https://www.groene.nl/artikel/ontvoeringen-houden-keniaanse-jongeren-niet-tegen
Leon Zantinge
(Be)strijdbaar
Jobien (60), een krachtige vrouw die sinds 2015 strijdt tegen een onverwachte tegenstander: de ziekte van Parkinson. Ze ontdekte dat dit vermoedelijk is ontstaan door haar werk met bestrijdingsmiddelen. Als beleidsmedewerker bij de Parkinson Vereniging zet Jobien zich onvermoeibaar in voor bewustwording en verandering van het gebruik van pesticiden. In een poging de toelating van de omstreden pesticide glyfosaat in de Europese Unie te stoppen, stuit ze op obstakels, maar haar vastberadenheid blijft ongebroken. Ondanks het teleurstellende besluit (november 2023) van de EU om het gebruik van Glyfosaat voor nog eens tien jaar goed te keuren, blijft Jobien vastbesloten om een betere wereld achter te laten. Ontdek haar inspirerende verhaal in deze mini-docu, waarin ze haar persoonlijke strijd deelt: een toekomst zonder onnodige gezondheidsrisico’s.
De meeste conservatieve regenbooggemeente van Nederland
Ede gaat werk maken van de emancipatie van lhbti’ers. Als een na laatste grote gemeente in Nederland is Ede sinds februari van dit jaar officieel een regenbooggemeente. Een unicum voor de gemeente op de Biblebelt waar 118.000 mensen wonen en de SGP de grootste politieke partij is.
Regenbooggemeenten zetten zich in voor een beter leefklimaat en investeren in veiligheid, sociale veiligheid en emancipatie van alle lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgenders en intersekse personen (LHBTI). Het ministerie van Onderwijs stimuleert dit met een jaarlijkse bijdrage van twintigduizend euro.
Sinds 4 februari van dit jaar is Ede regenbooggemeente nadat een meerderheid van de conservatieve gemeenteraad met het voorstel instemde. Alleen de SGP en de lokale partij DKE stemden tegen. Ede werd daarmee de 55ste Nederlandse regenbooggemeente. Maar hoe kan het dat de gemeente – waar in 2016 nog een motie werd afgewezen om alleen een regenboogvlag te hijsen – zich vijf jaar later uitroept tot regenbooggemeente?
Geen politiek
Het is juli 2016 als een verschrikkelijke aanslag plaatsvindt in een homonachtclub in Orlando. Vijftig mensen worden doodgeschoten. Het blijkt een gerichte aanslag op de lhbti-gemeenschap. Twee weken na de aanslag dient GroenLinks-raadslid Ellen Out in Ede een motie in. Ze stelt voor om eenmaal per jaar, op Coming-out Day, de regenboogvlag hijsen voor het gemeentehuis. Haar voorstel wordt nipt afgewezen, de regenboogvlag is voor Ede op dat moment nog een brug te ver.
Wanneer gemeenteraadslid Out in 2018 opnieuw een motie wil indienen om de regenboogvlag te hijsen, stelt burgemeester René Verhulst (CDA) dat dit niet nodig is. De burgemeester zegt toe de vlag zélf te hijsen. Het besluit van Verhulst is opmerkelijk omdat de gemeenteraad twee jaar eerder de regenboogvlag-motie nog wegstemde. Ook zijn voorganger, Cees van der Knaap (CDA), vond de regenboogvlag niet nodig: ”De Nederlandse vlag markeert ook onze rechten en plichten waarover de Grondwet in artikel 1 heel duidelijk is”, aldus de voormalig burgemeester.
De SGP, met zeven zetels de grootste partij in Ede, protesteert dan ook tegen het besluit van Verhulst en zegt het “ten zeerste te betreuren.” De burgemeester zet zijn beslissing echter door en zegt daar nu over: “De regenboogvlag is geen onderwerp om politiek over te bedrijven met uitgebreide discussies. Ik koos er dan ook voor om de vlag zelf te hijsen. Er zijn ook in Ede mensen die worstelen met hun gevoelens. Met het veelkleurige palet van de vlag laat je zien dat je die worsteling begrijpt. Ik hoop dat ze dit zien als steun”, aldus de huidige burgemeester.
