Waar komt de aandacht voor menstruatie opeens vandaan?
De laatste jaren is menstruatie hip en happening, en het taboe erop lijkt langzaam maar zeker af te nemen. Apple breidde de HealthKit–app uit met een menstruatiefunctie en mensen delen ongecensureerd hun maandelijkse periode op Twitter of Instagram. Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling van Maisie Hill’s Period Power, #Freebleeding is een veelbesproken onderwerp en sinds kort is er een menstruatie-emoji, om maar wat voorbeelden te noemen. Dit terwijl vrouwen al sinds mensenheugenis kampen met ongesteldheid. Waar komt die aandacht voor menstruatie opeens vandaan? We vragen het aan Jo-Ann Dietz (24) en Annemieke Jordans (43), oprichtsters van Cycle Care, een online platform over vrouwelijke verzorging en seksualiteit.
Jo-Ann Dietz (links) en Annemieke Jordans (rechts) met ‘Kitty Keekjes.’ Beeld: Jo-Ann Dietz.
De laatste paar jaar is er veel aandacht voor menstruatie, waarom was dit niet al eerder?
Annemieke: ‘Wij merken dat het echt een trend van nu is. Eerder stond perfectie centraal. Instagram speelde daar een grote rol in, waarop je je perfecte lichaam, je perfecte leven, je perfecte vakantie, de perfecte versie van jezelf toonde. Dit is de tegenhanger daarvan, waarin het lichaam en de gezondheid steeds meer aandacht krijgen. Er ligt veel meer focus op het tevreden zijn met jezelf, je gezondheid en goed voor jezelf zorgen. Het gaat om het reële, wat achter de perfectie schuilt. De menstruatie en de cyclus passen daar perfect bij, helemaal in het kader van aandacht voor je gezondheid en het vrouwelijk lichaam.’
Vrouwen schamen zich nog steeds voor hun ongesteldheid, maar was daar vroeger meer sprake van?
Annemieke: ‘Vrouwen schamen zich inderdaad nog steeds voor hun ongesteldheid en de problemen die daarbij spelen. Er wordt nog steeds niet open over gepraat. Mijn vriendinnen en ik praten bijvoorbeeld niet gemakkelijk over de ellende die vrouwen kunnen ervaren als ze ongesteld zijn. Dat is ook een reden waarom we het platform Cycle Care zijn begonnen. We willen dat er wat normaler over ongesteldheid gesproken wordt. Vrouwen zijn gemiddeld 40 jaar ongesteld, dus het is vrij normaal om ongesteld te zijn, maar we doen er toch altijd een beetje krampachtig over.’
Jo-Ann: ‘We zien dat er steeds meer aandacht voor komt, maar echt er over praten en het uit de weg ruimen van de schaamte, daar zijn we nog niet.’
Er wordt online veel gedeeld over ongesteldheid, zoals foto’s van tampons of afscheiding, maar het blijft toch controversieel. Hoe denken jullie daarover?
Annemieke: ‘Er zijn natuurlijk dames die dat soort dingen doen en soms is dat ook wel nodig, iets activistisch om een gesprek op gang te krijgen. Dat zag met de Dolle Mina’s in de jaren ’70, de vrouwen die hun bh’s verbrandden op straat. Je ziet dat de laatste jaren sommige vrouwen heel openlijk hun tampon laten zien of op Instagram hun afscheiding laten zien. Dat begrijpen we wel, maar het is niet iets wat we zelf zouden doen. Wij zoeken meer de balans, maar het open zijn helpt wel. Je krijgt meer discussie en mensen hebben er een mening over. Door het niet te doen krijg je geen discussie op gang.’
Hoe zouden we in een ideale wereld over ongesteldheid praten en denken?
Annemieke: ‘In een ideale wereld zou ongesteldheid iets heel normaals zijn, zo normaal als het feitelijk is. We zouden er niet meer zo stiekem over doen of een schuldgevoel over hebben. De schaamte zou meer uit de weg geruimd moeten worden zodat het een normaal gespreksonderwerp wordt.’
Hoe kunnen wij als vrouwen daar op een dagelijkse basis aan bijdragen, die normalisering?
Annemieke: ‘Het besef dat het iets heel normaals is, is heel belangrijk, niet alleen voor vrouwen maar ook voor mannen. Laatst stond bijvoorbeeld in de krant dat scholen heel graag menstruatieles willen. Als je meer begrip hebt voor elkaar omdat je meer weet over elkaar, dan kun je er ook gemakkelijker over praten. Met tampons zwaaien door kantoor hoeft ook niet van mij, dat is niet nodig, maar er zijn aan de andere kant ook heel veel vrouwen die niet eens durven om een tampon te vragen, terwijl dat heel normaal zou moeten zijn. Ik heb dat zelf heel lang niet gedurfd, het gebeurde altijd achter gesloten deuren. Dat hoeft ook niet, een middenweg zou mooi zijn.’
Jo-Ann: ‘Het is belangrijk dat erover gepraat wordt zodat vrouwen ook eerder een probleem erkennen. Als ze maar op hun tanden blijven bijten en problemen negeren, dan missen ze ook belangrijke elementen waardoor vrouwen eerder naar een dokter zouden kunnen gaan en erachter kunnen komen dat iets misschien niet helemaal klopt in hun lichaam. Op die manier zorgen ze beter voor zichzelf en neemt de schaamte het niet over.’
Uit onderzoek blijkt dat 80% van de vrouwen aangeeft weinig kennis te hebben van hun eigen lichaam, heeft dat daar ook mee te maken?
Annemieke: ‘Veel vrouwen kennen hun lichaam inderdaad niet goed en zouden er meer over willen weten. Uit cijfers blijkt dat veel vrouwen erg veel last ervaren tijdens hun ongesteldheid. In sommige gevallen is daar zeker iets aan te doen, maar als je er niet over praat en niet naar de dokter gaat, kom je daar nooit achter. Als je er over praat ontdek je dat je niet de enige met dat probleem bent. Er zijn genoeg vrouwen die hetzelfde probleem ervaren en je kunt steun bij elkaar vinden en leren van elkaars ervaringen. Dat merken we bij vrouwen die bij ons rondetafelgesprekken doen, die vinden het heel fijn om wat ze heel lang dachten, niet de enige te zijn. Ze voelen ze zich minder alleen en dat is al een eerste stap.’