“Palingen in de Thames stijf van de cocaïne” zo luidde de koppen van verschillende kranten. De meest recente cijfers van het Europese Agentschap voor Drugs en Drugsverslaving (2019) laten zien dat het cocaïnegebruik in Utrecht stijgt en dat er voor het eerst sporen van een drugsafvallozing zijn gevonden in Utrecht. Moeten we ons in Utrecht zorgen gaan maken over het waterleven? Erik Emke, onderzoeker chemische waterkwaliteit en gezondheid bij wateronderzoeksinstituut KWR, stelt ons gerust.
Erik Emke, expert op het gebied van chemische waterkwaliteit en gezondheid vertelt over zijn onderzoek: “De drugsresten die wij meten in afvalwater zijn normaal afkomstig van gebruikte drugs die via de ontlasting en urine in het riool terecht komen. Maar soms vinden wij ook restanten die afkomstig zijn van afval wat vrijkomt bij de productie van drugs”. Cocaïne en amfetamine (speed) wordenvrijwel geheel (99%-100%) afgebroken door de waterzuiveringsinstallaties, waardoor deze niet in het oppervlaktewater terecht komen. MDMA daarentegen wordt niet afgebroken.”
Emke vertelt dat een kleine waterzuiveringsinstallatie niet is opgewassen tegen een te hoge concentratie drugsafval. In de waterzuiveringsinstallaties zitten bacteriën die het rioolwater moeten zuiveren. Wanneer er door illegale lozing van drugsafval te veel chemicaliën in het water terecht komen, gaan deze bacteriën dood. Daardoor komt ongezuiverd rioolwater rechtstreeks in het milieu terecht. Een voorbeeld van een waterzuiveringsinstallatie die hier mee te kampen heeft gehad is die van Baarle-Nassau. Vlakbij de installatie werd een amfetaminelaboratorium gevonden dat zijn productieresten rechtstreeks in het rioolwater heeft geloosd, waardoor de concentratie chemicaliën extreem hoog was. Emke: “In Utrecht hoeven we ons gelukkig geen zorgen te maken, omdat we hier een hele grote waterzuiveringsinstallatie hebben, die chemicaliën afkomstig van de productie van amfetamine goed kan opvangen”.
Waar komt dan het verhaal vandaan dat palingen stijf staan van de cocaïne? Onder andere National Geographic, het Algemeen Dagblad en Het Laatste Nieuws beschrijven in hun publicaties hoe uit onderzoek zou blijken dat palingen in de Thames stijf staan van de cocaïne als gevolg van drugsafvallozing. Dit hebben zij gebaseerd op twee verschillende publicaties. De eerste publicatie rapporteert over een studie die is uitgevoerd door de Universiteit van Napels. Deze studie toont aan dat palingen ‘hyperactief’ gedrag vertonen wanneer zij in een tank met 300 liter drinkwater aan 20 nanogram cocaïne per liter worden blootgesteld. De tweede publicatie is gebaseerd op een studie van King’s College London, waarbij het water in de Thames is onderzocht en een 10 keer hogere concentratie cocaïne in het uitgaande water van de afvalwaterzuivering in Londen werd gevonden op twee van de zeven dagen durende meetperiode. Echter heeft professor Barron van het King’s College London laten weten dat geen enkele paling in de rivier de Thames is geanalyseerd op fysieke veranderingen, noch op gedrag. De publicaties die zijn verschenen over hyperactieve palingen in de Thames zijn hiermee niet legitiem onderbouwd, omdat men niet weet hoe de vissen op open water met verschillende invloeden van buitenaf reageren op de drugs.
De Vecht zal voorlopig dus niet vol zitten met hyperactieve vissen die strak staan van de cocaïne. Wel kunnen we constateren dat het cocaïnegebruik in Utrecht is toegenomen en we ons zorgen moeten maken over grote hoeveelheden drugsafval die worden gedumpt, zoals in Baarle-Nassau.