Nashville-verklaring
Als in 2018 de regenboogvlag voor het eerst wappert voor het gemeentehuis van Ede, duikt ook in Nederland de Nashville-verklaring op; een internationale verklaring over Bijbelse seksualiteit. Hierin wordt geopperd dat homoseksualiteit, genderneutraliteit en transgenderisme zonden zijn en ‘afgekeurd moet worden door iedere goede christen.’ Veel kerkgemeenschappen op de Biblebelt ondertekenen de verklaring, waaronder ook Edese kerken.
COC-Gelderland-midden krijgt veel vragen van jongeren die worstelen met hun geaardheid, zegt bestuurslid Joris Brandts. “Vooral in Ede hebben die vaak te maken met religie. Zo’n Nasvhille-verklaring zorgt ervoor dat jonge mensen die twijfelen over hun geaardheid, nog dieper de kast induiken. We horen veel verhalen uit Ede van jongeren die eenzaam zijn en niet worden geaccepteerd door hun omgeving.”
De waarnemingen van het COC staan niet op zichzelf. Onderzoek van I&O Research toont aan dat 40% van de lhbti’ers zich onveilig voelt in de regio Gelderland-midden. Vooral mensen uit sterk gelovige kringen ervaren minder acceptatie.
Verdeeld
Om te kunnen doorgronden hoe het in Ede werkelijk gesteld is met de lhbti-emancipatie, is een analyse van de stemming rondom het hijsen van de regenboogvlag in 2016 interessant.
Binnen veel partijen heerste er destijds grote verdeeldheid. Onder andere bij de lokale partij GemeenteBelangen. Fractievoorzitter Gabriëlle Hazeleger daarover: “Ik was destijds zeer teleurgesteld in mijn fractie. Ik maak zelf deel uit van de lhbti-gemeenschap, dus het raakte me dat sommige collega’s tegen de vlag stemden.” GemeenteBelangen vindt inmiddels dat er wel degelijk een probleem is in Ede als het gaat om de acceptatie van lhbti’ers. “Wij zien de vlag niet als symboolpolitiek. Soms zou ik willen dat het symboolpolitiek zou zijn, dan zou het probleem niet zo groot zijn”, aldus Hazeleger.
Rigide
Het bijstellen van standpunten is volgens ChristenUnie-raadslid Dirjanne van Drongelen in Ede een kwestie van tijd geweest. “Niet alleen in de raad. Ik denk het ook te zien binnen kerken en überhaupt onder christenen. Van heel rigide naar een meer inclusievere gedachte”, legt ze uit. “Binnen de CU-fractie is er veel over gepraat, net als met onze achterban. Uiteindelijk kwamen we tot de conclusie dat er echt iets nodig is om de situatie voor lhbti’ers te verbeteren. Als de regenbooggemeente daar een stap in is, wil de CU daarin mee.”
De volledige CDA-fractie stemde in 2016 tegen de regenboogvlag, maar is in 2021 mede-indiener van het voorstel voor de regenbooggemeente. Tijden veranderen, stelt fractievoorzitter Anne-Jan Tegelen. “Het CDA vindt het vanzelfsprekend dat iedereen meetelt en vindt dat de regenbooggemeente eigenlijk niet nodig zou moeten zijn. Wij vonden Ede al een lhbti-vriendelijke gemeente en vinden dat nog steeds.”
Dat er veranderingen gaan komen, verwacht Telgen niet: “Er wordt alleen een ander stickertje op de kast geplakt en daardoor krijgen we extra geld uit Den Haag. Dan vinden wij het prima om voor te zijn. Baat het niet dan schaadt het niet.”
Mordicus tegen
De SGP, de grootste politieke partij in Ede, blijft mordicus tegen het fenomeen regenbooggemeente: “Voor ons is het geen punt van discussie”, zegt raadslid Kees van Wolfswinkel desgevraagd. “Wij vinden het niet passen bij gemeente Ede en hebben ook niet het idee dat Ede een onveilige gemeente is. Bovendien staat het inhoudelijk te ver af van ons uitgangspunt, de unieke waarde van het huwelijk tussen man en vrouw.”
Ook Rasit Görgülü van eenmansfractie Democratische Kiezers Ede (DKE), stemde tegen: “De lhbti-gemeenschap staat niet op zichzelf. Veel vrouwen in Ede die een hoofddoek dragen, voelen zich ook onveilig. Er moet niet alleen beleid gemaakt moet worden voor de lhbti-gemeenschap, maar voor iedereen. Alleen dan wordt Ede echt inclusief.”
