Afgelopen vrijdag, 4 oktober, kwam er een nieuwe aflevering van de podcast ‘Over de liefde’ uit, genaamd ‘Hoe ouder je wordt, hoe leuker de seks’. ‘Over de liefde’ is een podcast van het AD waarin columnist Debby Gerritsen op zoek gaat naar de liefde. In de recente aflevering was seksuoloog en gepensioneerd arts Woet Gianotten te gast en hij vertelde dat dementie eerder optreedt bij mensen die minder seks hebben.

De informatie achter deze claim werd niet gegeven in de podcast.

Risicofactoren Dementie

De Honolulu-Asia Aging Study (HAAS) heeft verschillende risicofactoren voor dementie geïdentificeerd. Deze risicofactoren zijn: onbehandelde hypertensie op middelbare leeftijd, lage fysieke activiteit, roken op middelbare leeftijd en een hoge body mass index. Als er bepaalde zaken zijn die het risico op dementie verhogen, zijn er natuurlijk ook dingen die het risico op dementie kunnen verminderen. Volgens de website van Alzheimer Nederland, een organisatie die zich focust op alle thema’s rondom dementie, zijn elementen die kunnen helpen: het voedingspatroon aanpassen naar bijvoorbeeld het mediterrane dieet, het behouden van een gezond gewicht (geen overgewicht), matig omgaan met alcohol, niet roken en nog meer. Ook is het belangrijk om sociaal contact met anderen te behouden, nieuwe dingen te leren of musea te bezoeken. Dit zijn manieren om je brein uit te blijven dagen. Zo leg je telkens nieuwe verbindingen tussen je hersencellen wat uiteindelijk een beschermende laag creëert die je langer kan beschermen tegen de effecten van dementie. De risicofactoren betekenen niet dat je automatisch dementie krijgt, maar ze vergroten wel de kans erop.

Seks als activiteit

Is seks dus iets wat het risico op dementie kan verkleinen? De redenering achter deze stelling is het feit dat seks gezien kan worden als een vorm van fysieke activiteit. Gianotten vertelde dat naarmate mensen minder fysiek bezig zijn (bijvoorbeeld door het gebruik van de auto, roltrap of de elektrische fiets) seks als activiteit belangrijker wordt. Seks ligt dus voor sommige ouderen meer voor de hand als vorm van beweging dan wandelen, fietsen, etc.

Naast bewegen zat er nog een andere reden achter deze claim. Dit was namelijk dat de opwinding ook een grote mate van extra doorbloeding oplevert wat de kans op hart- en vaatziekten en hersenaandoeningen kleiner maakt.

Rob Groot Zwaaftink, adviseur impact van onderzoek bij Alzheimer Nederland, vindt deze uitspraak een beetje stellig. Hij vertelt wel dat beweging inderdaad erg belangrijk is als het gaat om het risico op dementie te verkleinen.

Het belang van beweging

Sporten heeft eerder invloed op je spieren en lichaam terwijl dementie zich vormt in het brein. Hoe heeft dit met elkaar te maken? Groot Zwaaftink vertelt dat dit te maken heeft met de doorbloeding van de hersenen. Heel veel factoren die goed zijn voor je huid en je bloedvaten zijn ook goed voor je brein. Beweging zorgt ervoor dat het bloed goed stroomt door je hele lichaam, en dus ook door je brein. Veel van je bloed gaat namelijk door je hersenen. Dit zorgt ervoor dat daar afvalstoffen worden opgeruimd waardoor de hersenen beter blijven functioneren en veel zuurstof krijgen. Hierdoor blijft de conditie van je hersenen dus beter op peil.

Niet zo simpel

Volgens Groot Zwaaftink zitten er zeker factoren in seks die helpend zijn om het risico te verkleinen. De claim van Woet is daar een van, maar ook heeft seksuele activiteit een sociaal aspect. De claim had volgens hem net zo goed kunnen zijn dat iemand die vaak sport een kleinere kans op Alzheimer heeft.  Dit zou erg fijn zijn, maar de claim is volgens hem te sterk om te zeggen. Je kan door alle factoren wel je risico verminderen tot 30 procent, maar de kans dat je simpelweg pech hebt is te groot. “Ik ben bang dat er meer voor nodig is om Alzheimer te voorkomen dan af en toe seks hebben.”

Conclusie

Er zit dus waarheid achter de bewering van Woet Gianotten in de podcast ‘Over de liefde’ van 4 oktober. Het klopt inderdaad dat je het risico op dementie kan verkleinen door in beweging te blijven, onder andere door middel van seks. Het betekent echter niet dat dementie eerder optreedt bij mensen die geen seks hebben. Je kan namelijk ook die fysieke activiteit krijgen door middel van andere manieren van sporten. Naast bewegen veroorzaakt de opwinding tijdens seks ook een grote mate van extra doorbloeding wat de kans op hart- en vaatziekten en hersenaandoeningen kleiner maakt. Dit zorgt er dus ook voor dat seks het risico op dementie verkleint. Doorbloeding is echter ook op andere manieren te bereiken. Seks is dus niet de enige manier om het risico op dementie te verkleinen. Het helpt net als meerdere andere factoren zeker met het verkleinen van het risico, maar je kunt niet per definitie stellen dat dementie automatisch eerder optreedt bij mensen die minder seks hebben.

Bronnenlijst:

Mailcontact met Woet Gianotten, seksuoloog en gepensioneerd arts

Telefonisch contact met Rob Groot Zwaaftink

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4795939/

https://www.alzheimer-nederland.nl/dementie/oorzaken-en-voorkomen/voorkomen