The end is near

The end is near

Het is zondag middag, Elise staat klaar op een pleintje ergens in Maastricht. Samen met een groepje mensen, een groepje kunstliefhebbers. Allemaal wachten ze op iets. Maar op wat, dat weten ze niet precies. Er staat een rookmachine aan, de mist sluit zich langzaam om het groepje heen. De verwachtingen liggen hoog. Een trompettist zet een melancholisch nummer in. En plots komen er ruiters op statige paarden de hoek om. De draven over het plein. “Ze komen helemaal uit Venetië.” Meldt de kunstenaar vrolijk vanuit het publiek.

Elise is onder de indruk. Al van jongs af aan is ze kunstliefhebber geweest. En stiekem ook wel een beetje een paardenmeisje, normaal valt dat nooit echt samen. Behalve op schilderijen, maar vaak zijn het dan paarden midden op een oorlogsslachtveld. Dat vindt ze dan minder leuk. Maar vandaag viel het heel eventjes kort wel samen. Maar daar kwam ze niet voor.

Het stukje dat net te zien was symboliseert de reis van de tentoonstelling waar ze heen gaat. En het was nog een heel gedoe om hier te komen. Niet alleen omdat ze in haar eentje met de trein moest, maar ook omdat haar vader het haar verboden had. Maar ach, niets in vergelijking met de weg die zogenaamd de ruiters, maar eigenlijk de tentoonstelling heeft afgelegd. Deep See Blue Surrounding You/ Vois ce bleu profond te fondre, is helemaal vanuit Venetië in 2019 naar Maastricht gekomen. Begonnen in de smalle kanaaltjes van Venetië, uitlopend naar de helblauwe lagunes in Zuid-Frankrijk om vervolgens terecht te komen bij de oevers van de Maas in het noorden. Volgens de kunstenaar, Laure Prouvost, vormen waterstromen zowel een bron van leven als een bron van vernietiging.

“En uit die tegenstelling put ik inspiratie” leest Elise op een bordje. Knap vindt Elise dat, inspiratie halen uit dingen waar andere mensen dat niet kunnen vinden. Je eigen ding doen en je niks van anderen aantrekken. Dat zou zij ook vaker moeten doen. Maar misschien is dat ook wel wat ze vandaag gedaan heeft. Door hier te komen. Haar vader was er namelijk fel op tegen. Ze denkt terug aan die ochtend.

‘Ik wil niet dat je gaat, ik ben klaar met jou gekke fantasiewereldje. Op deze manier bereik je niks.’ had haar vader tegen haar geroepen.

‘Fantasiewereld? Dit is kunst, kunstwereld. Daar gaan miljoenen in om, en daarnaast is dat niet een het punt.’

‘Wat is het punt dan wel? Met naar plaatjes kijken verdien je niks.’

‘Dat.. dat… dat kan ik niet een beginnen proberen uit te leggen. Ik kom tot rust als ik daar ben.’ Elise merkt dat haar vader iets verzacht. Ze hoopt dat hij haar naar het Bonnefantenmuseum laat gaan. Ze moét hierbij zijn.

‘Je gaat niet en daarmee is het klaar’ zegt hij resoluut.

Toen is ze de deur uitgerend. Ze had al haar spullen al ingepakt om mee te nemen. Ze gaat vanavond wel weer gewoon terug naar huis, en in wat voor staat ze haar vader daaraan zal treffen is een zorg voor later. Eerst naar binnen toe.

Op de tweede verdieping schuifelt Elise over een lichtblauwe, glanzende vloer. In de vloer zitten verschillende items, een plastic kwal, een raaf met een sigaret in zijn bek en allemaal kapotte telefoons. Het schetst prachtig de kwelling van de plastic soep. Het loopt over, als een soort olievlek overloopt naar de volgende ruimte. “Prouvost koppelt een behaaglijke esthetiek aan de verontrustende klimaatdreiging.” Staat op een bordje in de ruimte geschreven.

