AZ Alkmaar valt op in de eredivisie 2024/2025 met 82,5 procent Nederlandse spelers in de selectie. Daarmee is de club een uitzondering in een competitie die steeds internationaler wordt. Andere topclubs, zoals Feyenoord, Ajax en PSV, hebben veel meer buitenlandse spelers. Wat zegt dat verschil over een club werkt en presteert.
Expert in interculturele samenwerking, Cynthia de Jager, die veel betaald-voetbalclubs adviseert, ziet in de cijfers vooral een weerspiegeling van cultuur en beleid. “AZ is een club die rust en continuïteit uitstraalt,” zegt ze. “Ze presteren al jaren stabiel in de subtop, hebben weinig interne onrust en investeren sterk in de eigen jeugd. Spelers kennen de clubcultuur al voordat ze doorbreken.” Volgens haar draagt dat bij aan constante prestaties, maar kan het ook de sprong naar de absolute top beperken. “Nieuwe, frisse invloeden zijn soms nodig om verder te groeien.”
De data over de afgelopen tien jaar laten inderdaad zien dat AZ consequent een hoog aandeel Nederlandse spelers heeft en vaak tussen plek drie en vijf eindigt. Er is geen duidelijk verband tussen het aantal landgenoten en het sportieve resultaat, maar de samenstelling zegt wel iets over de manier waarop de club werkt. AZ kiest voor herkenbaarheid en lange termijnstabiliteit boven snelle verandering.
Toch is een selectie met veel spelers met een Nederlands culturele achtergrond niet automatisch beter, benadrukt De Jager. “Feyenoord is een goed voorbeeld: ze werden kampioen met zestien verschillende nationaliteiten. Dat kan prima werken, mits er aandacht is voor communicatie en vertrouwen.” Volgens haar ligt het verschil niet in de nationaliteit zelf, maar in hoe een club omgaat met culturele verschillen. “Een speler uit Japan of Marokko gaat anders om met feedback dan een Nederlander. Sommige spelers willen liever één-op-één gesprekken, anderen hebben geen moeite met directe groepsfeedback. Als je dat niet goed begeleidt, kun je onbewust misverstanden en wantrouwen creëren.”
Volgens De Jager besteden Nederlandse clubs daar nog te weinig aandacht aan. Buiten het veld regelen ze vaak wel praktische zaken zoals huisvesting en taallessen, maar er wordt minder gekeken naar hoe cultuur invloed heeft op communicatie, leiderschap en vertrouwen. “In Nederland zijn we gewend aan een egalitaire manier van leidinggeven, maar in andere culturen speelt hiërarchie een grotere rol. Trainers die beter begrijpen hoe ze met verschillende achtergronden moeten omgaan, kunnen veel winnen in teamprestaties.”
Wat zouden clubs beter kunnen doen? “Meer bewustzijn creëren dat niet iedereen op dezelfde manier communiceert, “ zegt De Jager. “Soms ligt het niet aan de speler tegenover je, maar aan je eigen manier van communiceren. Kijk eens in de spiegel.”
Of AZ beter zou presteren met meer buitenlandse spelers, vindt ze lastig te zeggen. ‘Dat blijft speculatie. Nederland is een klein land; als je alleen binnen de landgrenzen zoekt, mis je veel talent. Buitenlandse spelers kunnen ook commercieel interessant zijn, ze brengen variatie en trekken eventueel sponsoren aan. Maar het moet passen bij de cultuur van de club.”
De cijfers over AZ tonen dus niet alleen iets over aantallen, maar ook over identiteit. Waar andere clubs kiezen voor internationalisering, houdt AZ vast aan herkenbaarheid. Dat levert geen spectaculaire sprongen op, maar wel een stabiel fundament.
Verantwoording: Voor dit onderzoek is gebruikgemaakt van data afkomstig van Transfermarkt.nl, een openbare database met informatie over voetbalclubs, spelers en competities. De gegevens over de nationaliteit van spelers zijn verzameld uit de selecties van de tien hoogst geklasseerde clubs in de Eredivisie seizoen 2024/2025. Wanneer spelers meerdere nationaliteiten bezaten, is de speler geschaald als Nederlands indien één van die nationaliteiten Nederlands was. De historische data over AZ Alkaar zijn ook afkomstig van Transfermarkt.nl en tonen per seizoen het percentage spelers met een Nederlandse nationaliteit in de selectie, gecombineerd met de eindpositie in de Eredivisie.
