In een wereld waar technologie niet meer weg te denken is, worden onze relaties steeds vaker gevormd via een scherm. Datingapps lijken een makkelijke manier om liefde te vinden, maar aan de achterkant schuilt een mechanisme dat onze aandacht, gedrag en zelfbeeld beïnvloedt.

Wereldwijd gebruiken miljoenen mensen datingapps als Tinder, Bumble en Hinge. Meest populair is Tinder met 60 miljoen gebruikers, waarvan 9,4 betaald. Dit laat zien dat mensen bereid zijn om te investeren in extra functies die hun kansen op een match vergroten. Uit onderzoek van Futurity uit 2023, blijkt dat de helft van de gebruikers op Tinder de app niet gebruiken voor dates. Zij gebruiken de app vooral voor sociale contacten, vermaak, om positieve emoties te stimuleren, en om meet negatieve emoties om te gaan.

Lucas Meyland herkent dit uit eigen ervaring. ‘Het is net als op het terras een beetje mensen kijken. Daar gebruik ik Tinder ook voor. Als er dan iets uitkomt, is dat leuk meegenomen, maar het hoeft niet per se.’

Deze cijfers laten zien hoeveel mensen de apps gebruiken en hoeveel daarvan betalen voor extra functies. Maar niet alleen de betaalde functies zorgen ervoor dat gebruikers blijven terugkomen. Ook de gratis functies, zoals het swipen, matches krijgen en berichtjes sturen, zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden en je steeds weer verleiden om door te gaan. ‘Je hebt bij Tinder een feature dat je een reward krijgt als je zeven dagen achter elkaar de app opent’, vertelt Tom Lanting. ‘Soms open ik die app gewoon puur om die reward door te zetten, en dan ga ik toch weer swipen, terwijl ik dat eigenlijk niet wilde doen.’

Maakbare liefde

Volgens datingexpert Marie-José Bosch-Kuiper, is dit een bewuste keuze in het ontwerp. ‘Het is zo makkelijk om in contact te komen dat er een soort inflatie op ontmoetingen ontstaat.’ Volgens Bosch-Kuiper voelt een nieuwe match hierdoor minder bijzonder en wordt de focus gelegd op mogelijke minpunten in plaats van de positieve eigenschappen. ‘Voor je gevoel gaat het namelijk te makkelijk, dus moet er wel iets mis zijn toch?’

Ook kun je de zoektocht verfijnen met verschillende filters, zoals leeftijd, woonplaats, opleidingsniveau en meer. Volgens Bosch-Kuiper wekt dat de indruk dat je met de juiste instellingen de perfecte match kunt vinden. ‘Dit geeft jou het gevoel dat het maakbaar is om de beste keuze te maken. Maar dat is het niet, en zeker niet in de liefde,’ vertelt ze. Ze vergelijkt het met een ijsboer die vijftig soorten stracciatella aanbiedt. ‘Het zorgt ervoor dat je eigenlijk nooit blij bent met je keuze en rondloopt met het idee dat er misschien nog wel een betere is voor jou.’

Datingapps worden niet alleen door veel mensen gebruikt, maar ook intensief. Dagelijks worden er miljoenen keren geswipet. In 2024 telden Tinder en Hinge, volgens Statia, dagelijks miljarden swipes.

Elke swipe is een beloning

Deze dagelijkse betrokkenheid is niet toevallig. Volgens Psycholoog Anissa Mouyah zijn datingapps zo ontworpen dat ze ons beloningssysteem stimuleren en ons gedrag beïnvloeden. ‘Elke swipe of bericht geeft een dopamineboost, waardoor je steeds meer tijd doorbrengt op de app.’

Lucas Meyland ervaart dit in zijn ‘Tinderfases.’ Soms zit hij er veel op, soms helemaal niet. ‘Door al het geswipe word ik soms gek.’ Voor *Rob, die drie datingapps gebruikt, begon het allemaal uit nieuwsgierigheid en voor de lol, maar de nieuwsgierigheid deed hem uiteindelijk overstappen naar de betaalde functies.

Rob vertelt dat deze apps bewust op deze manier zijn ontworpen om het moeilijker te maken om te stoppen. ‘Als je een gratis versie hebt, kun je maar een aantal likes uitdelen. Daarna moet je 24 uur wachten voor nieuwe likes. Je betaalt al gauw drie tientjes voor extra functies ‘Het doel is om een abonnement te nemen. En als er dan vanaf wil, dat is het lastigst,’ vertelt Rob. ‘Je moet vaak mailen, en dan zit je er vaak nog een maand aan vast. De afschrijving is niet duidelijk herkenbaar, omdat er een heel ander nummer bij staat. De makers zijn er op ingespeeld.’

Volgens Mouyah werken deze apps als een gokautomaat waarbij een match of bericht onvoorspelbaar is. Dit patroon kan de verslaving versterken, omdat je steeds hoopt dat de volgende swipe de juiste is. ‘Je weet niet wanneer je de volgende interactie krijgt. Je blijft spelen in de hoop op een grote beloning, maar het komt niet altijd.’

