Het Veranderende Taboe op Cosmetische Chirurgie

“Wij praten wekelijks over cosmetische chirurgie, voor ons is het heel gewoon om af en toe een filler behandeling te nemen. Ik vergelijk het met schoenen kopen, je ziet iets, je wilt het en je koopt het.” Aldus de achtentwintigjarige Emma Schaaf uit Amsterdam. Filler voor een strakkere kaaklijn, botox voor dat ene fronsrimpeltje, en twee nieuwe borsten voor een expressievere voorgevel. Cosmetische chirurgie en cosmetische ingrepen zijn geen taboe meer, althans zo lijkt het. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat het aantal plastische chirurgie ingrepen in Nederland van 2013 tot 2019 op alle vlakken is gestegen.

Bron: CBS, 2021 Verantwoording: De eerste officiële cijfers van het aantal plastische chirurgie ingrepen in Nederland gaan pas vanaf 2013. De meest recente cijfers van het CBS komen uit 2019. Daarnaast wordt er bij beide geen onderscheid gemaakt tussen cosmetische- en plastische chirurgie ingrepen. Ook worden non-chirurgische cosmetische ingrepen hier ook niet bij mee geteld.

Drie vrouwelijke ervaringsdeskundigen vanuit drie verschillende leeftijdscategorieën vertellen vanuit hun perspectief over het ogenschijnlijk verdwijnende taboe rondom cosmetische chirurgie en cosmetische ingrepen. Voor we bij hun verhaal komen gaan we eerst terug in de tijd, om een beter beeld te krijgen over de rol van cosmetische chirurgie in onze samenleving. Zodat de relatie tot taboe duidelijker wordt.

3000 V.Chr.

Cosmetische Chirurgie en cosmetische ingrepen komen voor uit de wereld van de plastische chirurgie. Hoewel er vaak wordt gedacht dat de eerste Plastische Chirurgie in Engeland in 1806 werd uitgevoerd door Brits chirurg Joseph Constantine Carpue is dit niet het geval. Dr. Garrett Bennett beschrijft in zijn History of of Rhinoplasty hoe plastische chirurgie terug stamt uit de tijd van het oude Egypte, waar ze 3000 jaar voor Christus al de eerst neuscorrecties uitvoerden. Dit was het gevolg van de Rhinectomy straf, waarbij de neus van criminelen verwijderd werd. Doormiddel van Rhinoplasty (neuscorrectie) werden deze er later weer aan vast gezet. De eerste Westerse chirurg die de neuscorrecties uitvoerde was Italiaans Chirurg Gasparo Tagliacozzi in 1597. Hij reconstrueerde neuzen van soldaten die oorlogswonden hebben en beschrijft dit in zijn tekst The Surgery of Defects by Implantation.

1901

De eerste Facelift werd uitgevoerd door Duits Chirurg Eugen Holländer bij een actrice in het Charite Hospital in Berlijn, nadat zij hem had benaderd om ‘hangende’ huid te verwijderen. Het begrip cosmetische chirurgie bestaat dan nog niet. Wel volgen er meerdere chirurgen het voorbeeld van Holländer, waaronder Suzanne Noël. Zij voert rond het begin van de twintigste eeuw de ene na de andere cosmetische (dan nog plastische-) ingreep uit bij rijke vrouwen in Parijs.

1920

Wanneer in 1920 de zoomlens wordt geïntroduceerd in Hollywood, wordt de wereld van cosmetische chirurgie razend populair onder filmsterren. Angelika Taschen schrijft in haar boek Aesthetic Surgery dat de zoomlens imperfecties en ouderdomstekenen blootlag en daarmee ook de druk op filmsterren verhoogde om deze te bestrijden. Hoewel er begin twintigste eeuw al heel wat cosmetische ingrepen zijn gedaan, zijn hier geen officiële data van op grote schaal. Op dat moment was plastische chirurgie een luxe voor de rijken der aarde, die niet altijd even graag hun geheim uit de doeken deden.

2000

We spoelen door naar het jaar 2000 waar de cosmetische chirurgie voor het eerst wordt uitgeroepen tot een apart specialisme tijdens het Convenant van Tokio. Vanaf dit moment onderscheidt de Cosmetische Chirurgie zich dus van de Plastische Chirurgie. Cosmetische Chirurgie is vanaf dit moment uitsluitend gericht op de verfraaiing van gezonde mensen. Hieronder vallen onder andere borstvergrotingen, chirurgische facelift, en ooglidcorrecties.

Ervaringsdeskundige Cindy Schrikkema (48), Sophie Haddad (39), en Emma Schaaf (28) vertellen meer over hun reis binnen de wereld van de cosmetische chirurgie, waarom ze ervoor hebben gekozen, en hoe zij het taboe ervaren.

Taboe is helaas niet in cijfers te meten, daarom is dit artikel gefocust op cijfers met betrekking tot plastische en cosmetische chirurgie en ervaringsverhalen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat plastische (cosmetische chirurgie) het populairst is onder mensen tussen de 50-55. Dan gaat het vooral om het gelaat. Borstcorrecties zijn binnen alle leeftijdsgroepen populair. Wel is het zo dat jongeren veel makkelijker over het onderwerp lijken te praten. Het is iets wat voor hen al langere tijd bestaat en ook toegankelijker is dan dat het vroeger was. Vroeger was het alleen iets voor de rijken en de filmsterren. Nu zijn er zoveel aanbiedingen, en is het voor sommige zelfs bijna hetzelfde als schoenen kopen. Ook kun je veel online research doen, waardoor je jezelf goed kunt voorbereiden en oriënteren. Een voorbeeld van de openheid en informatievoorziening is de Facebookgroep Fillers en Cosmetische Ingrepen van Cindy Schrikkema, waarin meer dan 17 duizend leden zitten die dagelijks over het onderwerp discussiëren en informeren. De oudere generatie lijkt er toch wat minder open te zijn. Hoe dat komt? Dat wordt niet duidelijk uit de cijfers en kunnen we alleen raden uit logica. Zo geven alle drie de dames aan dat dit toch een generatie verschil is. De ene generatie is opgegroeid met cosmetische ingrepen als taboe, terwijl de andere generatie dit al veel minder (tot niet) is.

Wat denk jij? Is cosmetische chirurgie nog taboe? En waarom? Laat het weten in de comments below!