Homo in de fractie
De Edese VVD stemde vijf jaar geleden deels tegen de regenboogvlag-motie, maar steunde dit jaar wel het initiatief voor de regenbooggemeente. “Er zit nu een heel andere fractie en dan maak je soms andere keuzes”, stelt VVD-raadslid Sjoerd Bakker. “Daarbij komt dat er nu ook een homo in de fractie zit. En dat ben ik”, zegt hij lachend.
Het beeld dat Bakker schetst, wordt bevestigd door dr. Eva Jaspers, universitair hoofddocent sociale wetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Jaspers doet in Nederland onderzoek naar actuele sociale vraagstukken en bestudeert uitsluiting en ongelijkheid. “Er is steeds meer aandacht voor en ervaring met lhbti’ers, ook bij politieke partijen. Zeker als raadsleden of mensen in hun omgeving uit de lhbti-gemeenschap komen, zie je meningen veranderen. Hoe dichterbij het komt, hoe moeilijker het wordt om het af te wijzen.” Volgens Jaspers is er een bredere maatschappelijke verschuiving aan het plaatsvinden. Vooral de jongere generaties hebben een inclusievere denkwijze.
Geen symbool
Het initiatief om Ede uit te roepen als regenbooggemeente kwam uiteindelijk van D66, GroenLinks en GemeenteBelangen. Raadslid Stephan Neijenhuis (D66) is positief verrast door de brede steun. Vooraf hebben we alle partijen benaderd, om zoveel mogelijk steun te krijgen voor het voorstel. “Door niet alleen het symbool van de vlag centraal te stellen, maar ook de beleidskeuzes en maatregelen die erbij horen, denk ik dat er meer partijen in mee zijn gegaan.”
COC Gelderland-midden is blij met de grote meerderheid in de Edese raad: “In een religieuze gemeente, waar christelijke partijen zitten die conservatief zijn als het gaat om LHBT-beleid, is dit een ontzettend mooie eerste stap. Ik weet zeker dat het voor veel jonge mensen waardevol zal zijn”, stelt bestuurslid Brandts. Er is volgens hem nog wel veel werk aan de winkel, want Ede is er nog niet: “Het is een kickstart. Het is nu nog een papieren document, het is belangrijk dat er werk wordt gemaakt van acceptatie.”
Raadslid Sjoerd Bakker (VVD) bevestigt dat: “Er is in Ede nog een lange weg te gaan: “Hand-in-hand lopen met mijn eigen man doe ik hier nog steeds niet in het openbaar. Het kan gedoe opleveren en daar heb ik geen zin in. We doen vaak alsof we heel tolerant zijn, maar dat zijn we nog lang niet.”
Racisme: van afkeer naar mediafestijn
Het normaliseren van racistische uitingen is in de Tweede Kamer gemeengoed geworden. Dat er een woord zoals kopvoddentaks klinkt in de Kamer, daar kijken we al niet eens meer van op. Je kunt het je bijna niet voorstellen, maar er is een tijd geweest waarin dat niet de norm was. Begin jaren ‘80 was er een Kamerlid dat als eerste openlijk kritiek had op de vluchtelingenstroom en de islam. Omdat onze ‘Nederlandse cultuur’ in het geding zou komen. Nationalistisch Nederland voelde zich toen al aangetrokken door zijn leuzen “Eigen volk eerst” en “Vol is vol”. Het enige is: populistisch-rechts is nu bijna net zo groot als links, maar haalden destijds niet meer dan drie zetels.
Deze politicus, Hans Janmaat, zette met zijn partij de Centrum Democraten een bevolkingsgroep apart. Dat fenomeen hadden we sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer gezien. Janmaat werd echter door zijn domme uitspraken gezien als paria en vaak niet serieus genomen.
Toen de media nog niet om klickbait gingen, besteedden ze weinig aandacht aan zijn racistische uitspraken. Toen Janmaat voor het eerst een zetel haalde, moest hij zich op zijn eerste dag op het Binnenhof door een enorme menigte demonstranten wurmen. Toen stond nog menig Nederlander -rechts of links- te protesteren tegen zijn racistische denkwijze.