Ze komt in de volgende ruimte en blijft staan bij een fontein waar drie paarsgroene vissen water spuwen. Het kabbelende water kalmeert haar. Misschien moet ze ook niet zo tegen haar vader in gaan. Hij bedoelt het goed dat weet ze wel. Sinds haar moeder is vertrokken met de kunstenaar van wie ze schilderlessen kreeg is haar vader niet meer hetzelfde. Haar moeder was altijd al een kunstzinnig persoon, daar heeft Elise zelf ook de voorliefde voor kunst van gekregen. Haar vader hield zo veel van haar moeder, hij adoreerde haar helemaal. Toen ze wegging was hij niet meer hetzelfde. Ze staart naar het water, plots komt er een fel stroboscopisch licht en verschijnen de in steen gebeitelde woorden ‘The End is Near’. En haar kalmte verdwijnt meteen.

Zij is haar moeder niet, en wat haar moeder hun heeft aangedaan is niet Elise haar schuld. Haar vader blijft maar drukken op studeren en werken. Alsof dat alles is waar het leven nog om draait, er is zo veel meer dan dat. De tentoonstelling wordt langzaam wat minder liefelijk en optimistisch. Ze komt in een ruimte met een kunstwerk bestaand uit ijzeren hekken die zijn behangen met gebruikte theezakjes, algen en sculpturen. Aan de andere kant hangt een gigantisch tapijt met surrealistische voorstellingen en slogans. Het tapijt scheidt de ruimte, ze loopt de hoek om waar een videoscherm staat dat klotsende onderwaterbeelden toont. Scheepsnetten overwoekeren het scherm. Ze blijft er lang naar staren.

Hoe zal het straks zijn als ze thuiskomt? Is hij dan nog boos? Ze hoopt niet dat hij haar het huis uit gaat gooien. Zo ver zal het vast niet komen denkt ze. Hij blijft haar vader, en ondanks dat het de afgelopen tijd lastig is geweest weet ze zeker dat hij van haar houdt. Ze loopt naar een muur waar drie zwart-witfoto’s aan hangen. Ze zijn van de Franse regisseur Agnès Varda, leest ze op het bordje. ‘Ze fotografeerde het Palais Idéal du Facteur Cheval dichtbij Lyon. Het feeërieke paleis, opgebouwd door de postbode Fernand Cheval van 1879 to 1912.’ Het lijkt wel een bovengrondse Atlantis, de verzonken stad.

Elise stapt de laatste ruimte binnen, het is donker en overal hangen grijze doeken. Sommige mensen pakken elkaar vast, anderen zetten hun flits aan op hun telefoons. Elise begint maar gewoon met lopen. Ze slaat de grijze doeken uit haar gezicht, maar ze komt er niet goed door heen. Net op het moment dat ze haar telefoon wil pakken om haar flits aan te zetten voelt ze dat iemand haar hand vastpakt. Elise kijkt op, het is haar vader.

Ze kan haar ogen niet geloven. ‘Huhh wat doe jij nou hier? vraagt ze. ‘Ik kom mijn excuus aanbieden’, zegt haar vader. ‘Ik ben te ver gegaan, ik kan nog steeds niet goed met het vertrek van je moeder om gaan. En dat projecteer ik op jou. Alles wat ik met kunst associeer link ik aan haar. En dat gaat ten koste van jou. Sorry.’ Elise ziet dat haar vader tranen in zijn ogen heeft. Zelf begint ze ook te huilen. ‘Het is oke zegt ze.’ En ze vallen elkaar in de armen.

Na een dikke knuffel vinden ze hun weg door de grijze doeken heen. In het midden van de ronde zaal liggen kussentjes en stenen bankjes. They Parlaient Idéale, een fictiefilm uit 2019 wordt gedraaid. Maar Elise en haar vader gaan lekker naar huis.

‘Wat vond je nou echt van die tentoonstelling?’ vraagt Elise haar vader

‘Tja, het was wel heftig hè. Indrukwekkend wel, maar ook heel pessimistisch.’

‘Ik schrok er wel een beetje van toen The end is near opeens verscheen met al die flitsende lampen.’

‘Ja, dat had ik nou ook. Maar de boodschap was mooi.’

‘Ja dat wel.’

Over de auteur

Elke van Goor

Mijn naam is Elke van Goor en ik ben in 2019 begonnen aan de opleiding journalistiek aan de SVJ. Begin 2024 studeer ik af en kan ik echt gaan beginnen in het werkveld. Op deze site laat ik zien wat ik heb gemaakt en geleerd in de afgelopen 5 jaar.