Trap blijft leeg in Hoog Catharijne

UTRECHT – “Ik heb haast en de roltrap gaat gewoon sneller”, is één van de meest benoemde redenen waarom bezoekers van het winkelcentrum Hoog Catharijne de trap links laten liggen. Slechts één op de acht kiest bezoekers kiest bewust voor de trap, blijkt uit een observatieonderzoek van studenten Journalistiek aan de Hogeschool Utrecht. De roltrap is populairder onder de winkelaars. De uitkomst is opvallend, want recent onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Public Health, toont aan dat regelmatig traplopen aantoonbare gezondheidswinst oplevert (Jude et al., 2025).

Gedrag blijft achter

Nieuw onderzoek onder bijna een half miljoen deelnemers naar cardiovasculaire voordelen van traplopen, gepresenteerd op een Europese cardiologieconferentie, laat zien dat regelmatige traplopers aanzienlijk gezonder zijn (Wigle, 2024). Deze groep heeft 24 procent minder kans om vroegtijdig te overlijden en maar liefst 39 procent minder kans op sterfte door hart- en vaatziekten. Toch blijkt uit het observatieonderzoek in Hoog Catharijne dat deze gezondheidsvoordelen zich nauwelijks vertalen naar het dagelijks gedrag van bezoekers. Traplopen draagt bovendien niet alleen bij aan een betere spierkracht en een gezonde bloeddruk, maar ook aan mentaal welzijn. Het verbetert de stemming én de cognitieve prestaties (Jude et al., 2025).

Waarom kiezen we toch voor de roltrap?

Uit een korte enquête onder elf voorbijgangers blijkt dat gemak en snelheid de doorslag geven. “Ik heb haast en de roltrap gaat gewoon sneller,” legt één van de respondenten uit. Slechts één deelnemer noemde gezondheid als reden om voor de trap te kiezen.

Gedragswetenschappers wijzen daarnaast op de invloed van sociale voorbeelden. Een Duitse studie laat zien dat het aandeel trapgebruikers direct stijgt zodra een zichtbaar rolmodel het goede voorbeeld geeft (Krisam et al., 2020). In Hoog Catharijne waren soortgelijke rolmodellen niet aanwezig.

Hoe stimuleren we trapgebruik?

Campagnes en creatieve nudges, zoals de beroemde ‘pianotrap’ die muziek maakt bij elke stap, blijken trapgebruik tijdelijk te stimuleren. Toch is het effect meestal van korte duur, laat een Belgisch onderzoek zien (Nudging, 2025). Voor een blijvende gedragsverandering is meer nodig dan een eenmalige gimmick. Juist in drukke knooppunten als Hoog Catharijne kan een verschuiving richting de trap grote gezondheidswinst opleveren. Wie durft het goede voorbeeld te geven?

Dataverantwoording

Voor dit artikel zijn observaties uitgevoerd in winkelcentrum Hoog Catharijne op drie verschillende dagen: donderdag, zaterdag en zondag. Tijdens meerdere meetmomenten werd gedurende vijf minuten geteld hoeveel bezoekers de trap en hoeveel de roltrap gebruikten. In totaal zijn daarbij 705 passanten geobserveerd.

Daarnaast is een korte enquête afgenomen onder 11 bezoekers die de roltrap gebruikten. Zij kregen vragen over hun keuze voor de roltrap of trap. De antwoorden zijn geanalyseerd.

Ten slotte is er gebruik gemaakt van 4 wetenschappelijke artikelen, waarin de resultaten van de wetenschappelijke onderzoeken zijn gebruikt in het artikel.

De volledige dataset is beschikbaar via [Data voor Datablog 1 – Sam en Fabiënne].