Uit onderzoek van Radar uit 2025, blijkt dat gebruikers dit zelf ook ervaren. Zo geeft 44% aan datingapps meer gebruiken dan zij willen, omdat de hoop op een match hen vasthoudt. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat 24% actief blijft, vanwege de meldingen van potentiële matches.

Zoeken naar bevestiging

Deze cijfers laten zien dat de beloningsmechanismen van de apps het gedrag van gebruikers beïnvloeden. Rob ervaart dit persoonlijk en vergelijkt het met een kansspel. ‘Eigenlijk is het een soort gokken, een beetje prijs schieten. Het is bijzonder als je er een relatie aan overhoudt.’

Datingapps gebruiken subtiele prikkels zoals meldingen als ‘iemand vindt je leuk’, ‘je hebt een nieuwe match’ of visuele effecten en geluidjes om je aandacht vast te houden. Volgens relatietherapeut Jeremy Heshof activeert dit ons beloningssysteem. ‘Het geeft ons een goed gevoel.’ Daarnaast biedt het krijgen van likes en matches constante bevestiging, wat je zelfvertrouwen kan opkrikken, maar ook afhankelijk kan maken van externe goedkeuring, vertelt Mouyah. ‘In plaats van echte, diepgaande verbindingen te zoeken, worden mensen steeds meer afhankelijk van de vluchtige bevestigingen van anderen die de apps bieden.’ Zelfs als er geen echte klik is, zorgt het krijgen van een like of match al voor een goed gevoel, benadrukt Heshof.

Volgens Heshof raakt niet elke gebruiker verslaafd. Het hangt af van het zelfbeeld en de mate van zelfbeheersing. ‘Hoe meer iemand tevreden is met zichzelf, hoe minder gevoelig die persoon is voor dit soort verslavingen,’ zegt hij. Belangrijk is daarom de intentie. ‘Als je dit doet vanuit een negatief zelfbeeld of eenzaamheid dan ligt verslaving veel eerder op de loer.’ Het eerder genoemde onderzoek van Futurity laat bovendien zien dat gebruikers die datingapps gebruiken om negatieve emoties te verwerken, vaker minder effectief zijn in online daten.

Heshof wijst erop dat er gewenning kan optreden als de behoefte aan likes en bevestiging niet wordt vervuld. Hierdoor downloaden sommige gebruikers meerdere datingapps uit angst om iets te missen. Rob vertelt dat hij de apps soms verwijdert, omdat er vaak niks uitkomt, of omdat hij er zat van wordt. Toch installeert hij dezelfde apps vaak opnieuw. Daarom is het volgens Heshof belangrijk om regelmatig bij jezelf in te checken. ‘Als je merkt dat het gebruik van datingapps vaak een leeg of eenzaam gevoel achterlaat, is het verstandig om jezelf af te vragen is dit nog wat ik wil?’

Te veel keuzes

Volgens Bosch-Kuiper zorgt het grote aanbod ervoor dat je niet meer weet wat je wil. Uren swipen leidt tot overprikkeling van je brein. ‘Het is niet meer te verwerken voor jouw hersenen, het maakt je moe en moedeloos.’ Ze weet dit ook uit eigen ervaring. ‘In het begin was het heel heftig.’ omdat je als nieuw lid overspoeld wordt met berichten. Om het overzicht te houden moet je een strategie hebben.’ Door al deze opties lijkt de liefde voor het grijpen, en kun je iemand zo inruilen voor een ander, vertelt ze. Juist daarom is ze fan van Breeze, een app die je elke dag maar een paar profielen laat zien en bij een match direct een date voorstelt.

Rob gebruikt daarnaast meerdere datingapps tegelijk, vaak omdat hij van mensen in zijn omgeving hoort dat een bepaalde app beter werkt. Zo wisselt hij tussen verschillende apps uit de hoop dat er ergens wel een succesvolle match ontstaat.

Daarbij is het volgens Bosch-Kuiper goed om te onthouden dat iemand niet jou afwijst, maar jouw profiel. ‘Dit gaat niet over jou, maar over het beeld dat iemand gekregen heeft door jouw tekst en foto’s. Misschien begreep de ander het niet, of is het niet zijn ding.’ De pijn die afwijzing kan veroorzaken, heeft meer te maken met het verlangen naar liefde, maar niet met de persoon die jou afwijst, vertelt ze.

Datingapps zijn volgens Bosch-Kuiper een prettige en makkelijke manier om met anderen in contact te komen. ‘Een bericht of like is zo gemaakt.’ Uiteindelijk weegt volgens haar online contact niet op tegen echte ontmoetingen. ‘Een fysieke ontmoeting zegt zoveel meer. Je merkt pas echt of iemand bij je past aan hoe op je gemak je je voelt in zijn of haar aanwezigheid. Dat kun je online simpelweg niet aanvoelen.’

* Deze naam is gefingeerd wegens privacy redenen. De echte naam is bekend bij de redactie.

Luister hier het verhaal hoe Randy zich verloor in online daten.