Jongeren luisteren vaker naar muziek tijdens het fietsen dan oudere fietsers, vooral op elektrische fietsen. Dit kan de verkeersveiligheid beïnvloeden doordat aandacht voor het verkeer vermindert.

Als student heb ik geobserveerd hoe vaak verschillende leeftijdsgroepen muziek luisteren tijdens het fietsen. Uit mijn observaties blijkt dat vooral fietsers tussen 18 en 30 jaar regelmatig met oortjes fietsen. Onder vijftigplussers komt dit nauwelijks voor. Op elektrische fietsen luisteren jongeren bijna altijd naar muziek, terwijl oudere fietsers dit vrijwel niet doen. Deze verschillen roepen vragen op over verkeersveiligheid, omdat muziek de aandacht van fietsers kan verminderen (VeiligheidNL, z.j.).

Gevolgen voor verkeersveiligheid
VeiligheidNL meldt dat één op de vijf jonge fietsers die betrokken waren bij een ongeval bezig was met muziek of hun telefoon. Hierdoor worden belangrijke signalen, zoals een bel of naderend verkeer, te laat opgemerkt, wat de kans op botsingen en andere incidenten vergroot, vooral in drukke verkeerssituaties.

Erkenning door jongeren
Onderzoek van TeamAlert (2022) laat zien dat jongeren zelf aangeven dat muziek hun aandacht beïnvloedt. Sommigen gebruiken muziek bewust om verveling tegen te gaan, maar erkennen dat dit hun alertheid vermindert. Dit kan leiden tot tragere reacties op onverwachte situaties, zoals een auto die plotseling afslaat of een andere fietser die inhaalt. Hoewel jongeren zich bewust zijn van deze risico’s, past niet iedereen zijn gedrag hierop aan.

Extra risico’s bij e-bikes
De combinatie van muziek en e-bikes is extra risicovol. E-bikes hebben een hogere snelheid en meer gewicht, waardoor ongevallen vaker tot letsel leiden. Muziekgebruik kan dit risico vergroten doordat cruciale verkeerssignalen minder goed worden opgemerkt (UMCG, 2020).

Preventie en bewustwording
Experts benadrukken dat er nog geen strengere regels zijn voor muziekgebruik tijdens het fietsen, zoals bij bellen of appen. De focus ligt op bewustwording en educatie. Campagnes voor jongeren moeten duidelijk maken dat muziek plezierig kan zijn, maar ook risico’s met zich meebrengt voor henzelf en andere weggebruikers. Door jongeren te informeren over de gevolgen van afleiding, kunnen ze betere keuzes maken tijdens het fietsen (VeiligheidNL, z.j.; TeamAlert, 2022; UMCG, 2020).

Naast mijn observaties heb ik ook een korte enquête gehouden om een beter beeld te krijgen van muziekgebruik tijdens het fietsen. Uit de antwoorden blijkt dat vooral jongeren regelmatig met oortjes of een koptelefoon fietsen, vaak voor ontspanning of afleiding onderweg. Oudere fietsers geven veel minder vaak aan dit te doen.

Opvallend is dat een deel van de respondenten zich bewust is van de risico’s: zij merken dat hun aandacht voor het verkeer soms minder wordt door de muziek. Toch passen de meesten hun gedrag hier niet direct op aan, bijvoorbeeld door het volume lager te zetten of slechts met één oortje in te fietsen. Dit bevestigt het spanningsveld tussen plezier en veiligheid dat ook uit eerder onderzoek naar voren kwam.

Dataverantwoording

Voor dit artikel heb ik twee methoden gebruikt om gegevens te verzamelen:

Observaties – Tijdens mijn observatie in ’s-Hertogenbosch heb ik geregistreerd hoe vaak fietsers uit verschillende leeftijdsgroepen muziek luisterden en daarbij onderscheid gemaakt tussen elektrische en niet-elektrische fietsen.

Enquête – Een korte vragenlijst onder een kleine groep respondenten gaf extra inzicht in de redenen waarom fietsers muziek luisteren en hoe zij zelf de risico’s ervaren.

De gegevens in dit artikel komen uit mijn eigen observaties en een kleine enquête. Ze zijn dus niet representatief voor alle fietsers in Nederland, maar geven vooral een indruk van mogelijke verschillen tussen leeftijdsgroepen.

Klik hier om de volledige dataset te downloaden.

Bekijk hier de resultaten van de mini-enquête