Robert is slechthorend: ‘Er zou een bom naast mijn huis af kunnen gaan en ik zou doorslapen’

Audiodescriptie headerbeeld: Robert staat op zijn balkon, met zijn hand in zijn zij. Hij kijkt de camera in. Robert is een witte man met blond haar en draagt een T-shirt met bloemen en een grijze spijkerbroek. In de achtergrond zijn huizen en bomen te zien. Foto: Aimée Kniese

Klik hieronder voor de audiodescriptie:

De Van Dale beschrijft een handicap als een belemmering. ‘Iemand wordt belemmerd in bepaalde dingen die hij of zij zou willen doen, maar vanwege een handicap niet (of beperkt) kan doen,’ schrijft het woordenboek. Maar die belemmering hoeft geen hindernis te zijn. Denk maar eens aan Lucille Werner, die een lichte fysieke handicap heeft, en onlangs gekozen werd bij de Tweede Kamer verkiezingen. Veel mensen met een beperking zijn geen kasplantjes, maar staan midden in het leven. We spreken drie personen die ondanks een handicap een vol leven leiden, carrières hebben, en zich tegelijkertijd inzetten voor lotgenoten.

Dit keer: Robert van der Vijver (26) is slechthorend. In zijn flat in Rijnsburg word ik eerst begroet door zijn speelse kitten Jacky en spreek ik hem over zijn slechthorendheid, zijn werk en hoe hij zich inzet voor andere slechthorende jongeren. Om ervoor te zorgen dat hij mij goed kan verstaan praat ik in een microfoon op tafel, zodat hij vervolgens mijn stem hoort in zijn gehoortoestellen.

Kun je iets over jezelf vertellen?

‘Ik heb eerst MBO Mediavormgeving gedaan. Daarna heb ik drie jaar Journalistiek gestudeerd op het HBO, maar ik heb alleen mijn Propedeuse gehaald, omdat de combinatie slechthorendheid en journalistiek niet zo lekker liep. Daarna ben ik stage gaan lopen bij een videoproductiebedrijf, dat gericht was op het maken van video’s en animaties. Dat eindigde in december 2019 en in maart 2020 ben ik bij PostNL gaan werken als postsorteerder. Over twee weken begin ik bij Defensie op de communicatieafdeling.’

Kun je iets vertellen over je slechthorendheid? Wanneer is dat bij jou ontdekt?

‘Ik durf niet precies te zeggen wanneer mijn slechthorendheid ontdekt is. Rond een jaar of vier, vijf, kwamen dokters erachter dat ik gehoorverlies had, maar ze wisten niet waardoor het kwam. Mijn moeder heeft me wel verteld dat ik een virus op mijn lever heb gehad, het CMV-virus, toen ik geboren werd. In 2017 zijn wetenschappers erachter gekomen dat dat virus slechthorendheid kan veroorzaken. Bij mij is de slechthorendheid progressief. Dat betekent dat ik vroeger meer hoorde dan nu. Het gaat langzaam achteruit. Nu is het stabiel, maar het kan zomaar zijn dat mijn gehoor morgen of volgende week opeens een stuk slechter wordt. Op een gegeven moment kan ik helemaal doof worden.’

Hoe zou je je slechthorendheid omschrijven aan iemand die horend is?

‘Ik omschrijf het altijd zo: als er in mijn slaap een bom zou ontploffen in de straat, zou ik negen van de tien keer gewoon doorslapen. Als ik mijn gehoortoestellen uit heb hoor ik alleen harde geluiden zoals geschreeuw, maar zachte geluiden zoals vogels of iemand die langsfietst, dat hoor ik niet.’

Zijn er naast je gehoortoestellen nog aanpassingen die je moet maken in je leven?

