‘CENSORED’ luidt de met zwart bekladde voorpagina van de Australische krant: the Herald Sun op 13 december 2018. Deze krachtige en beangstigende kop is het voortvloeisel van een zeer recente gebeurtenis. George Pell een hooggeplaatst bisschop binnen de katholieke kerk is voor de rechter gesleept en wordt beschuldigd van seksueel kindermisbruik. En terecht, want op 11 december 2018 is hij door de Australische jury unaniem schuldig bevonden. Een verhaal dat het recht heeft verteld te worden, althans… niet volgens de Australische overheid. De Australische media heeft namelijk een verbod gekregen op alle berichtgeving rondom dit schandaal. Gebeurt dit wel, dan kunnen de Australische media worden berecht met 5 jaar gevangenisstraf.
Gaan bij u ook alle alarmbellen rinkelen? Bij mij in ieder geval wel. Deze zaak doet mij denken aan een combinatie van twee spraakmakende zaken binnen de journalistieke geschiedenis. De eerste zaak is het grootschalig kindermisbruikschandaal binnen de katholieke kerk dat door The Boston Globe in 2002 aan het licht is gebracht. Naar voren komt dat John Geoghan tijdens zijn priesterschap meer dan 80 kinderen heeft misbruikt. Een schandaal dat de katholieke gemeenschap 25 jaar lang in de doofpot heeft gestopt. Dit onderzoek van The Boston Globe benadrukt hoeveel macht de katholieke kerk heeft, om de schandalen van kindermisbruik geheim te kunnen houden.
Geheimhouding en verzwijging over deze misstanden lijken een terugkerend thema tussen beide casussen. Maar in de huidige casus in de vorm van censuur vanuit de Australische overheid. Nu worden in de leidraad van de journalistiek verschillende ethische kwesties besproken, waaronder privacy van verdachten. Er staat vermeld dat personen onschuldig zijn totdat de rechter hem/haar schuldig heeft bevonden. Ook staat er vermeld dat de aantasting van de privacy van een persoon in verhouding moet staan tot het maatschappelijk belang. Nu is het zo dat Pell al unaniem schuldig is verklaard door de jury en er op grond hiervan dus geen geldige reden meer is om persvrijheid over deze casus ontnemen. Het verbod op berichtgeving heeft dan ook te maken met de nog lopende zaak tegen Pell die in februari 2019 pas voor de rechtbank verschijnt. De rechter geeft de volgende rede voor het verbod op publicatie: De zware media-aandacht kan de rechters beïnvloeden en bijdragen aan de gevoelde druk om tot een oordeel te komen dat overeen lijkt te komen met dat van de publeke opinie in plaats van met de rechtsgang die van een rechtbank eist dat zij mensen recht doet in haar besluitvorming’[1]
Hoewel hier wel iets voor te zeggen valt vind ik het maatschappelijk belang van bestrijding van seksueel kindermisbruik (vanuit een machtige organisatie als de katholieke kerk) veel zwaarder afwegen, dan tegen eventuele beïnvloeding van de jury. Dit klinkt misschien onethisch, maar ik zeg dit rekening houdend met dat de jury professionals zijn en tegen de media-aandacht bestand moeten zijn bij het vormen van hun oordeel. Daar komt bij dat Pell een bekendheid is (binnen de katholieke gemeenschap) en hiermee een voorbeeldpositie heeft, waardoor deze meer moet tolereren met betrekking tot persoonlijke berichtgeving.
De tweede zaak waaraan deze huidige casus mij doet denken is het Pentagon schandaal van 1971, waarbij de The Times kostbare papieren in handen krijgt, waarin duidelijk wordt dat de Amerikaanse overheid al aan het begin van zijn deelname wist dat deze de oorlog zou verliezen. Wanneer The Times hierover publiceert wordt deze aangeklaagd door de overheid en legt president Nixon een publicatieverbod op dit onderwerp. Ook bij deze casus kunnen de media berecht worden met een celstraf, wanneer zij toch besluiten te publiceren over deze casus. De kranten gaan de rechtszaak aan en winnen deze. Ook hier wordt eveneens het grote belang van persvrijheid benadrukt.
In de leidraad van de journalistiek staat het volgende beschreven: ‘Goede journalistiek kan alleen in volle vrijheid en onafhankelijkheid verricht worden. De vrijheid van de pers is essentieel. (…) Journalisten zijn vrij in de selectie van wat ze publiceren’. Door censuur op te leggen worden deze waarden overschreden. Ook in de huidige casus vechten de Australische media het publicatie verbod aan. Nu rest mij de vraag hoe het kan dat na zulke spraakmakende journalstieke gebeurtenissen er nog steeds censuur kan worden gelegd op een casus van seksueel kindermisbruik. Het recht van de journalist om de samenleving te beschermen en te informeren tegen misstanden wordt hierdoor geheel ontnomen. Je zou denken dat men van de geschiedenis heeft geleerd, maar dit blijkt dus nog zeker niet het geval.
[1] Katholiek Nieuwsblad. (2018, 13 december). Kardinaal Pell in beroep na veroordeling wegens misbruik – Katholiek Nieuwsblad. Geraadpleegd op 18 december 2018, van https://www.kn.nl/nieuws/wereldkerk/kardinaal-pell-in-beroep-na-veroordeling-wegens-misbruik/
