De 100-jarige Amsterdamse bioscoop Tuschinski kreeg vorige week vrijdag nog een koninklijke titel toegewezen. De bioscoop wordt door velen gezien als de mooiste bioscoop ter wereld. De waardering voor bioscopen lijkt er nog steeds te zijn, maar toch steekt er sinds een aantal jaar een grote concurrent de kop op volgens kenners. Streamingsdiensten, ze zijn niet meer weg te slaan uit het Nederlandse filmaanbod. Wat betekent hun populariteit voor de bioscopen in ons land?
De coronacrisis zorgde voor een enorme toename in het gebruik van streamingsdiensten. Bioscopen moesten een groot deel van 2020 hun deuren sluiten en veel filmproducenten brachten hun films daarom vervroegd op streamingsdiensten uit. Kenners vrezen dat bioscopen in 2021 weer veel concurrentie vanaf die kant kunnen verwachten. Paramount Domestic-baas Chris Aronson is zelfs van mening dat bioscopen hun kernfunctie zouden moeten herzien, blijkt uit een interview met Variety. Het tonen van de nieuwste kaskraker zou volgens hem niet meer genoeg zijn om mensen terug de zalen in te krijgen. Bioscopen zouden een plek moeten worden waar mensen voor en na de film ook graag willen zijn.
Maar uit cijfers van de Boekmanstichting (dataset ‘bioscoopgeschiedenis in cijfers’) blijkt dat de hoeveelheid bioscopen in ons land juist stijgt. Eigenlijk is er vanaf het jaar 2001 wel een jarenlange daling te zien, maar vanaf 2009 is er een blijvende stijging tot 2020. Er waren toen 156 bioscopen in ons land, waar het er twintig jaar geleden nog 149 waren. Gulian Nolthenius, directeur van Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters is dan ook van mening dat het juist goed gaat met de sector. Op de vraag of bioscopen hun kernfunctie inderdaad zouden moeten herzien om erger te voorkomen, zegt Nothenius: “We moeten natuurlijk met de tijd mee gaan. Mensen gaan naar de bioscoop voor de film, maar daarnaast komen ze ook voor een stukje beleving. Daar investeren we al jaren in.” Volgens hem zorgen bioscopen er al voor dat het niet alleen om de film draait, met bewegende stoelen, beter beeld en geluid en een gezellige sfeer.
Nothenius is nuchter als het gaat om de concurrentie van streamingsdiensten. De sector ziet hen als een indirecte concurrent, omdat de bioscoop een uitgaansgelegenheid is en streamingsdiensten niet. “Het feit is wel dat de omzet van streamingsdiensten al de helft groter is dan dat van bioscopen. Dat is jammer om te zien, maar het publiek zal altijd die weg naar de bioscoop blijven vinden. Je kunt een gigantisch mooie streamingsdienst of bioscoop hebben, maar het staat of valt met aantrekkelijke content. Streamingsdiensten zullen, net als bioscopen, moeten blijven innoveren om aantrekkelijk te zijn.” Nothenius is dan ook positief over de toekomst. “We hebben de opkomst van televisie en dvd’s gehad en dat hebben we overleefd. De opkomst van streamingsdiensten zal daarin niet anders zijn.
Terwijl het aantal bioscoopgebouwen ieder jaar stijgt, is er bij het aantal bioscoopstoelen vanaf 2018 juist een lichte daling te zien van ongeveer 6000 stoelen. Nothenius heeft daar een verklaring voor: “Men is steeds luxere stoelen gaan installeren. Je hebt dan meer ruimte nodig per stoel. Ook bioscoop Tuchinski doet mee aan deze trend. Ze wilden daar meer beenruimte bieden voor een luxere zit.”
Verantwoording
Voor de datavisualisaties is gebruik gemaakt van cijfers van de Boekmanstichting. Deze dataset wordt ieder jaar bijgewerkt, waarvan de laatste keer op 29 juli 2021 was. De cijfers in de dataset zijn uitsluitend verzameld uit jaarverslagen van de bioscoopbranche in Nederland. Het aantal bioscoopgebouwen en het aantal bioscoopstoelen betreft het aantal op 1 januari van het genoemde jaar.
Uit de dataset heb ik de cijfers van de afgelopen twintig jaar geselecteerd. Dit, omdat deze op het moment het relevantst zijn. Ik heb ervoor gekozen om beide grafieken vanaf een hoger aantal te laten beginnen, omdat geen enkele cijfers lager dan dat aantal kwamen. Ik heb uit de dataset een grafiek gemaakt met daarin het aantal bioscoopgebouwen in Nederland en een grafiek met het aantal bioscoopstoelen. Dit, omdat ik het opvallend vond dat de bioscoopstoelen de afgelopen jaren juist afnam.
