In Nederland wordt de doodstraf al lang gezien als een onmenselijke straf. Toch worden wereldwijd nog duizenden mensen ter dood veroordeeld. In landen als de Verenigde Staten, China en Saudi-Arabië is de doodstraf nog altijd onderdeel van het rechtssysteem. Waarom verschilt de waarde van een mensenleven zo sterk per land? 

Internationaal strafadvocaat Rachel Imamkhan, ziet die verschillen dagelijks in haar werk. Vanuit haar kantoor in Nederland helpt ze via haar stichting PrisonLAW mensen die in het buitenland vastzitten. Voor Nederlanders die een misdrijf zijn begaan in het buitenland is Rachel ook het contactpersoon met de familie van de verdachte. 

Volgens Imamkhan ligt het wel of niet toepassen van de doodstraf vooral in de geschiedenis en cultuur van een land. “In de Verenigde Staten zie je dat de doodstraf nog altijd wordt gesteund in staten waar religie en traditie een grote rol spelen. In Azië wordt de doodstraf vooral toegepast bij drugszaken.” 

In de Verenigde Staten is het niet de federale overheid, maar elke staat afzonderlijk die bepaalt of de straf wordt toegepast. In sommige staten, zoals Texas en Florida, worden jaarlijks nog meerdere executies voltrokken. Andere staten, waaronder Californië en New York, hebben de doodstraf inmiddels afgeschaft of bevroren. 

De verschillen komen door uiteenlopende overtuigingen. In veel landen waar de doodstraf nog bestaat, is het strafrecht sterk gericht op het idee dat een zware misdaad een even zware straf vereist. Daartegenover staat de meer humanistische mening, waarin de nadruk ligt op resocialisatie en het recht op leven. Deze visie is in Europa en delen van Latijns-Amerika dominant geworden na de Tweede Wereldoorlog, mede door de opkomst van mensenrechtenverdragen en organisaties. 

Daarnaast speelt ook politiek een grote rol. In autoritaire regimes wordt de doodstraf vaak ingezet als instrument van macht, bedoeld om angst te zaaien of controle te behouden. In democratische staten gaat het vaker om de publieke opinie: politici die “hard optreden tegen misdaad” willen uitstralen, behouden de straf om kiezers gerust te stellen. Tot slot zijn er sterke culturele en religieuze invloeden. In sommige landen wordt de doodstraf namelijk gelegitimeerd vanuit het geloof.  

“Ik hoop dat Nederlanders die in het buitenland over de grenzen gaan, beter nadenken over de risico’s in die landen. Er worden andere straffen gehanteerd voor dezelfde misdrijven hier in Nederland,” aldus Rachel.

Luister hieronder naar het volledige gesprek met Rachel over haar werk als internationaal strafrechtadvocaat: