Ineens moest ik thuiswerken en was mijn agenda leeg

Het internet en de boekhandels staan er vol mee. Boeken over efficiëntie, groei en productiviteit. Een groot deel van de moderne mens plant zijn leven tot in de puntjes. We zijn slaaf van onze eigen agenda geworden.  De pandemie heeft ons stilgezet, we zijn tegen een muur aangelopen. De coronamuur. Wat kunnen we leren van deze pandemie?

Optimaliseren

Ik ben al mijn hele leven in strijd met het begrip organiseren. Aan de ene kant weet ik dat het goed voor me is en ben ik een stuk productiever wanneer ik alles keurig plan. Aan de andere kant ben ik bang dat ik de spontaniteit van het leven verlies. Toen het coronavirus begin vorig jaar in Nederland kwam, liep mijn leven op rolletjes. Ik was stage aan het lopen en plande mijn agenda vol met leuke activiteiten. Ineens moest ik thuiswerken en was mijn agenda leeg.

Volgens Rick Pastoor zorgt een planning voor een optimaal leven. In zijn boek Grip geeft hij tips en tricks hoe je zo slim mogelijk kunt werken. Zijn gedachte, besteed je uren slim en haal het beste uit jezelf. De agenda staat hierin centraal en is heilig. Op deze manier kun je zichtbaar maken waar je je tijd aan besteedt. ‘Veel twintigers en dertigers willen hun leven zoveel mogelijk optimaliseren’, vertelt Ton Nabben, criminoloog en als onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Ze vinden het belangrijk om optimaal te studeren, optimaal te sporten, optimaal op vakantie en optimaal feesten in het weekend.’

Agendahedonisme

Op het eerste gezicht lijkt het alsof millennials het allemaal onder controle hebben. Doordeweeks leven als een monnik met veel sport en gezond eten om in het weekend weer coke te kunnen snuiven. Volgens criminoloog Ton Nabben bestaat de huidige generatie studenten of net werkenden uit ‘agendahedonisten’. ‘Het lijkt wel alsof ze in het weekend willen ontsnappen aan de dagelijkse stress. Overal ervaren millennials prestatiedruk, goed presteren op werk, studie, gezond leven en ook nog eens een leuke groep vrienden hebben.’ Ik herken me zeker in het beeld dat Ton Nabben schetst van mijn generatie. Ik voel druk om het overal goed te doen.

‘Alles in hun leven willen ze zoveel mogelijk optimaliseren,’ zegt Nabben. ‘Ze willen optimaal studeren, optimaal werken, optimaal sporten, optimaal op vakantie, maar ook optimaal feesten en optimaal drugs gebruiken.’

Vluchtgedrag

Waarom willen we vluchten uit de realiteit die we ons zelf opleggen? Gaat er dan iets fundamenteels mis in de manier hoe we ons leven inrichten? Volgens de Vlaamse cultuurfilosoof Kris Pint ligt het aan het feit dat we het leven zien als iets wat maakbaar is. Het gevolg van onze neoliberale samenleving. De moderne mens wordt gezien als een economisch wezen, continu bezig zichzelf nog beter in de markt te zetten. ‘We willen de managers zijn van ons eigen leven’, schrijft Pint in zijn boek De wilde tuin van de verbeelding over de homo economicus.

Volgens Pint is het belangrijk om te onthouden dat de homo economicus een zelfbeeld is wat in eerst instantie gebruikt wordt binnen het marktdenken. ‘Inmiddels zijn er heel veel aspecten, die vroeger daarbuiten vielen. Tegenwoordig vallen die er wel in, zoals onderwijs en zorg. Zelfs persoonlijke relaties worden steeds meer gezien als een marktspel. We passen een soort efficiëntieslag toe op ons privéleven.’ De drang om overal efficiënt te zijn lijkt logisch, er is weinig tijd en je moet zoveel mogelijk doen en vooral meemaken.

Geluk

‘Actief op zoek gaan naar geluk, dat is iets van de moderne tijd’, vertelt geluk professor Ruut Veenhoven. ‘Natuurlijk verschilt het per generatie, maar we hebben allemaal overeen dat we weten dat geluk bestaat. In de middeleeuwen kenden mensen het begrip geluk niet. Dus dan weet je ook niet wat je mist. Wij groeien op met het idee dat je gelukkig moet zijn, dus dan ga je daarnaar op zoek. Wil je tegenwoordig een goed leven hebben, dan is het handig om een beetje te plannen. Dat zorgt zeker voor een aardig leven.’

De coronacrisis geeft je ruimte om over jezelf te leren. ‘Je kan bepaalde activiteiten niet meer doen, maar je kan misschien geluk halen uit iets nieuws. Bijvoorbeeld een boek lezen of buiten een wandeling maken’, vertelt Veenhoven.

Al jaren ziet de mens zichzelf als een marktwezen, iets wat geld moet opleveren. Uit het onderzoek Global Happiness 2020 blijkt dat dat toch niet het gene is waar de mens gelukkig van wordt. De grafiek laat zien dat mensen minder geluk halen uit factoren die te maken hebben met het marktdenken. Meer geld hebben, de staat van de economie en een succesvol leven leiden, lijken niet het geluk te bepalen. Toch blijven we focussen op groeien, slimmer werken, productiviteit en carrière. Ik herken mezelf hierin. Aan de ene kant wil ik veel geld verdienen en zoveel mogelijk mee maken in mijn leven. Aan de andere kant weet ik ook dat dat niet het gene is waar ik echt gelukkig van wordt.

Veerkrachtig

Volgens Indy Wijngaards zorgt de coronacrisis niet voor een daling in het geluksgevoel. ‘De impact lijkt mee te vallen. Wel is het belangrijk om te onthouden dat de pandemie bepaalde groepen wel heel hard raakt, zoals kinderen en millennials. Daar tegenover staat dat jonge mensen nog heel veerkrachtig zijn en zich makkelijk kunnen aanpassen.’

Coronamuur

‘De pandemie heeft ons geconfronteerd met het feit dat planning een illusie is. Het is niet iets waar je volledig controle over kan uit oefenen. Het is eigenlijk arrogant om te denken dat wij ons leven tot in de puntjes kunnen plannen’, vertelt cultuurfilosoof Kris Pint. ‘Ik hoop dat sommige mens de kans pakken om na te denken.’

Stilstaan is iets wat we allemaal hebben gedaan door de coronamuur. Toch lukt het de agendahedonist om ondanks de lockdown nog steeds de nodige uitspattingen te plannen. Wel is Marten met zijn neus op de feiten gedrukt doordat hij door de lockdown enorm ongelukkig was in zijn werk. De coronacrisis heeft hem dat laatste zetje gegeven.