Toen Janmaat -tegen de verwachting in- toch niet zijn vierde zetel haalde in 1994, kwam hij met het verwijt dat er was gefraudeerd. Het lijkt een patroon te zijn, alsof de geschiedenis zichzelf herhaalt. Toch zijn de populisten nu meer dan tien keer zo groot als in de jaren ‘80. Hoe kan het dat het gedachtengoed van Janmaat toentertijd werd weggewuifd en genegeerd, en nu zo in trek is?
De Centrum Democraten-leider werd destijds door het gros van de Kamerleden genegeerd en uitgelachen. Het was meer regel dan uitzondering dat andere Kamerleden de zaal verlieten zodra Janmaat aan het woord was. Janmaat en zijn Centrum Democraten waren boemannen, zo schreef de maatschappij brede consensus in de jaren tachtig en negentig voor. Het was aan politici en journalisten hem zoveel mogelijk te boycotten, vanwege zijn racistische uitlatingen.
Het rare doet zich voor, dat de uitspraken van Janmaat van toen kinderspel waren vergeleken met de huidige getuigenissen. Waar Janmaat werd veroordeeld voor de uitspraak de multiculturele samenleving af te schaffen zodra zijn partij de kans kreeg, is nu openlijk ageren als volksvertegenwoordiger tegen de ‘homeopathische verdunning’ van de bevolking geen onderwerp van discussie. Bij iedere talkshow levert dit soapachtige perikelen op, en dat wordt breed uitgemeten in de pers. Toen een partijvoorzitter van een partij met twee zetels een aantal maanden geleden opstapte, werd er zelfs een extra NOS-journaal voor ingelast.
“Waar Janmaat werd veroordeeld voor de uitspraak de multiculturele samenleving af te schaffen zodra zijn partij de kans kreeg, is nu openlijk ageren als volksvertegenwoordiger tegen de ‘homeopathische verdunning’ van de bevolking geen onderwerp van discussie.”
Begin jaren 2000 kreeg Nederland te maken met de eerstvolgende politicus na Janmaat die openlijk racistisch was. Fortuyn was de eerste die beweerde dat integratie had gefaald, waarna links zijn ogen sloot en “alleen maar thee dronk met de moslims”. Negen dagen voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2002, werd Fortuyn vermoord door een linkse activist. ‘De kogel kwam van links’ hoorde je vanaf dat moment steeds vaker.
De media schoten in een kramp. De kogel kwam van links was indirect een verwijt aan hen, want de media werden (en worden) gezien als links. Ze gingen overcompenseren en waren bang (ultra)rechts niet aan het woord te laten. Het gevolg was een overmatige aandacht voor de onderbuik van Nederland. Minder Marokkanen? Het werd gewoon gezegd. En het nieuwe kamerlid Kauthar krijgt ongegeneerd van een collega kamerlid te horen dat ze met een mondkapje op net een boerka lijkt te dragen. Kortom, het hek is van de dam, en dat is het al jaren.
Wilders met zijn PVV kon meeliften op dit nieuwe sentiment en werd groot met het verwoorden van de onderbuikgevoelens van de maatschappij. En in hun angst ‘links’ te veel aan het woord te laten, deden de media een behoorlijke duit in het zakje. Waar Janmaat werd genegeerd en nooit in een serieus medium verscheen, buitelden alle talkshows en nieuwsrubrieken de afgelopen verkiezingen over elkaar heen. Lijsttrekkers van openlijk fascistische en racistische partijen (soms in de peilingen niet eens goed voor een zetel) mochten hun standpunten uit de doeken doen op primetime, konden zogenaamd beledigd weglopen en punten scoren. Daar waar Sylvana Simons van BIJ1 amper zendtijd kreeg. De kogel kwam immers van links.
Wat je aandacht geeft, groeit. De media hebben de deur wijd opengezet voor alle sentimenten die er leven en ze groter gemaakt dan ooit. We vinden het allemaal zo normaal dat we zelfs niet opkijken als Rutte, JA21 noemt als mogelijke partner voor een kabinet, waarvan de lijsttrekker een paar jaar geleden nog pleitte voor een verbod op winkels van allochtonen in Rotterdam.
We zijn ver afgedwaald, en zo lang de talkshows onvoorwaardelijk de idioterie laten verkondigen aan hun tafels en de media blijven smullen van de racistische politici, zal populistisch-rechts hier alleen maar van profiteren.