Een ondoorgronde bewering van voormalig JOB MBO-voorzitter Quin Blokzijl kan zomaar waar zijn. In een opiniestuk van het NRC uit Blokzijl zijn kritiek op de onderwijsongelijkheid tussen hoog- en laagopgeleide mensen. “Zonder diploma van hogeschool of universiteit is solliciteren, persoonlijke ontwikkeling en zelfs daten lastiger.”

Vooral dat laatste is interessant. Blokzijl gaat niet uitgebreid in op het idee dat je als laagopgeleide moeite kunt hebben in het datingleven. Zijn ondervinding komt voort uit een ervaring die hij heeft gehad tijdens een poging tot speeddaten met een vriendengroep. De helft van deze groep werd geweigerd omdat zij geen hbo- of wo-diploma hadden. Deze ervaring was voor Blokzijl opmerkelijk omdat volgens hem steeds de vraag rijst: “Ben ik wel ‘hoogopgeleid’ genoeg?” Verder laat hij het onderwerp daten rusten. Maar heeft hij gelijk? Is het voor laagopgeleide mensen echt lastiger dan voor hoogopgeleiden?

Maar eerst: hoe is het gesteld met de verdeling tussen hoog- en laagopgeleiden?

Momenteel heeft 35 procent van alle vrouwen in Nederland een diploma in het hoger onderwijs, tegenover 29 procent van de mannen, laat het CBS zien. Dit betekent dat nog steeds een groot deel van de Nederlandse bevolking als laagopgeleid wordt beschouwd. Het komt dus ook regelmatig voor dat een hoger opgeleide vrouw een relatie heeft met een lager opgeleide man. In 60 procent van de relaties waar het opleidingsniveau verschilt, is de vrouw de hoger opgeleide.

Datingsites

Uit onderzoek blijkt dat op datingsites opleidingsniveau een relevante factor is voor deelnemers. Mannen geven namelijk de voorkeur aan lager opgeleide vrouwen. Mannen klikken vaker op profielen van vrouwen met een lager opleidingsniveau dan zijzelf. Het tegenovergestelde geldt voor vrouwen: zij kiezen vaker voor een hoogopgeleide man, ook wanneer zijzelf hoogopgeleid zijn. Dit wordt volgens het onderzoek toegeschreven aan traditionele rolpatronen, waarin de man vroeger als intelligenter werd gezien dan de vrouw. Het onderzoek richt zich alleen op datingsites, wat betekent dat we voorzichtig kunnen concluderen dat laagopgeleide mannen in de beginfase van het daten benadeeld zijn, terwijl vrouwen geen nadelen ervaren.

Naast de algemeen toegankelijke datingsites zijn er ook websites die exclusief bedoeld zijn voor hoogopgeleiden. Er zijn tientallen sites die specifiek gericht zijn op deze doelgroep, met namen zoals “Elitedating” en “The Inner Circle”. Opvallend is dat er geen gespecialiseerde datingsites zijn voor laagopgeleide mensen. Wie daar naar zoekt, wordt subtiel doorverwezen naar reguliere sites zoals Tinder en Bumble. Lies van Dalen, relatietherapeut en psychotherapeut, geeft aan dat dit logisch is: “Het is meer bedoeld voor laagopgeleiden om te daten tijdens initiatieven zoals activiteiten doen, bijvoorbeeld wandelen of naar de film gaan. Datingbureaus richten zich vaak op hoogopgeleiden.”

Speeddaten

Ook tijdens het speeddaten, waar Blokzijl zelf een negatieve ervaring mee had, zien we selectieve voorkeuren onder de deelnemers. Engelse onderzoekers hebben aangetoond dat tijdens het speeddaten bepaalde voorkeuren, zoals overeenkomsten met betrekking tot opleidingsniveau, belangrijk zijn. Mensen met een vergelijkbaar opleidingsniveau zoeken elkaar sneller op tijdens het daten. Van Dalen bevestigt dit: “Ik denk dat mensen steeds meer keuzemogelijkheden hebben, waardoor ze ook meer eisen kunnen stellen.”

Er blijven echter twijfels over de vraag of dit probleem geldt voor alle laagopgeleiden. Onderzoekscijfers zijn niet geheel representatief omdat het om steekproeven gaat die alleen betrekking hebben op datingsites. Er zijn geen cijfers bekend over hoe het datingleven van hoog- en laagopgeleiden face-to-face verloopt. Hierdoor blijft de informatie onvolledig. Ook Van Dalen nuanceert dit: “Ik denk niet dat het zoveel uitmaakt voor laagopgeleiden. Het is misschien een klein percentage, maar het zal geen groot verschil zijn in hoe hoogopgeleiden succes hebben met daten.”

Conclusie

Nee, het is niet per definitie lastiger voor laagopgeleiden om te daten.

Hoewel opleidingsniveau een duidelijke rol speelt in online daten, vooral op platforms waar gebruikers kunnen filteren op dit kenmerk, betekent dit niet dat laagopgeleiden structureel meer moeite hebben met daten. Andere factoren zoals persoonlijkheid en gedeelde interesses blijven belangrijk en er zijn offline minder gegevens beschikbaar die aantonen dat opleidingsniveau altijd doorslaggevend is. De invloed van opleiding is dus relevant, maar niet allesbepalend in het datingleven.