het is een grote domper voor Nummerdor en Varenhorst en ook in het publiek is de teleurstelling voor even voelbaar. Maar, als de presentator vraagt om een groot applaus voor het duo gaat het al snel weer los en ook de Brazilianen kunnen rekenen op support van het Nederlandse publiek wanneer ze de beker in ontvangst nemen. Nederland neemt geen wereldtitel mee naar huis, maar een geslaagd toernooi was het zeker.
Groeiende sport
Beachvolleybal is een redelijk jonge sport, maar in korte tijd is er een grote vlucht genomen. In de periode van 1989 tot 1995 werden er per jaar gemiddeld zo’n 6 internationale wedstrijden georganiseerd door FIVB, dat is de internationale volleybalbond. In 1996, het jaar dat beachvolleybal voor het eerst op de Olympische Spelen te zien was, waren dit er al 27. Dit jaar worden er 41 wedstrijden georganiseerd in de internationale competitie.
Volgens Michel Everaert, programmadirecteur bij de Nederlandse Volleybalbond (Nevobo), is het WK in 2015 tot op de dag van vandaag hun meest succesvolle evenement. Voor het eerst in de geschiedenis van de tweejaarlijkse FIVB-wereldkampioenschappen werd het toernooi in vier steden gespeeld. In totaal kwamen er 110.000 bezoekers op af en voor het publiek was er meer te beleven dan alleen volleybal. Er werden voorafgaand en gedurende het toernooi activiteiten georganiseerd voor de jeugd en het wereldrecord beachvolleybal werd verbroken op het strand van Scheveningen.
Beleid
Maar sinds 2015 is er niet stil gezeten, het was slechts een begin. Inmiddels wordt er bijna jaarlijks een internationaal toernooi georganiseerd in Nederland en volgend jaar wederom het EK. Dat komt niet uit de lucht vallen, de Nevobo is al jaren actief bezig om dat soort toernooien naar Nederland te halen. Everaert legt uit: ‘Die grote evenementen zijn de thuiswedstrijden voor onze atleten én het zijn de momenten dat we de sport aan het Nederlandse volk kunnen laten zien.’
Succes bij publiek
Er wordt dan ook veel aan gedaan om de toernooien te laten slagen voor de bezoekers. Everaert: ‘We proberen van wedstrijden echt evenementen te maken. Dat zit hem deels in entertainment tijdens de wedstrijden, zoals muziek en presentatie, en we organiseren side-events tijdens de toernooien. We willen daarmee een totaalbeleving creëren voor de bezoekers.’
Volgens Everaert is dat een groot verschil met het zaalvolleybal. ‘Zaalvolleybal draait om het oranjegevoel, beachvolleybal draait meer om entertainment.’ Dat is volgens hem ook wat beachvolleybal onderscheidt van andere sporten. ‘Andere sporten proberen dat wel, maar die krijgen dat niet voor elkaar zoals wij dat doen.’
Guido Mopman is al jaren presentator bij grote beachvolleybaltoernooien, maar ook bij andere sportevenementen. Hij weet hoe belangrijk het stukje entertainment is. Volgens hem leent het beachvolleybal zich er ook beter voor dan veel andere sporten. ‘Je hebt sowieso de strandsfeer mee, zand doet gewoon iets met mensen. En het is een sport waarbij spelers het ook tof vinden om geluid om zich heen te hebben, mensen kunnen tijdens het spel gewoon blijven juichen en klappen. Bij een sport als tennis is dat heel anders.’
Van strand naar stad
De Nevobo heeft de afgelopen jaren geprobeerd om de sport dichter bij de mensen te krijgen. Volleybal is van oorsprong een echte strandsport, maar in Nederland werkte dat niet goed. ‘We hebben wel stranden, maar niet het goede klimaat. En wij Nederlanders hebben altijd het idee dat als we naar het strand gaan, het 25 graden en strakblauw moet zijn. Als het dat niet is, vinden we het eigenlijk geen lekker weer,’ vertelt Everaert lachend.
