De elektrische step bestaat al enkele jaren en wordt steeds gewoner in het Nederlandse straatbeeld. Vooral in de grote steden lijken de e-steps populair te zijn. En ook de cijfers geven dat aan; volgens Multiscope heeft ongeveer 1,5 procent van Nederland aan het eind van dit jaar een elektrische step, en dat terwijl ze helemaal niet de weg op mogen in Nederland. Maar waarom eigenlijk niet? Gaan ze nog gelegaliseerd worden? En passen ze wel goed in het al drukke Nederlandse verkeer?
Beboet
“Ze zijn gewoon handig, je neemt ze makkelijk overal mee naar toe” aldus Koen (24), die er begin dit jaar één aanschafte. Hij reed ruim vier maanden met veel plezier op zijn step en in korte tijd reed hij er zo’n 2000 kilometer op. “Ik gebruikte hem echt heel erg veel, het was mijn enige vervoersmiddel.” Totdat hij in Breda beboet werd. “Ik kwam aan op het station, vouwde hem uit en reed er vanaf station Breda mee weg. De batterij was bijna leeg, dus hij ging niet heel hard meer” aldus Koen. “Ik reed rustig langs twee politieagenten, zoals ik al veel vaker had gedaan. Maar dit keer kwamen ze achter mij aan en werd ik aangehouden.” Hij wist gelijk dat hij fout zat. “Ik wist ook wel dat het illegaal was, maar ik wist ook dat er meer dan 100.000 rondreden in Nederland. Ik had gedacht dat de politie het zou dogen.”
Wanneer je op de elektrische step rijdt, ben je onverzekerd. Als de bestuurder ongeluk veroorzaakt betaalt het Waarborgfonds Motorverkeer de schade van het ongeval, maar worden de kosten later op de bestuurder verhaald. “Daarom vind ik het goed dat je dit stuk schrijft, want er rijden nu meer dan 100.000 mensen onverzekerd over de weg en dat komt omdat de wetgeving achterhaald is.” Hij vocht zijn boete aan en de betalingsverplichting is daardoor voorlopig opgeschort.
Koen is niet de enige die beboet is voor het rijden op zijn elektrische step. Volgens cijfers die beslist.nl bij de politie opvroeg zijn er tussen 2016 en 2020 359 boetes uitgedeeld voor mensen die op een elektrische step reden.
Bekijk grafiek hieronder om te zien hoeveel boetes er in in de afgelopen jaren in jouw provincie zijn uitgedeeld.
[embed]https://public.flourish.studio/visualisation/7697011/[/embed]Populair in Europa, maar Nederlandse overheid terughoudend
Voor elektrische steps gelden geen Europese regels en dat betekent dat ieder land in Europa zijn eigen nationale regels heeft. In veel landen valt de elektrische step binnen een bestaande voertuigcategorie, zoals de elektrische fiets. Ook zijn er landen zoals in Spanje waar de toelating regionaal geregeld is. Tegenwoordig is Nederland één van de slechts vijf landen in Europa waar de meeste elektrische steps zijn verboden. Ons land lijkt terughoudend te zijn met het toelaten van nieuwe voertuigen in het Nederlandse verkeer.
“Ik vind het heel begrijpelijk dat Nederland voorzichtig is” zegt hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft Bert van Wee daarover. “In sommige landen geldt: ‘alles mag tenzij aangetoond is dat het gevaarlijk is’. In Nederland is dat precies andersom: iets mag pas als het aannemelijk is dat het niet gevaarlijk is. Daarnaast hebben eerdere ervaringen met de stint voor een trauma gezorgd bij de overheid.” In 2018 kwamen er vier kinderen om het leven door een ongeluk in Oss met de elektrische bakfiets. “Dat zorgt ervoor dat Nederland in ieder geval niet toleranter wordt voor andere soorten vervoersmiddelen. Als er nog een paar keer dingen misgaan, dan springen er direct journalisten en politici op en krijg je kamervragen” aldus de hoogleraar.
Hij ziet ook voordelen van de aanpak: “Als je niet de voorloper bent met dit soort voertuigen: dan kan je de ervaring van andere landen en andere steden afwachten en daar je beleid op aanpassen.”
Bekijk onderstaande grafiek om per land het beleid omtrent de steps te bekijken.
[embed]https://public.flourish.studio/visualisation/7697142/[/embed]Duurzaam alternatief?
