De laatste tijd hoor je steeds vaker het woord ‘coëfficiëntenpolonaise’ voorbij komen in de media. Als je geen weet hebt van de voetbalwereld klinkt dit woord enorm raar, want wat hebben deze twee woorden nou met elkaar te maken? Wat zijn coëfficiënten en waar gaat dit nou precies over? Kleine hint: het gaat over voetbal (en geld).
Het coëfficiënten systeem lijkt op het oog vrij ingewikkeld, maar in realiteit is het redelijk simpel: club behaalt een punt, dit punt deel je door het aantal clubs uit het land dat Europees voetbal heeft (behaald) en telt dit op bij het seizoenstotaal van het land. Een voorbeeld: voor Nederland hebben zich 5 clubs gekwalificeerd voor Europees voetbal. Ajax wint een wedstrijd en krijgt 2 punten. Dit puntenaantal deel je door aantal gekwalificeerde clubs, dus 5. 2/5 = 0,4. Ajax heeft in dit geval dus 0,4 punt verzameld met 1 gewonnen wedstrijd voor het huidige seizoen.
De UEFA (de Europese voetbalbond) deelt landen en clubs in aan de hand van een coëfficiëntenlijst, deze lijst gaat over hoe sterk clubs zijn op Europees gebied. Deze sterkte wordt bepaald door de resultaten van het huidige seizoen en de vier voorgaande seizoenen. Je kan punten behalen door mee te doen aan de Champions League, Europa League en sinds dit jaar, het seizoen 2021/2022, ook de Conference League.
Achter de ranglijst van clubs zit een puntensysteem. Hoe verder je komt in een toernooi, hoe meer punten je verzamelt. Een club kan bijvoorbeeld punten verdienen door wedstrijden te winnen of gelijk te spelen, maar er zijn meerdere manieren op punten te verzamelen. Op welke manieren is hieronder te zien in de tabel:
De UEFA heeft 2 ranglijsten, namelijk een landenranglijst en een clubranglijst. Beide ranglijsten hebben met elkaar te maken. Hoe hoger je als land op de ranglijst staat, hoe meer clubs uit jouw land zich kunnen kwalificeren voor Europees voetbal. Dus hoe hoger je als club staat op de ranglijst, hoe meer kans je hebt om meer punten binnen te sprokkelen. Je wordt namelijk tijdens de loting ingedeeld bij de clubs die rond dezelfde plek op de ranglijst staan. Daardoor kan je deze clubs niet loten en daarnaast kan je ook niet loten tegen clubs uit je eigen land (en er zijn meerdere uitzonderingen op deze regel, deze laten we voor nu even terzijde). Een voorbeeld: Nederland staat in seizoen 20/21 op de 7e plek in de ranglijst, dit geeft recht op 5 tickets voor de Europese competities. Ajax is gekwalificeerd voor Europees voetbal en gaat de Champions League in. Nu wordt er gekeken naar de clubcoëfficient van Ajax om te kijken in welke pot zij komen voor de loting van de groepsfase. In pot 1 komen de kampioenen van de landen die in de top 6 van de landenranglijst staan. Deze pot wordt aangevuld met de winnaars van de Champions League en de Europa League. De rest van de potten worden ingedeeld op basis van de clubranglijst. Hierdoor kan Ajax geen clubs loten die rond dezelfde plek op de ranglijst staan.
Beide ranglijsten worden hieronder uitgelegd door middel van een voorbeeld van afgelopen seizoen (2020/2021).
Landen coëfficiënten
Een land verzamelt punten door de prestaties van de clubs die zich dat seizoen gekwalificeerd hebben voor Europees voetbal. Ook deze ranglijst is gebaseerd op 5 seizoenen (de 4 voorgaande seizoenen en het huidige seizoen). In de visualisatie is te zien dat Nederland in het seizoen 2020/2021 een puntentotaal van 9,2 behaalde. Het totaal aantal behaalde punten ligt een stuk hoger, maar alle behaalde punten worden gedeeld door het aantal gekwalificeerde clubs. Hier komt dus ook het belang van goed presterende clubs bij kijken. Hoe beter alle gekwalificeerde clubs presteren in Europa, hoe hoger het puntenaantal voor Nederland en hoe hoger Nederland op de ranglijst komt te staan.
Club coëfficienten
Voor clubs is het belangrijk om zich via de competitie te plaatsen voor Europees voetbal, dit wordt dus bepaald aan de hand van de ranglijst aan het einde van de competitie. Als we kijken naar Ajax en Olympique Lyon in clubranglijst, valt één ding direct op: Olympique Lyon behaalde afgelopen seizoen nul punten en Ajax behaalde 18 punten.
Olympique Lyon heeft zich via de competitie niet kunnen plaatsen voor Europees voetbal (ze stonden op de 7e plek), pas vanaf een 4e plek heb je recht op Europees voetbal in de Franse competitie. Dit heeft dus gevolgen voor de clubranglijst. Ajax werd eerste in de competitie, waardoor ze direct geplaatst waren voor Europees voetbal. Hierdoor waren ze verzekerd van minimaal 6 wedstrijden in de Champions League en hebben ze toch een mooi aantal punten kunnen behalen voor de clubranglijst
Ook geld speelt een rol, de UEFA deelt namelijk premies uit voor bijvoorbeeld een gewonnen wedstrijd. Een club heeft dus niet alleen belang bij het verzamelen van punten voor de ranglijst, maar ook voor het sprokkelen van een mooi geldbedrag. Zo pakte Ajax in het seizoen 18/19, waar ze de halve finale behaalde in de Champions League, in totaal ruim 78,5 miljoen euro.