De internationale toernooien worden dus alleen nog maar in grote steden gespeeld, vaak zelfs in meerdere tegelijk. Strandweer is dan niet meer nodig, maar er zitten meer voordelen aan. Er worden tijdelijke stadions gebouwd, midden in de stad. In Amsterdam is er gespeeld op de Dam, in Utrecht op het Neude en in Den Haag is er een drijvend stadion óp de Hofvijver geweest. ‘De stadions staan op plaatsen waar dagelijks tienduizenden mensen voorbijkomen, daarmee is het evenement zelf onderdeel van de promotie,’ legt Everaert uit. Daarnaast zijn de steden qua vervoer makkelijk bereikbaar dan het strand.
Thuiswedstrijd voor sporters
Ook voor de sporters is het fijn om wedstrijden dicht bij huis te kunnen spelen. Richard de Kogel was in de periode 2016-2021 bondscoach van het Nederlandse dames Beachvolleybal Team, hij zag dat van dichtbij. ‘Voor de atleten draagt het zeker bij. Het is fijn als er vrienden en familie op de tribune zitten, en bijna het hele stadion juicht natuurlijk voor je.’ Maar ook vanuit een praktisch oogpunt heeft het een voordeel voor de spelers. ‘Bij een EK of een WK mag het thuisland teams in het hoofdtoernooi laten starten, zonder dat ze kwalificaties hoeven te spelen,’ legt De Kogel uit. Volgens hem is het een goede zet van de Nevobo om in te zetten op het organiseren van grote toernooien. ‘Het is een investering in onze topatleten.’
De Nederlandse atleten doen het vaak ook nog eens erg goed op de toernooien, wat weer fijn is voor de sport. De Kogel: ‘Als die evenementen naar Nederland komen en de topteams presteren daar ook nog eens, komt er veel publiek op af en krijg je aandacht van de media.’
Totaalbeleving
Het laten slagen van een toernooi gaat dus, zoals Everaert zegt, om het creëren van een totaalbeleving. Een goed voorbeeld daarvan is het Queen & King of the Court concept, een nieuwe variant op het beachvolleybal. Het begon in 2017 in Utrecht, inmiddels worden er toernooien in grote steden over de hele wereld gehouden. Het format en de regels zijn anders: er spelen vijf teams tegelijk tegen elkaar in een afvalrace, die op tijd gaat. Voor de spelers een heel anders spelletje dus, maar ook voor het publiek is het een bijzondere beleving.
Waar bij regulier beachvolleybal de muziek uit gaat als er een punt gespeeld wordt, blijft het bij Queen & King of the Court constant aan. Ook de presentator mag door blijven praten, Mopman heeft er ervaring mee. ‘Tijdens de rally kan ik al spanning op kan bouwen bij het publiek. Als er dan een punt gescoord wordt, gaan ze helemaal los.’ De focus ligt op entertainment, nog meer dan bij normaal beachvolleybal. ‘Er kan in het stadion live verslag gedaan worden van wat er gebeurt op het veld, dat kan bijna nooit bij andere sporten. Daarom vinden mensen Queen & King of the Court ook zo vet,’ vertelt Mopman.
Volgens Wilco Nijland, de oprichter van het concept en CEO van Sportworx, trekken de toernooien een ander publiek aan dan regulier beachvolleybal. Hij vertelt dat bij Queen & King of the Court het publiek gemiddeld tussen de 18 en 35 is. Bij regulier beachvolleybal ligt die leeftijd hoger, tussen de 30 en 50. ‘Daarnaast zien we dat we veel mensen aantrekken die nog nooit eerder beachvolleybal hebben gekeken,’ vertelt hij. Positief dus voor het zichtbaar maken van de sport.
Toekomst
Maar de evenementen zijn slechts een onderdeel van een groter geheel, de Nevobo wil de gehele beachvolleybalsport blijvend op de kaart zetten. Daar komt meer bij kijken dan het organiseren van toernooien. Everaert: ‘Eigenlijk moet je alles gewoon goed doen. We hebben een programma om beachvolleybalclubs te ontwikkelen, we hebben een programma om trainers op te leiden, een talentontwikkelingsprogramma, een topsportprogramma. Al die dingen zijn met elkaar verbonden.’