Een veelgehoord argument voor het gebruik van de steps is dat het een duurzaam alternatief zou zijn voor de auto, scooters en andere vervuilende manieren van vervoer. Hoogleraar systeem en regeltechniek aan de TU Eindhoven Maarten Steinbuch denkt dat het een duurzaam alternatief zou kunnen zijn, maar niet in ieder geval. “We weten uit het buitenland dat deelstepjesgebruik eigenlijk heel slecht werkt omdat ze na 6 weken alweer ter ziele zijn. Mensen gaan er veel te onzorgvuldig mee om en de ervaringen van Noorwegen, België en Frankrijk leren dat de deelsteps dus geen duurzame investering is” Voor particulier gebruik is dat natuurlijk een ander verhaal: de e-steps hebben een levensduur van gemiddeld 2 tot 5 jaar. Wanneer de batterij vervangen kan worden is dat zelfs nog langer. Toch benadrukt Steinbuch dat hij hoopt dat mensen blijven fietsen: “De fiets blijft het meest duurzaam, die gaan lang mee en zorgen voor een minimale CO2-uitstoot.”
Drukte op het fietspad
Nederland staat bekend om haar goede fietspaden en we hebben hier dan ook meer fietsen dan mensen. Wel is het op sommige plekken al erg druk op het fietspad. Is er nog wel plek voor de elektrische step? “Daar zitten twee kanten aan.” zegt van Wee hierover. “Aan de ene kant zijn wij gewend aan fietsen in allerlei vormen, dus we zijn meer ingesteld op andere vormen van verkeer dan het reguliere snelverkeer. Mensen zijn ook gewend dat auto’s om zich heen kijken omdat fietsers geen geluid maken. Dat maakt dat de steps relatief goed geïntegreerd kunnen worden.” aldus de hoogleraar transportbeleid. “Daar komt bovenop dat wij een erg goede fietsinfrastructuur hebben, beter dan in andere landen.” Maar er zit ook een keerzijde aan, denkt hij. “Het aantal verschillende soorten voertuigen op de fietspaden neemt steeds meer toe. Gewone fietsen, racefietsen, e-bikes, mountainbikes, scooters, speed pedelecs, et cetera. De verschillen in soorten vervoersmiddelen op het fietspad worden steeds groter en die verschillen maken de kans op ongevallen wat groter, met name door de snelheidsverschillen.”
Bekijk onderstaande grafiek om het aantal (elektrische) voertuigen in Nederland te vergelijken
Hoe ziet de toekomst eruit voor de e-step?
Minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen lichtte afgelopen zomer het plan voor een nieuwe wet toe in een brief aan de Tweede Kamer. In deze brief, die ze op 13 juli 2021 publiceerde, staan een aantal plannen voor nieuwe voertuigen op de weg. Zo wordt duidelijk dat er plek voor de elektrische step op het fietspad komt, maar dat er behoorlijke eisen worden gesteld aan de elektrische steps. Zo moeten ze gekeurd worden door de RDW, moeten ze extra grote wielen hebben, is er toezicht op de fabricage, wordt de minimumleeftijd 16 jaar en moeten bestuurders WAM verzekerd zijn; dezelfde verplichte verzekering voor bijvoorbeeld scooters en auto’s.
De vraag die je kan hebben is of we niet met onze regelgeving aan het doorschieten zijn vanwege het trauma met de stint.
Hoogleraar Maarten Steinbuch snapt niet zo goed waarom er voor een kentekenplicht voor de steps komt: “Zo’n stepje is voor één persoon, dus ik zie zelf niet het verschil tussen een step en een elektrische fiets. De vraag die je kan hebben is of we niet met onze regelgeving aan het doorschieten zijn vanwege het trauma met de stint, die ik overigens wel heel goed begrijp.”
Verwacht wordt dat volgend jaar eerst de deelsteps legaal worden, en pas begin 2023 de particuliere steps. Hoe dat precies gaat uitpakken, blijft afwachten. Koen kan intussen niet wachten: “Ik houd m’n step ondanks alles gewoon in m’n bezit. Ik mis ‘m wel heel erg, dus hopelijk kan ik er snel weer mee de weg op!”
Onze verslaggever maakte een impressie hoe het is om met de elektrische step in het Nederlandse verkeer te rijden. Zie hieronder de video.