‘Ik gebruik naast mijn gehoortoestellen bijvoorbeeld solo apparatuur. Toen ik nog een opleiding deed, kon de docent bijvoorbeeld een microfoon om zijn nek doen, en daarmee kon ik via mijn gehoortoestellen horen wat hij zei. Die apparatuur kan ik ook aansluiten op de tv. En ik heb een trilwekker, wat een ideale oplossing is omdat ik een normale wekker niet hoor. Die is ook weer gekoppeld aan het brandalarm en de deurbel. Als er iemand aanbelt, gaat dus mijn wekker af. Daarnaast zet ik nog weleens schrijftolken in. Dan zit er iemand naast je met een toetsenbord en diegene schrijft mee met alles wat er wordt gezegd, en ik kan dat dan zien op een tablet of laptop. En er zijn natuurlijk gebarentolken, wat je nu bijvoorbeeld ziet met Irma Sluis tijdens de persconferenties.’

Audiodescriptie: Robert laat zien hoe zijn trilwekker werkt. De trilwekker is wit en staat op een nachtkastje links van Robert’s bed.

Klik hieronder voor de audiodescriptie:

Nu je het over Irma Sluis hebt, wat vond jij van de ‘hype’ rondom haar?

‘Aan de ene kant vond ik het prettig, omdat je bekendheid creëert voor een doelgroep die normaal nooit persconferenties kan volgen. Maar aan de andere kant vergeten mensen door die hype de mensen waarvoor een tolk bedoeld is, doven en slechthorenden, omdat alle aandacht nu ging naar Irma Sluis als persoon.’

En wat corona betreft, met mondkapjes op kun je natuurlijk niet liplezen. Hoe heb je dit ervaren?

‘Ik heb op werk bijvoorbeeld gevraagd of mensen harder kunnen praten, of dat ze hun mondkapje even af kunnen doen. Maar ik heb genoeg slechthorende vrienden waarvoor het echt niet te doen was. Uiteindelijk waren er gelukkig wel tolken die speciale mondkapjes droegen, met een doorzichtig stukje over hun lippen, dat scheelde wel. Maar het had fijn geweest als daar meer over nagedacht was.’

Je zet je op verschillende manieren in voor andere slechthorende jongeren. Kun je me daar iets over vertellen?

‘Ik werk mee aan Sencity. Sencity is een festival voor dove en slechthorende jongeren, maar we proberen ook zoveel mogelijk horende mensen uit te nodigen om onze ‘wereld’ aan hen te laten zien. Ik heb daar in 2019 aan meegewerkt en dat was echt hartstikke leuk om te doen. Je denkt misschien: hoe kunnen doven en slechthorenden muziek volgen? Maar Sencity probeert muziek te vertalen naar andere zintuigen zoals reuk en voelen. Er is bijvoorbeeld een speciale vloer die de muziek omzet in trillingen, zodat je het voelt. En bij geur kun je bij een liedje over liefde bijvoorbeeld denken aan de geur van bloemen. Die geur wordt dan in de zaal losgelaten.’

‘Ik heb een kring vrienden die ook slechthorend of doof zijn. Die heb ik ontmoet bij SH-Jong, de Nederlandse vereniging voor slechthorende jongeren. De een is meer slechthorend dan de ander, en er zitten ook een aantal mensen bij die doof zijn, daar zit heel veel verschil in. Ik ben zelf ook heel actief bij de vereniging. Ik zit in het bestuur en ben veel bezig met het breder bekend maken van de organisatie, en met de wensen van de leden. Wat mist de doelgroep nog? En hoe is het op scholen geregeld voor mensen met een gehoorbeperking?’

Hoe kan jouw gesprekspartner jou zo goed mogelijk helpen, zodat je ze goed verstaat?

‘Het fijnste is als degene mij aankijkt. Dan kan ik zijn of haar lippen zien en is het goed te doen. Ook is het handig als mijn gesprekspartner om herhaling vraagt als die niet zeker weet of ik het goed verstaan heb. En natuurlijk duidelijk en rustig praten. Als je met iemand praat die slechthorend is, kun je sowieso het beste aan diegene vragen wat hij of zij prettig vindt qua communicatie.’

Liever luisteren dan lezen? Dat kan hieronder.

Klik hier voor het portret van Claudia Koehoorn.

Klik hier voor het portret van Annemiek van Munster.